Παρασκευή 27 Μαρτίου 2009

Από αρχαιοτάτων χρόνων είχε δοθεί μεγάλη έμφαση στις «τροφές της Αφροδίτης»..






Ο έρωτας περνάει από το στομάχι

Όσο οι ρυθμοί της ζωής επιταχύνονται, οι ανάγκες μας αυξάνονται και ο ελεύθερος χρόνος μας περιορίζεται, και όσο ο φόβος της οικονομικής κρίσης επικρέμαται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω απ' τα πορτοφόλια μας, τόσο η σεξουαλική ζωή των Ελλήνων φτωχαίνει και η ερωτική διάθεσή τους μειώνεται. Έτσι, οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν, ακόμη και μέσω της διατροφής τους, τροφές που ανεβάζουν την ερωτική διάθεση (libido).

Από αρχαιοτάτων χρόνων είχε δοθεί μεγάλη έμφαση στις «τροφές της Αφροδίτης». Στην αρχαία Κίνα κατανάλωναν βότανα και ροφήματα, στην προϊστορική Αμερική είχαν λατρέψει τη σοκολάτα και στις χώρες της Μεσογείου έτρωγαν «θαυματουργούς» καρπούς (καρύδια, κουκουνάρια κ.ά.) και βολβούς.

Στην αρχαία Ελλάδα κάθε γεύμα είχε ένα ιδιαίτερο τελετουργικό: το φαγητό καταναλωνόταν με τα χέρια, ώστε να διεγείρεται η ερωτική διάθεση μέσω του αγγίγματος. Και οι πέντε αισθήσεις έπρεπε να διεγερθούν ώστε να δημιουργηθεί ένα αισθησιακό περιβάλλον.

Η ερωτική επιθυμία επηρεάζεται από ψυχολογικούς αλλά και από φυσιολογικούς παράγοντες. Μελέτες έχουν δείξει ότι το σχήμα, το μέγεθος, η γεύση, το άρωμα, ακόμη η υφή ενός τροφίμου μπορεί να δράσουν συνειρμικά και να δώσουν ερεθίσματα για τη διέγερση της ερωτικής επιθυμίας. Εκτός από τα αντιληπτά με τις αισθήσεις χαρακτηριστικά της, μία τροφή μπορεί να περιέχει συστατικά και ουσίες που επηρεάζουν τη φυσιολογία του οργανισμού ώστε να αυξάνεται η ερωτική διάθεση.

Η ερωτική διάθεση επηρεάζεται από τη συνολική κατάσταση της υγείας μας. Η ισορροπημένη διατροφή θεωρείται σημαντική για την καλή λειτουργία του οργανισμού. Επίσης η σωστή διατροφή συμβάλλει στη διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους. Μελέτες δείχνουν ότι άνθρωποι που έχασαν βάρος απέκτησαν καλύτερη ερωτική διάθεση απ' ό,τι είχαν πριν αδυνατίσουν.


Τα «ερωτικά» συστατικά

Η ερωτική διάθεση και η σεξουαλική δραστηριότητα συνδέονται άμεσα με την εγκεφαλική δραστηριότητα. Οι νευροδιαβιβαστές (ουσίες που μεταφέρουν μηνύματα από και προς τον εγκέφαλο) είναι ιδιαίτερα σημαντικοί στην ενεργοποίηση της σεξουαλικής διάθεσης. Οι νευροδιαβιβαστές αποτελούνται κυρίως από αμινοξέα, οπότε οι πρωτεϊνούχες τροφές (π.χ. τυρί, κρέας, γάλα, αυγά) που μας δίνουν τα αμινοξέα είναι απαραίτητες για τη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών.

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β παίζουν βασικό ρόλο στη δράση των νευροδιαβιβαστών. Επίσης η βιταμίνη C, το μαγνήσιο και το σελήνιο συμβάλλουν στην προστασία των νευροδιαβιβαστών από τις βλάβες.

Η βιταμίνη Ε είναι η βιταμίνη η οποία συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων του αίματος ενώ έχει άμεση επίδραση στη σεξουαλική λειτουργία και τη γονιμότητα.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αφενός από τα τρόφιμα μπορούμε να πάρουμε ορισμένες ποσότητες από τα συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά που επιθυμούμε, αφετέρου όμως δεν μπορούμε να καταναλώσουμε τεράστιες ποσότητες από ένα συγκεκριμένο τρόφιμο. Συνεπώς η ισορροπημένη διατροφή που περιέχει από όλα τα τρόφιμα είναι αυτή που μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ερωτικής διάθεσης.

Ένα γεύμα σε ένα ρομαντικό περιβάλλον μπορεί να σας «ανεβάσει» ερωτικά. Ένα μπολ γεμάτο λειωμένη σοκολάτα, τραγανά, τριμμένα καρύδια και ψιλοκομμένη, γλυκιά μπανάνα μπορεί να σας χαρίσει μια δυνατή ερωτική βραδιά...


Τα αφροδισιακά τρόφιμα

Θαλασσινά. Έχει ειπωθεί ότι ο περιβόητος Καζανόβα έτρωγε μία ντουζίνα στρείδια την ημέρα. Μάλιστα αναφέρεται ότι όταν ήθελε να αποπλανήσει κάποια παρθένα μετέφερε ένα στρείδι από τα χείλη του στα χείλη της. Τα θαλασσινά και ιδιαίτερα τα στρείδια και τα μύδια είναι πλούσια σε αμινοξέα και ψευδάργυρο. Τα συστατικά αυτά είναι απαραίτητα για την παραγωγή διαφόρων ορμονών όπως τα ανδρογόνα και η τεστοστερόνη. Τα θαλασσινά αποτελούν επίσης καλή πηγή νιασίνης (βιταμίνη Β3), η οποία συμβάλλει στην καλύτερη αιμάτωση του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Κατά την ψυχολογική προσέγγιση, τα στρείδια αποτελούν αφροδισιακή τροφή λόγω του σχήματος και της υφής τους. Το σχισμοειδές σχήμα των στρειδιών και η μαλακή υφή τους παραπέμπουν συνειρμικά στα γυναικεία γεννητικά όργανα.

Καρπούζι. Τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι το καρπούζι ενισχύει την ερωτική διάθεση του αρσενικού φύλου. Το καρπούζι περιέχει την ουσία κιτρουλίνη που βοηθάει στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων, δρώντας με παρόμοιο τρόπο όπως τα φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία.

Σοκολάτα. Η σοκολάτα διαθέτει ψυχοδιεγερτικές ιδιότητες επειδή περιέχει την ουσία φαινυλαιθυλαμίνη. Κατά τη βρώση της απελευθερώνονται από τον εγκέφαλο ενδορφίνες - ουσίες οι οποίες συμβάλλουν στην εκδήλωση της ερωτικής επιθυμίας.

Ξηροί καρποί. Τα αμύγδαλα, τα καρύδια, το κουκουνάρια καθώς και άλλοι ξηροί καρποί περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες, φυτικές ίνες και ψευδάργυρο, που συμβάλλουν στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος και κατ' επέκταση στην αύξηση της σεξουαλικής επιθυμίας. Μια πολύ καλή διατροφική επιλογή είναι ο συνδυασμός ξηρών καρπών με μέλι, διότι αποτελεί καλή πηγή ενέργειας με αποτέλεσμα να σας καθιστά περισσότερο «μάχιμους».

Αβοκάντο. Οι Αζτέκοι θεωρούσαν ότι το αβοκάντο προέρχεται από το δέντρο των όρχεων και μάλιστα δεν επέτρεπαν στις παρθένες να το καταναλώνουν. Το αβοκάντο είναι πλούσιο σε βιταμίνη Β6, σε βιταμίνη Ε και σε άλλες ουσίες που βοηθούν στη καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος και των νευροδιαβιβαστών.

Αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοόλ σε λογικές (μικρές) ποσότητες βοηθάει στην ενίσχυση της ερωτικής επιθυμίας καθώς μειώνει τις αναστολές του ανθρώπου και τον κάνει πιο διαχυτικό και περισσότερο προσιτό. Επιπρόσθετα, το κόκκινο κρασί βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος.

Μπανάνες. Οι μπανάνες είναι πλούσιες σε κάλιο το οποίο βοηθάει στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος. Επιπρόσθετα περιέχουν ένα ένζυμο, τη βρομαλεΐνη, το οποίο είναι απαραίτητο για τη σεξουαλική υγεία των ανδρών. Οι μπανάνες είναι επίσης καλή πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β οι οποίες βοηθούν στη δράση των νευροδιαβιβαστών και ακόμη αυξάνουν τα ενεργειακά επίπεδα του σώματος. Επίσης οι μπανάνες όπως και τα καρότα αλλά και τα σπαράγγια θεωρούνται τροφές της Αφροδίτης λόγω του φαλλικού τους σχήματος.

Καυτερές πιπεριές. Οι καυτερές πιπεριές και γενικά τα καυτερά φαγητά (τσίλι) περιέχουν μια ουσία, την καψαϊκίνη, η οποία συμβάλλει στην απελευθέρωση ουσιών οι οποίες με τη σειρά τους επιταχύνουν τον καρδιακό ρυθμό και πιθανόν προκαλούν την απελευθέρωση των ενδορφινών που βοηθούν στην ευεξία και στην ευφορία.


Τροφές που αποδυναμώνουν την ερωτική διάθεση

Διατροφή πλούσια σε ζωικό λίπος (βούτυρο, αλλαντικά, κόκκινο κρέας, εντόσθια) και σε αλάτι, που συνοδεύεται από υψηλή κατανάλωση αλκοόλ και από τη συνήθεια του καπνίσματος, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών που βλάπτουν το ενδοθήλιο των αγγείων. Οι πλάκες αυτές μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τόσο τη λειτουργία της καρδιάς όσο και τον μηχανισμό της στύσης.

Η Αστερία Σταματάκη είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος, επιστημονική συνεργάτης της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Νίκαιας


Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Περιοδικό Υγεία










Κυριακή 22 Μαρτίου 2009

Σύμφωνα με τη θετική Ψυχολογία, η ευτυχία μπορεί να διδαχτεί




Ευτυχισμένος γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Κι όμως, όπως το διάβασμα, τα μαθηματικά ή το τένις, η ευτυχία, σύμφωνα με τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες, διδάσκεται. Εντατικά μαθήματα λοιπόν για γονείς και παιδιά!


Τι είναι αλήθεια η ευτυχία; Είναι αυτή η αίσθηση της ελαφρότητας που έχεις κάποιες φορές και σε κάνει να νιώθεις σαν να πετάς. Αυτό το συναίσθημα όταν ζεις κάτι έντονο, η εντύπωση πως έχεις μια αληθινή παρουσία μέσα στον κόσμο. Είναι αυτό το αίσθημα χαράς και πληρότητας, εφήμερο, όμως μπορεί να κατοικήσει μέσα μας για πάρα πολύ καιρό. Μια διαρκής ικανοποίηση ή απλώς ένα όνειρο που μοιράζεσαι με αυτούς που αγαπάς. Κάποιοι λένε πως η ευτυχία δεν είναι παρά ένας μύθος που δημιούργησε η κοινωνία για να σε κάνει να δουλεύεις και εν συνεχεία να καταναλώνεις. Άλλοι αφιερώνουν ολόκληρη τη ζωή τους στην αναζήτησή της. Κάποιοι άλλοι τη βρίσκουν στα απλά καθημερινά πράγματα. Αυτοί οι τελευταίοι είναι και οι πιο τυχεροί, όπως χαρακτηριστικά λέει και ο ψυχολόγος και διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια Μάρτιν Σέλιγκμαν στο βιβλίο του Αυθεντική Ευτυχία (Authentic Happiness). Γιατί οι γονείς που γνωρίζουν την ευτυχία είναι και οι μόνοι που μπορούν να τη διδάξουν στα παιδιά τους. Και όπως μας λέει ο γιατρός της ευτυχίας «τα ευτυχισμένα παιδιά είναι πιο δημιουργικά, περισσότερο δεκτικά στη μόρφωση και σαφώς πιο υγιή».


Σκέψου θετικά

Κάθε γονιός θέλει να δει το παιδί του ευτυχισμένο. Πάνε όμως μόλις λίγα χρόνια από τότε που οι ευρωπαίοι γονείς άρχισαν να συνειδητοποιούν τα ευεργετικά αποτελέσματα της χαρούμενης και αισιόδοξης διάθεσης στην οικογένεια. Αυτής της αισιόδοξης διάθεσης είναι θιασώτης και ο δόκτωρ Σέλιγκμαν, ο οποίος εκπροσωπεί έναν ολοκαίνουργιο κλάδο προσφιλή σε Ευρώπη και Αμερική, τη θετική Ψυχολογία. Η θετική Ψυχολογία, αντίθετα από την παραδοσιακή, που επικεντρώνει στις αρνητικές πλευρές της διανοητικής υγείας και στους τρόπους επιδιόρθωσής τους, ερευνά την επιστήμη της ευτυχίας. Στόχος της είναι να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε τι μας κάνει πραγματικά να χαμογελάμε. Σύμφωνα με αυτή, η ευτυχία δεν είναι αποτέλεσμα καλών γονιδίων ή τύχης, είναι απλώς το ταλέντο να μπορούμε να επικεντρωνόμαστε στις δυνάμεις μας και να τις αξιοποιούμε δημιουργικά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών του δόκτορα Σέλιγκμαν, οι ευτυχισμένοι άνθρωποι έχουν περισσότερους φίλους, πιο ικανοποιητικούς γάμους και κερδίζουν περισσότερα χρήματα. Αντίστοιχα, τα ευτυχισμένα παιδιά έχουν περισσότερα κίνητρα, πιο πολλά ενδιαφέροντα, είναι ικανότερα στην επίλυση προβλημάτων και πιο πρόθυμα να εξερευνήσουν και να μάθουν τον κόσμο. Είναι επίσης πιο ανεξάρτητα και διακατέχονται από μεγαλύτερο ενθουσιασμό. «Η ευτυχία είναι το βασικό συστατικό για μια καλύτερη, υγιέστερη και ισχυρότερη κοινωνία», μας λέει έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο Riverside της Καλιφόρνια. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η ευτυχία δεν εξαρτάται ούτε από τον υλικό πλούτο ούτε όμως από το υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Συμπέρασμα μάλλον απρόβλεπτο αν αναλογιστεί κανείς πόσο πολύ αγωνίζονται οι γονείς σήμερα προκειμένου να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους μια σωστή εκπαίδευση.


Μια «εγκεφαλική» υπόθεση

Τελικά η ευτυχία είναι γενετικά προκαθορισμένη ή μαθαίνεται; Μήπως τα παιδιά είναι «σχεδιασμένα» να είναι χαρούμενα εξαιτίας μιας ευτυχούς εγκεφαλικής δραστηριότητας; Ναι, μας απαντάει ο δόκτωρ Ρίτσαρντ Ντέιβιντσον, καθηγητής Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν. Μετά από έρευνες χρόνων και μελέτες που πραγματοποίησε στο δεξί και αριστερό τμήμα του εγκεφάλου, ο καθηγητής κατέληξε πως η ευτυχία εξαρτάται κατά πολύ και από την κατάσταση του εγκεφάλου. Αν η δραστηριότητα στον αριστερό προμετωπιαίο φλοιό είναι πιο έντονη, το άτομο είναι κατά πάσα πιθανότητα εξωστρεφές, ενθουσιώδες και χαρούμενο. Αν υπάρχει μεγαλύτερη δραστηριότητα στο δεξί, τότε είναι μάλλον πιο εσωστρεφές, ανήσυχο και λυπημένο. Ο καθηγητής πραγματοποίησε ένα πείραμα: Μέτρησε τη συμπεριφορά του αριστερού προμετωπιαίου φλοιού μωρών μικρότερων του ενός έτους και μετά είπε στις μητέρες τους να βγουν από το δωμάτιο. Κάποια από τα μωρά άρχισαν να κλαίνε με υστερία με την αποχώρησή της, ενώ κάποια άλλα φάνηκαν πιο ψύχραιμα. Αυτά τα δεύτερα ήταν τα μωρά με αυξημένη δραστηριότητα στον αριστερό προμετωπιαίο λοβό, όπως ακριβώς είχε προβλέψει ο καθηγητής Ντέιβιντσον. Συμπέρασμα; Κάποια μωρά φαίνεται ότι γεννιούνται χαρούμενα, ενώ άλλα γκρινιάρικα.


Ευτυχισμένα γονίδια

Ευτυχώς, όμως, η ευτυχία των παιδιών μας δεν είναι μόνο θέμα γενετικής. Σύμφωνα με έρευνες του δόκτορα Ντέιβιντ Λίκεν, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, το 50% της ευτυχίας μας οφείλεται στα γονίδιά μας. Ένα άλλο 8% καθορίζεται από το εξωτερικό περιβάλλον, ενώ το 42% εξαρτάται από τις περιστάσεις της ζωής μας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δόκτωρ Λίκεν στο περιοδικό The Psychologist, με σωστή εκμάθηση και εξάσκηση των ικανοτήτων μας μπορούμε να αυξήσουμε τα ποσοστά ευτυχίας μας. Είναι κάτι σαν το βάρος. Ακόμη κι αν είμαστε έτσι κατασκευασμένοι ώστε να μην μπορέσουμε να χάσουμε ποτέ πολλά κιλά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αδυνατίσουμε. Απλώς θα πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο.


Μαθαίνω την ευτυχία

Σύμφωνα με τη θετική Ψυχολογία, η ευτυχία μπορεί να διδαχτεί με τρεις τρόπους:
Ο πρώτος
είναι να ανακαλύψουμε νέες και απολαυστικές εμπειρίες και να τις ζήσουμε παρέα με τα παιδιά μας.
Ο δεύτερος
είναι να μάθουμε εμείς οι ίδιοι και να το μεταδώσουμε και σε εκείνα να αγαπούν και να αφοσιώνονται σε αυτό που κάνουν και
ο τρίτος να προσπαθούμε να δίνουμε νόημα στη ζωή μας.
Οι θετικές σκέψεις, οι μικρές κινήσεις καλοσύνης μπορούν να γίνουν κίνητρα για την καθημερινή μας ευτυχία. Και βέβαια, το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά μας. Το κάλεσμα ενός φίλου στο σπίτι, η αγορά ενός δώρου, το μοίρασμα στο παιχνίδι είναι συνήθειες που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να αποκτήσει αλτρουιστική συνείδηση και να το οδηγήσουν στην ανακάλυψη της αληθινής ευτυχίας. Τα πραγματικά ευτυχισμένα παιδιά μπορούν να αντιμετωπίσουν πιο εύκολα τις δυσκολίες της ζωής. Στο βιβλίο του Το αισιόδοξο παιδί (The optimistic child) ο δόκτωρ Σέλιγκμαν υποστηρίζει ότι ο τρόπος που μιλάμε στο παιδί μας μπορεί να επηρεάσει και τη διάθεση αλλά και τη νοοτροπία του. Θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και επεξηγηματικοί. Αντί να λέμε «δεν θα περάσεις στις εξετάσεις», ας πούμε «αν κάνεις τα μαθήματά σου, τότε σίγουρα θα περάσεις». Ο δόκτωρ Σέλιγκμαν αποκαλεί αυτές τις δεξιότητες «μικρά μαθήματα αισιοδοξίας» και πιστεύει ότι βοηθούν σημαντικά το παιδί να αποβάλλει την απαισιόδοξη νοοτροπία και να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες με θετικό τρόπο. Ωστόσο, και οι αρνητικές εμπειρίες έχουν τη δική τους χρησιμότητα, μια που η αντιμετώπιση των προβλημάτων βοηθά στην ενίσχυση της προσαρμοστικότητας, διευκολύνει τα παιδιά να οχυρώνονται απέναντι στο στρες και τους δίνει τις ικανότητες να αντεπεξέλθουν στα εμπόδια. Σε γενικές γραμμές, πάντως, οι άνθρωποι που δεν εμμένουν σε δυσάρεστες σκέψεις ή ασχολούνται λιγότερο απ’ όσο άλλοι με την ενδοσκόπηση είναι σαφώς ευτυχέστεροι. Αν λοιπόν το παιδί σας έχει την τάση να κολλάει σε δυσάρεστα πράγματα, διδάξτε το να λέει «στοπ» στις αρνητικές σκέψεις. Ενθαρρύνετέ το να ασχοληθεί με κάτι που του προκαλεί ευχαρίστηση και ταυτόχρονα το δυσκολεύει. Βάλτε του ως στόχο να ξεχάσει το εύκολο μήνυμα του σύγχρονου πολιτισμού για χαλάρωση και κατανάλωση και να αναλάβει προκλήσεις. Αθλητισμός, μουσική, τέχνη, χορός, εθελοντισμός είναι οι καλύτερες επιλογές. Το μήνυμα που πρέπει να περνάμε είναι ότι η δημιουργική προσπάθεια είναι εξαιρετικά ικανοποιητική. Οι γονείς μπορούν ακόμη να εξασφαλίσουν τη μελλοντική ευτυχία των παιδιών τους παρακινώντας τα να ακολουθήσουν τα δημιουργικά όνειρά τους. Όπως λέει ο Μπρετ Καρ, ερευνητής στο Κέντρο Παιδικής Ψυχικής Υγείας του Λονδίνου (Centre for Child Mental Health) «ο στοργικός γονιός που επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην ευτυχία του παιδιού του παρατηρεί και ενισχύει με σοβαρότητα τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντά του, ακόμη κι αν δεν έχει καμιά σχέση με αυτά. Οι γονείς θα πρέπει να εξερευνούν και οι ίδιοι τη δική τους δημιουργικότητα, καθώς όσο περισσότερες δραστηριότητες μοιράζονται οι οικογένειες, τόσο πιο απολαυστικές γίνονται οι δραστηριότητες αυτές».


Τα 5 μυστικά των ευτυχισμένων ανθρώπων


Ανακαλύψτε τον καλύτερό σας εαυτό

Προσπαθήστε να κάνετε την ευτυχία εικόνα. Με τι μοιάζει; Με μια γαλήνια ψυχή που αναπαύεται σε ένα λιβάδι με μαργαρίτες;

Με μια οικογένεια που τραγουδάει; Με ένα παιδί που χορεύει γύρω σας; Κάντε τα όλα πράξη. Ο χορός, το τραγούδι, η ευδαιμονία, όλα είναι εφικτά. Η ευτυχία που προκαλούν αυτές οι μικρές χαρές των παιδιών, σύμφωνα με τον δόκτορα Ντέιβιντσον, είναι πολύ πιο ευεργετική από τις ηδονές που αναζητούν οι ενήλικοι. Και ευεργετούν όχι μόνο το μυαλό και την ψυχή, αλλά και το σώμα.


Σχεδιάστε τη ζωή σας έτσι ώστε να χωράει η χαρά

Μπορεί να μοιάζει προφανές, αλλά οι άνθρωποι που αφιερώνουν χρόνο για να σκεφτούν σοβαρά κατά πόσο επενδύουν στην ευτυχία ξέρουν να απολαμβάνουν τη ζωή.
Προσπαθήστε να συναναστρέφεστε με ανθρώπους χαρούμενους και με θετική σκέψη
και αποφύγετε όλους εκείνους που σας δημιουργούν κακή αύρα.


Αποφύγετε τα «αν»

Αν είχα καλύτερη δουλειά, αν είχα μεγαλύτερο σπίτι, αν έκανα κι άλλο παιδί...
Οι πραγματικά ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν καταναλώνονται στα «αν»
ούτε σε φρούδες φαντασιώσεις. Κάνουν σχέδια και όχι ανεκπλήρωτα όνειρα.
Και αν θέλετε τα παιδιά σας να γίνουν ευτυχισμένα, θα πρέπει -πρώτοι εσείς-
να αποφεύγετε να τους δημιουργείτε ψεύτικες προσδοκίες.


Δώστε προτεραιότητα στους άλλους

Κοινωνικότητα, βοήθεια, αλτρουισμός, δοτικότητα, προσφορά, μοίρασμα, χάρισμα είναι λέξεις συνώνυμες με την ευτυχία. Τα παιδιά είναι από τη φύση τους αρκετά εγωιστικά πλάσματα. Είναι στο χέρι σας να τους μάθετε να προσφέρουν, να μοιράζονται ή να χαρίζουν, από ένα μπισκότο και ένα παιχνίδι, μέχρι το χάδι τους.


Επιτρέψτε στον εαυτό σας να είστε ευτυχείς

Μη βασανίζεστε από ενοχές, ούτε να τις δημιουργείτε στους άλλους. Απολαύστε ένα καλό γεύμα χωρίς να υπολογίζετε τις θερμίδες ή τα έξτρα λιπαρά. Αύριο θα μπείτε και πάλι σε πρόγραμμα. Απολαύστε ένα διήμερο στην εξοχή χωρίς να σκέφτεστε πως τη Δευτέρα θα πρέπει να πάτε τα παιδιά στο σχολείο. Παίξτε με το παιδί σας και λερωθείτε χωρίς να σκεφτείτε πως αυτός ο λεκές δεν θα βγει ποτέ από το κασμιρένιο σας πουλόβερ. Μην ξεχνάτε πως ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που μπορεί να απολαύσει το τοπίο, ακόμη κι αν λοξοδρομήσει από την πορεία του.

Της Ελένης Χαδιαράκου

Πηγή











Κυριακή 15 Μαρτίου 2009

Ω φίλοι, όχι μ'αυτούς τους ήχους, αλλά μαζί ας τραγουδήσουμε πιό ευφρόσυνους, πιό γεμάτους Χαρά!




‘Ωδή στη Χαρά,’ Ακολουθούμενη από Χάος και Απόγνωση

Slavoj Zizek


Όπως είναι γνωστόν, το 1972 ως ύμνος της Ευρωπαϊκής Ένωσης επελέγη η «Ωδή της χαράς», που είναι το τέταρτο μέρος της συμφωνίας του Μπετόβεν που ολοκληρώθηκε το 1824.

Ο Σλοβένος φιλόσοφος Stavoj Zizek έγραψε ένα άρθρο για τον ύμνο αυτόν με τίτλο «η Ευρώπη μεταξύ "ωδής χαράς", χάους και απόγνωσης», που δημοσιεύθηκε στους New York Times και αναδημοσιεύτηκε στην Καθημερινή (30-12-2007). Στο άρθρο αυτό υποστηρίζει ότι οι θεωρητικοί του λόγου ονομάζουν την «ωδή της χαράς» ως «κενό σημαίνον», που σημαίνει ότι είναι «ένα σύμβολο που μπορεί να αναπαραστήσει ο,οτιδήποτε», δηλαδή ο καθένας μπορεί να το χρησιμοποιήσει για τους σκοπούς του και να του δώσει το ιδιαίτερο νόημα που θέλει.

Από τα παραδείγματα που χρησιμοποιεί για να τεκμηριώσει αυτήν την άποψη είναι ότι την «ωδή της χαράς» ο Ρομέν Ρολάν, που βραβεύθηκε με το βραβείον Νόμπελ, την θεώρησε ως «το σπουδαιότερο δείγμα ανθρωπιστικής σύνθεσης αφιερωμένης στην αδελφοσύνη των λαών»• την χρησιμοποίησαν οι Ναζί σε διάφορες εκδηλώσεις• κατά την διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης στην Κίνα, που ήταν εχθρική για κάθε δυτικό προϊόν, θεωρήθηκε ως μουσικό κομμάτι που δήλωνε την πάλη των τάξεων• στην δεκαετία του ’50 και ’60 στους Ολυμπιακούς αγώνες επελέγη για την απονομή των μεταλλίων, ως ένας συμβιβαστικός ύμνος μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας• το ρατσιστικό καθεστώς του Ιάν Σμιθ στην Ροδεσία την χρησιμοποίησε ως εθνικό ύμνο.

Ο καθένας επέλεξε αυτό το μουσικό κομμάτι για τους σκοπούς του. Μπορεί να πει κανείς ότι ενδεχομένως εκφράζει αυτό που λέμε οικουμενικότητα, ίσως ο καθένας μέσα από αυτό θέλει να στείλει το μήνυμα της χαράς, της επιτυχίας, της επικρατήσεως, της ελπίδας.

Όμως, ο αρθρογράφος, ερμηνεύοντας αυτό το γεγονός, επισημαίνει ότι η «μουσική αυτή σύνθεση χαρακτηρίζεται από μια ιδιόμορφη ανισορροπία». Γιατί, στο τέταρτο μέρος της Ενάτης Συμφωνίας, μετά την κεντρική μελωδία «την Ωδή της χαράς», αλλάζει ο τόνος, και αντί να κορυφωθεί αυτή η μελωδική υμνωδία, επαναλαμβάνεται μια μουσική «που βασίζεται σε στρατιωτικά εμβατήρια με πνευστά και κρουστά όργανα, τα οποία υιοθέτησαν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις τον 18ο αιώνα από τους Τούρκους γενίτσαρους». Έτσι, «ο ρυθμός γίνεται τρόπον τι να καρναβαλιστικός, οι κριτικοί τον χαρακτηρίζουν πομπώδη και η συμφωνία μετατρέπεται σε παρωδία. Σύμφωνα με τους ιστορικούς της μουσικής, από το σημείο αυτό και έπειτα, όλα πάνε στραβά και η ταπεινή αξιοπρέπεια του πρώτου μέρους δεν επανέρχεται».

Και ο αρθρογράφος συνεχίζει ότι «ολόκληρη η Ωδή της χαράς αποπνέει ένα αίσθημα υποκρισίας. Το χάος που ξεσπάει με το στρατιωτικό εμβατήριο αποτελεί στην ουσία ένα είδος “επιστροφής του απωθημένου”, την εκδήλωση δηλαδή ενός συμπτώματος που υπέβοσκε από την αρχή». Το στρατιωτικό εμβατήριο που ακολούθησε την «Ωδή της χαράς» στην πραγματικότητα δηλώνει «την επαναφορά της τάξης, η οποία διακόπτει την γελοία επίδειξη σοβαρότητας που προηγείται».

Η επιλογή της «Ωδής της χαράς» ως ύμνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από αυτές τις αναλύσεις, δείχνει τα πολυποίκιλα στοιχεία που διακρίνουν τον ευρωπαϊκό χώρο. Δεν υπάρχει μια ομοιογένεια στην ευρωπαϊκή κουλτούρα και παράδοση, δεν μπορεί κανείς να βρει κοινούς στόχους και οραματισμούς, νόημα ζωής και βεβαίως παρατηρείται μεγάλη υποκρισία, χάος και απόγνωση. Αλλά και αυτή η χαρά είναι ένα συναίσθημα και δεν αγγίζει την εσωτερική υπόσταση του ανθρώπου. Παρατηρεί κανείς να κυριαρχεί στην Ευρώπη μεγάλη απελπισία, πολύς πόνος, αλλά και επιθετικότητες μερικών λαών εναντίον άλλων.

Τελικά, δεν πρέπει κανείς να αναμένει την ευτυχία και την ελευθερία του από το σύστημα, την οργάνωση, την κοινωνική τάξη –αυτό συνιστά έναν δυτικό τρόπο σκέψης– αλλά θα πρέπει ο ίδιος ο άνθρωπος να νοηματοδοτεί την ζωή του. Θα πρέπει όλοι μας να βρίσκουμε τρόπους να υπερβαίνουμε το εσωτερικό κενό, και να αντιμετωπίζουμε τον εσωτερικό πόνο και να μη αναμένουμε τέτοιες λυτρωτικές ενέργειες από το σύστημα, την οργάνωση, την κοινωνία, το τραγούδι, την μουσική. Η «ωδή της χαράς» είναι προσευχή της καρδιάς.
Ν.Ι.





ΩΔΗ ΣΤΗ ΧΑΡΑ

Ω φίλοι, όχι μ' αυτούς τους ήχους,

αλλά μαζί ας τραγουδήσουμε πιο ευφρόσυνους,

πιο γεμάτους Χαρά!

Χαρά, απ' τις θεές πιο ωραία,

των Ηλυσίων κόρη,

πυρά πιωμένοι προχωρούμε,

στο καταφύγιό σου, Θεία!

Η μαγεία σου ξαναενώνει,

ό, τι εχώρισε ο συρμός,

όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια,

στο δικό σου το φτερό.

Όποιος ένοιωσε ευλογία,

φίλος του φίλου να γενεί,

και χαρά ας έχει όποιος

σύζυγο αξιώθηκε πιστή!

Όποιοι ψυχή πιστή τους έχουν

ας μπουν στον αίνο μας αυτό!

Κι από τον κύκλο μας ας φύγουν

με κλάμα, οι μοναχοί, πικρό.

Χαρά τα πλάσματα βυζαίνουν,

από της Φύσης τον μαστό.

Όλοι οι καλοί, όλοι οι φαύλοι

ακολουθούν το ρόδο αυτό.

Φιλιά μας έδωσε και φρούτα,

φίλο ως τον θάνατο πιστό,

χαρά γεμάτα τα σκουλήκια,

κι οι άγγελοι μπρος στον Θεό!

Χαρά, όπως στρέφονται οι πλανήτες,

που έσπειρε Αυτός στον ουρανό.

Χαρά, μ' αυτήν εμπρός στην νίκη,

σαν ήρωες, αδέλφια, μπρος!

Ενωθείτε Μυριάδες,

για τον κόσμο όλο το φιλί

πάνω απ'τ'αστέρια, αδέλφια,

γλυκός Πατέρας κατοικεί!

Τον προσκυνάτε, Μυριάδες;

Τον Πλάστη σου, γνωρίζεις, Γη;

Ψάξε Τον πάνω από τ' αστέρια,

στους ουρανούς, που κατοικεί.


Ο Φρήντριχ Σίλερ (10 Νοεμβρίου 17599 Μαΐου 1805) ήταν Γερμανός θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και ιστορικός.

Γεννήθηκε στη Βυρτεμβέργη το 1759. Είναι ο πρώτος μεγάλος εκπρόσωπος του ρομαντικού κινήματος. Το πρώτο θεατρικό έργο, που έγραψε πολύ νέος, αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του θεάτρου, αν και είχε ατέλειες, που παραδέχτηκε αργότερα κι ο ίδιος. Μετουσιώνοντας τον ενθουσιασμό των είκοσι χρόνων του, ο Σίλερ κατόρθωσε να δώσει στον κόσμο της εποχής του τα πρώτα μηνύματα του νέου κινήματος. Ο ρομαντισμός κήρυξε την αγάπη για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, για την τιμωρία των ενόχων, για τη ζωή, την ελπίδα, για το αύριο του ανθρώπου. Με το έργο του, που είχε τίτλο «Οι ληστές», προβάλλει ακριβώς αυτά τα ιδανικά. Ιδανικά πάλης του ανθρώπου ενάντια στην άδικη κοινωνία.

Το 1783-1787 γράφει δύο έργα: «Η συνωμοσία του Φιέσκο» και το «Ραδιουργία και έρως». Έργα με τα οποία ο Σίλερ επιτίθεται ενάντια στους αυλικούς, που με τις ραδιουργίες τους δημιουργούν την εγκληματική ζωή του κόσμου. Ο Σίλερ αρχίζει πια να διαγράφει με άνεση τους χαρακτήρες και η ανάλυσή του γίνεται βαθύτερη.

Έγραψε κι άλλα έργα με υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο, με αυστηρή τήρηση των ιδανικών του, όπως είναι τα «Ντον Κάρλος», «Λουίζα Μίλερ», «Μαρία Στιούαρτ». Στα έργα του ακόμα δείχνει μια εξαιρετική επιδεξιότητα στα σκηνικά. Είναι κάτοχος των δραματικών εξάρσεων. Μέσα σ' αυτά ακούμε τα επίκαιρα μηνύματα και διδάγματα του Σαίξπηρ.

Η φιλία του Σίλερ με τον Γκαίτε είχε μεγάλη επίδραση πάνω του. Ο Γκαίτε στάθηκε γι' αυτόν όχι μόνο ένας άριστος φίλος μα και ανεκτίμητος σύμβουλος, ένας ένθερμος σύντροφος, που τον ενθάρρυνε στις κρίσιμες στιγμές. Μαζί με τον Γκαίτε, το 1799, ήταν οι υπεύθυνοι των παραστάσεων του Βασιλικού Θεάτρου της Βαϊμάρης.

Ο Σίλερ πέθανε το 1805. Τα έργα του μεταφράστηκαν και παίχτηκαν στην Ελλάδα από πολλά θέατρα.


O Ύμνος στη Χαρά (στα γερμανικά Ode an die Freude, γνωστός και σαν Ωδή στη Χαρά) είναι μια ωδή που γράφτηκε το 1785 από το Γερμανό ποιητή και ιστορικό Φρήντριχ Σίλερ. Η ωδή έγινε ιδιαίτερα γνωστή όταν μελοποιήθηκε από τον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, ο οποίος την ενέταξε στο τέταρτο μέρος της Ενάτης συμφωνίας του για τέσσερις σόλο φωνές, χορωδία και ορχήστρα σε ρε ελάσσονα.

Λιγότερο γνωστές μελοποιήσεις είναι αυτή του Φραντς Σούμπερτ (για φωνή και πιάνο του 1815) και του Τσαϊκόφσκι (για σόλο φωνές, χορωδία και ορχήστρα και στίχους στα ρώσικα, του 1865).





Το 1950 ο μεγάλος Σουηδός σκηνοθέτης Ινγκμαρ Μπέργκμαν γύρισε την ασπρόμαυρη δραματική, ρομαντική ταινία «Προς τη Χαρά». Αφορμή για τους προβληματισμούς που θέτει ο Μπέργκμαν στην ταινία είναι η ιστορία ενός νεαρού βιολονίστα του Στιγκ, ο οποίος κατά τη διάρκεια της πρόβας της «Ένατης συμφωνίας» του Μπετόβεν μαθαίνει ότι η γυναίκα του βρήκε το θάνατο σε κάποιο ατύχημα. Τότε η μνήμη γυρίζει πίσω και η ζωή του μαζί της αρχίζει να ξετυλίγεται στιγμή, τη στιγμή. Τα νιάτα, ο έρωτας, ο ξαφνικός θάνατος είναι θέματα που συνθέτουν τη ζωή του. Ο Μπέργκμαν θέτει και πάλι το αίνιγμα της ανθρώπινης μοίρας. Η κλασική μουσική δημιουργεί ένα συμβολικό πλαίσιο με την «Ωδή στη Χαρά» των Σίλερ και Μπετόβεν, φθάνοντας στο αποκορύφωμα της χαράς που προκαλεί η τέχνη, πέρα από τα όρια του πόνου και της απελπισίας. Θίγει θέματα που αφορούν την κρίση των σχέσεων, την αναζήτηση της ευτυχίας, τον ατομισμό του καλλιτέχνη και τη σχέση του με την κοινωνία. Παίζουν οι Στινκ Ολιν, Μέι Βριτ Νίλσον, Βίκτορ Σιέστρομ.










Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009

Το σίγουρο είναι ότι έχουμε ανάγκη από τον στοχασμό και τους στοχαστές, διαφορετικά θα καταστραφούμε Ολιβερ Σακς







Ολιβερ Σακς

Ο γιατρός

Πρώτη φορά άκουσα για τον Ολιβερ Σακς στο Παρίσι, στο θέατρο του Πίτερ Μπρουκ. Είχαμε πάει να δούμε το νέο θεατρικό δημιούργημα του Μπρουκ που είχε τίτλο «Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του με ένα καπέλο». Στο πρόγραμμα κάτω από τον τίτλο υπήρχε μια σημείωση με χοντρά πλάγια γράμματα: «Το έργο βασίστηκε στις εμπειρίες που έχει καταγράψει στο ομότιτλο βιβλίο του ο νευροψυχίατρος Ολιβερ Σακς». Το έργο παρουσίαζε περιπτώσεις ανθρώπων που έπασχαν από «ψυχολογική ανισορροπία». Στο τέλος της παράστασης ήμασταν συγκλονισμένοι. Την επομένη στη FNAC αγοράσαμε όλα τα βιβλία του Ολιβερ Σακς. Μετά δύο βιβλία του κυκλοφόρησαν και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Τότε άρχισαν και στην Ελλάδα κάποιοι άνθρωποι να έρχονται σε επαφή με «έναν από τους μεγαλύτερους κλινικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα» («The New York Times»).

Ο Ολιβερ Σακς στα βιβλία του διηγείται ιστορίες ασθενών χαμένων μέσα στον λαβύρινθο των νευρολογικών διαταραχών. Με έναν υπέροχο τρόπο διηγείται βαθιά ανθρώπινες μελέτες της ζωής που πολεμάει ενάντια σε απίστευτες εκτροπές. Μέσα από τα βιβλία του Ολιβερ Σακς παρελαύνουν «ασθενείς χωρίς μνήμη και με χαμένο παρελθόν· ασθενείς που δεν αναγνωρίζουν τους γνωστούς τους ανθρώπους και τα πιο κοινά αντικείμενα· που ζουν χωρίς να αισθάνονται τα μέλη τους· ασθενείς που έχουν αποκλειστεί από την κοινωνία μας ως καθυστερημένοι ενώ είναι προικισμένοι με αλλόκοτο καλλιτεχνικό ή μαθηματικό ταλέντο».

Ο Ολιβερ Σακς είναι ένας συγγραφέας που πριν από όλα παραμένει θεραπευτής του «πάσχοντος, βασανισμένου και αγωνιζόμενου ανθρώπινου όντος». Μετά από λίγο καιρό συνάντησα για μια συνέντευξη τον Πίντερ και μου μίλησε και αυτός για τα «Ξυπνήματα» του Ολιβερ Σακς, που αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης ενός θεατρικού του έργου.

Τέλος, γυρίζοντας από ένα ταξίδι μου στη Γερμανία, τότε που είχα βρεθεί εκεί για να μιλήσω με τον συνθέτη Φίλιπ Γκλας και τον συγγραφέα Γκίντερ Γκρας, και ανοίγοντας το περιοδικό της αεροπορικής εταιρείας Lufthansa, είδα μέσα μια συνέντευξη του Ολιβερ Σακς. «Κοίτα, ο Ολιβερ Σακς δίνει συνεντεύξεις», είπα στη φίλη με την οποία συνταξίδευα. Εκεί διάβασα για πρώτη φορά ότι ήταν καθηγητής Κλινικής Νευρολογίας στο Albert Einstein College of Medicine της Νέας Υόρκης. Αρχίσαμε την αλληλογραφία. Και στο τελευταίο ταξίδι μου στη Νέα Υόρκη ο Ολιβερ Σακς υπήρξε ο τρίτος σταθμός, μετά τον Νίκολας Νεγκροπόντε και τον Νόαμ Τσόμσκι.

Τον συνάντησα στο νέο γραφείο του. Μας δέχθηκε μια γελαστή γραμματέας και μετά ο ίδιος στάθηκε μπροστά μας. Στα δέκα πρώτα λεπτά της συνάντησής μας δεν μίλησε καθόλου. Βρήκε την ευκαιρία μπροστά μας να κάνει διάφορες μικροδουλειές. Μετά ασχολήθηκε με το υπερσύγχρονο μαγνητοφωνάκι μου και οι πρώτες λέξεις του ήταν επιφωνήματα θαυμασμού για το μικρό αυτό επίτευγμα της τεχνολογίας.

Δύσκολος άνθρωπος, κλειστός, που ανοίχθηκε με τον χρόνο, μόνος του, ενώ εγώ απεγνωσμένα προσπαθούσα να βρω τη δίοδο.

Η συνάντηση τελείωσε μέσα σε εντελώς άλλο κλίμα. Ο Πριγκοζίν μάς είχε ενώσει. Συχνά ένα πρόσωπο που θαυμάζουν δύο άνθρωποι είναι μια γέφυρα. Μετά μιλήσαμε για τον Χόφμαν, για τον Κανέτι, για τη χημεία και τα μαθηματικά. Ηταν ένα πρωινό στον άγνωστο κόσμο της κλινικής ιατρικής αλλά και της λογοτεχνίας. Ενα πρωινό που χαρακτηρίστηκε από βουτιές στο βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης.
Αυτά και καλή απόλαυση!

­ Χαίρομαι κατ' αρχάς που σας έχω μπροστά μου, διαθέσιμο για περίπου μία ώρα...

«Αλήθεια, έρχεστε από την Ελλάδα για να με συναντήσετε; Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έχω τόσο ενδιαφέρον ως άνθρωπος για μια εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας!». (χαμογελάει διακριτικά)

­ Εχετε ενδιαφέρον για εμένα... Αυτό είναι το πρωταρχικό κριτήριο. Κανένας δεν ξέρει εκ των προτέρων αν θα ενδιαφέρουν το κοινό οι επιλογές του. Ετσι δεν είναι;

«Πότε άρχισα να σας ενδιαφέρω προσωπικώς; Αυτό θα ήθελα να το ξέρω προτού αρχίσουμε την κουβέντα μας».

­ Ηταν πριν από δύο χρόνια, αν δεν κάνω λάθος, όταν είδα στο Παρίσι τη θεατροποιημένη άποψη του Πίτερ Μπρουκ πάνω σε ένα μέρος του βιβλίου σας «Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του με ένα καπέλο». Τότε σκέφτηκα για πρώτη φορά να προσπαθήσω να σας συναντήσω. Ως εκείνη τη στιγμή δεν είχα διαβάσει τίποτα δικό σας...

«Σας άρεσε αυτό που είδατε;».

­ Νομίζω ότι είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που έχουν δει τα μάτια μου. Εσάς πώς σας φάνηκε; Το είδατε; Πόσο συμμετείχατε στη θεατροποίηση αυτή;

«Εκτιμούσα τον Πίτερ Μπρουκ επί δεκαετίες και είναι προφανές ότι ένιωσα το ενδιαφέρον του να με τιμά, για να μην πω ότι αρχικώς ένιωσα να με ενθουσιάζει αλλά και να με μπερδεύει λιγάκι η πρότασή του. Ξέρετε, ποτέ δεν αισθάνθηκα αυτή τη δουλειά του Πίτερ Μπρουκ ως δική μου δουλειά, παρ' όλο που με τον Πίτερ Μπρουκ συναντηθήκαμε πολλές φορές και περάσαμε πολλές ώρες μαζί. Του έφερα ασθενείς μου να τον γνωρίσουν και να τους γνωρίσει. Παρ' όλα αυτά, ποτέ δεν ένιωσα να συμμετέχω εγώ τόσο πολύ σε αυτή τη δουλειά. Από την αρχή ένιωσα ότι ήταν μια δημιουργία του Πίτερ Μπρουκ».

­ Δεν νιώσατε καθόλου συγγραφέας του θεατρικού αυτού έργου;

«Οχι, όχι. Μα δεν ήμουν και δεν είμαι θεατρικός συγγραφέας. Απλώς εγώ υπήρξα για τον Πίτερ Μπρουκ το σημείο εκκίνησης, αλλά η συνέχεια ήταν εντελώς δική του. Εκείνος συνέχισε μόνος του. Δεν σας κρύβω πάντως ότι χαίρομαι αφάνταστα που ένας τέτοιος καλλιτέχνης όπως ο Πίτερ Μπρουκ βρήκε σε εμένα ένα σημείο εκκίνησης ή, αν θέλετε, το υλικό που του χρειαζόταν για να πει κάτι που ήθελε. Την ίδια συγκίνηση ένιωσα και όταν ο Πίντερ έγραψε ένα θεατρικό ολόκληρο βασισμένο στο άλλο μου βιβλίο, στα "Ξυπνήματα", όπως και για τον Μπράιαν Φιλ, τον ιρλανδό θεατρικό συγγραφέα που έγραψε επίσης ένα θεατρικό έργο βασισμένο σε μία από τις ιστορίες του τελευταίου μου βιβλίου. Χαίρομαι για όλα αυτά, αλλά σας επαναλαμβάνω ότι κατά κάποιον τρόπο θεωρώ τον εαυτό μου λιγάκι ξεκομμένο από όλα αυτά. Συζητώντας για όλα αυτά νιώθω ότι αποπλανάμαι!».

­ Ειλικρινώς δεν έχω σκοπό συζητώντας γι' αυτά να σας αποπλανήσω. Με ενδιαφέρει αυτό που ενδιαφέρει και σας. Αλήθεια, ποιο είναι το κύριο ενδιαφέρον σας;

«Ο άνθρωπος. Ή μάλλον η ανθρώπινη επαφή!».

­ Πώς βρεθήκατε και γιατί να κάνετε έρευνα στη νευροχημεία και στη νευροφυσιολογία; Και τι σας έκανε μετά από όλη αυτή την έρευνα να αφοσιωθείτε στην κλινική ιατρική;

«Η ζωή μου υπήρξε πάντοτε ένα κράμα τύχης και πεπρωμένου».

­ Οι γονείς σας τι δουλειά έκαναν;

«Ηταν και οι δύο γιατροί, νευρολόγοι. Κανένας από τους δύο όμως δεν έμεινε στη νευρολογία».

­ Για ποιον λόγο; Ξέρετε;

«Για τον ίδιο λόγο που δεν έμεινα κι εγώ στη νευροχημεία και στη νευροφυσιολογία. Πίστευαν ότι η νευρολογία τούς περιόριζε σε έναν ακαδημαϊσμό! Αποζητούσαν και οι γονείς μου περισσότερη επαφή. Ετσι, λοιπόν, ο πατέρας μου διάλεξε να γίνει παθολόγος και η μητέρα μου διάλεξε τη γενική χειρουργική».

­ Θυμάστε πότε πήρατε την απόφαση να γίνετε γιατρός;

«Την απόφαση αυτή την πήρα σιγά σιγά. Πάντα υπήρχαν και άλλα ενδιαφέροντα στη ζωή μου».

­ Πείτε μου ένα χώρο που επίσης διεκδικούσε τότε το ενδιαφέρον σας εκτός της ιατρικής.

«Το αγαπημένο μου βιβλίο όταν ήμουν στην εφηβεία (σηκώνεται από τη θέση του και ψάχνει στη βιβλιοθήκη) ήταν αυτό! (Το βρίσκει και μας το δείχνει. Είναι ένα μικρού σχήματος ογκώδες μαύρο βιβλίο. Το παίρνω στα χέρια μου και το ξεφυλλίζω. Ενα βιβλίο γεμάτο τύπους χημείας). Το είχα αποστηθίσει όλο απ' έξω! Είχε γίνει η εμμονή μου. Είχα τρελαθεί με τις ιδιότητες των διαφορετικών στοιχείων, των μετάλλων... Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι υπήρχαν πράγματα προ της ιατρικής επιλογής με τα οποία ασχολήθηκα με πάθος».

­ Και πώς τελικώς έκλινε το βάρος σας προς την ιατρική;

«Η τελική μου απόφαση ελήφθη όταν "ανακάλυψα" τους ανθρώπους».

­ Και πώς «ανακαλύψατε» τους ανθρώπους;

«Τυχαίως. Νομίζω ότι απλώς συνέβη όταν ήμουν φοιτητής ακόμη της Ιατρικής. Συγκεκριμένα, όταν τελείωσα τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πήγα σε ένα νοσοκομείο του Λονδίνου να κάνω την πρακτική μου. Ο τρόπος διδασκαλίας εκεί, σε αυτό το νοσοκομείο, ήταν πολύ λιγότερο τυπικός σε σχέση με τον σημερινό ή με τον αμερικανικό τρόπο διδασκαλίας!».

­ Τι εννοείτε όταν λέτε «λιγότερο τυπικός»;

«Εκεί, σε αυτό το νοσοκομείο, είχαμε μεγαλύτερη δυνατότητα να βρισκόμαστε ανάμεσα σε ασθενείς. Εγώ, από μια άποψη, ως τότε στο πανεπιστήμιο ήμουν κακός φοιτητής!». (χαμογελάει)

­ Γιατί;

«Αργότερα κατάλαβα ότι για να είμαι καλός σε αυτόν τον χώρο πρέπει να έχω άμεση επαφή με το αντικείμενό μου. Γενικότερα, δεν μου άρεσε η θεωρητική προσέγγιση των πραγμάτων, ό,τι κι αν είναι αυτά τα πράγματα. Γι' αυτό και θεωρώ ότι οι ιδανικοί τρόποι εκπαίδευσής μου, ίσως οι μόνοι χώροι εκπαίδευσής μου υπήρξαν πάντα τα μουσεία, οι κήποι και τα νοσοκομεία. Ειδικώς τα μουσεία και οι κήποι. Μέσα στα νοσοκομεία έχω έντονη την αίσθηση ότι έρχομαι αντιμέτωπος με διαφορετικές ζωές και διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης».

­ Πάντως μιλάτε σαν ένας άνθρωπος που του έχει λείψει η ανθρώπινη επαφή και την αναζητεί οπουδήποτε... Ως παιδί πώς ήσασταν;

«Αυτό που λέτε ίσως έχει μια βάση. Υπήρξε μια περίοδος που μου είχε λείψει η ανθρώπινη επαφή· όταν ήμουν ακόμη πολύ μικρός».

­ Πόσο μικρός;

«Πριν από την ηλικία των έξι. Τότε που διαπίστωσα ότι οι κήποι είχαν μεγάλη σημασία για εμένα. Αυτό είναι το κυρίαρχο θέμα του νέου μου βιβλίου: οι κήποι!». (χαμογελάει)

­ Με συγχωρείτε, αλλά δεν κατάλαβα. Δεν κατάλαβα την αιτία που γύρω στα έξι αισθανθήκατε την έλλειψη της ανθρώπινης επαφής.

«Γύρω στα έξι ήμουν τότε που ξέσπασε ο πόλεμος. Δεν ξέρω αν γνωρίζετε ότι τότε πολλά παιδιά, εκατομμύρια παιδιά, από τον φόβο μη βομβαρδιστεί το Λονδίνο, μεταφέρθηκαν εκτός Λονδίνου. Μεταξύ αυτών των παιδιών ήμουν κι εγώ. Μεταφερθήκαμε τότε σε έναν κόσμο εξωπραγματικό. Αποχωριστήκαμε τους γονείς μας, τους ανθρώπους που αγαπούσαμε, τα σπίτια μας. Εγώ από τότε προσπαθώ να προσεγγίσω ξανά την πραγματικότητα. Ηταν μια τραυματική εμπειρία για όλα τα παιδιά εκείνης της περιόδου. Εγώ από τότε έχασα την ανθρώπινη επαφή. Εκείνο που είναι απαραίτητο για εμένα στη ζωή ­ και αυτό το ξαναβρήκα όταν έκανα την πρακτική μου ως φοιτητής στο νοσοκομείο που σας είπα πριν ­ είναι αυτή η επαφή με το κάθε άτομο ξεχωριστά. Αυτή η επαφή νομίζω ότι δημιουργεί στον κάθε άνθρωπο ένα αίσθημα υπευθυνότητας. Αυτό το αίσθημα υπευθυνότητας σε εμένα γεννήθηκε όταν ήρθα σε επαφή με τον πρώτο μου ασθενή».

­ Θεωρείτε ότι η έλλειψη του αισθήματος υπευθυνότητας στη ζωή μας σήμερα οφείλεται στο ότι δεν υπάρχει επαφή μεταξύ μας;

«Είμαι βέβαιος. Ζούμε πια μόνοι, σαν να μην υπάρχουν γύρω άλλοι. Η ζωή όμως ως φαινόμενο στα ανθρώπινα όντα έχει να κάνει με την επαφή μεταξύ τους και την αλληλεπίδραση».

­ Θυμάστε τον πρώτο σας ασθενή που υπήρξε και η αιτία να βρείτε αυτό που ψάχνατε στη ζωή σας, την ανθρώπινη επαφή;

«Ο πρώτος μου ασθενής, ε; Αν τον θυμάμαι; Τον θυμάμαι και πολύ καλά μάλιστα ­ αν και ποτέ δεν έγραψα κάτι γι' αυτόν. Ηταν ένας ηλικιωμένος άνθρωπος ο οποίος αργοπέθαινε μέσα σε ένα ντελίριο! Και όσο κρατούσε αυτή η κατάσταση, μέσα από το ντελίριο ξεπρόβαλλε ολόκληρη η ζωή του! Οι άνθρωποι που είχε αγαπήσει, αυτοί που είχε μισήσει, τα μέρη όπου είχε πάει και είχε ευχαριστηθεί, οι αμαρτίες που είχε κάνει, οι αξίες του, οι φιλοδοξίες του. Ολα αυτά είχαν βρει την πόρτα στο ντελίριο για να βγουν προς τα έξω. Ως παρατηρητής του διέκρινα μέσω αυτής της κατάστασης μια ολόκληρη ζωή. Ηταν φοβερή εμπειρία. Ηταν σαν να ακούς κάποιον να σου διηγείται ένα όνειρο! Ενα όνειρο όμως βγαλμένο μέσα από την πραγματικότητα. Αυτή η εμπειρία με έπεισε ότι ολόκληρη η ζωή και ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου βρίσκονται μέσα στο μυαλό του».

­ Η αντικοινωνική συμπεριφορά στην οποία πολύ συχνά αναφέρεστε στα βιβλία σας πιστεύετε ότι έχει να κάνει με τη λειτουργία του εγκεφάλου, του μυαλού, ή της ψυχής;

«Με απόλυτο τρόπο δεν μπορώ να απαντήσω ως προς το τι δημιουργεί ή προκαλεί την αντικοινωνική συμπεριφορά. Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα κατάσταση που ονομάζεται "σύνδρομο Τουρέτ". Οταν εκδηλώνεται, υπάρχουν κάποιες κινήσεις, κάποια ξεσπάσματα, μερικές φορές βρισιές και μια ξαφνική παρόρμηση να αντιταχθείς σε ό,τι θεωρείται νόμιμο, να γίνεις αναρχικός· σου βγαίνει μια απέχθεια προς κάθε κοινωνική δέσμευση που σου επιβάλλεται. Κάποτε τους ανθρώπους που εκδήλωναν αυτή τη συμπεριφορά τούς θεωρούσαν απροσάρμοστους· έλεγαν μάλιστα ότι τους είχε κυριεύσει ο Σατανάς. Και αυτό το έβλεπαν ως κάτι που γινόταν είτε επίτηδες είτε εξαιτίας κάποιας διαστροφής. Νομίζω ότι τη διάθεση να θέλεις να προκαλείς αποστροφή ­ κάτι που πιστεύω ότι αρκετές φορές έχει να κάνει με την περιέργεια και την τάση για εξερεύνηση, την τάση να αμφιβάλλεις και να θέτεις ερωτηματικά ­ τη συναντά κανείς, όπως πολλά εν δυνάμει καταστροφικά ή εν δυνάμει δημιουργικά πράγματα, σε ανθρώπους με αυτό το σύνδρομο. Δεν έχει, με άλλα λόγια, να κάνει η αντικοινωνική συμπεριφορά με την εξυπνάδα, την κουλτούρα ή με τον τρόπο που έχει μεγαλώσει ένας άνθρωπος. Θα έλεγα όμως ότι ένα μεγάλο μέρος αντικοινωνικής συμπεριφοράς εξηγείται εξετάζοντας τις συνθήκες που αφορούν την προσωπική ιστορία (ή και το ιστορικό) του καθενός».

­ Θέλετε να μου δώσετε ένα παράδειγμα για να γίνει πιο κατανοητό αυτό που λέτε;

«Για παράδειγμα, ανάμεσα στα παιδιά που ζούσαν στο Λονδίνο κατά τον πόλεμο και τα οποία απομακρύνθηκαν από τον τόπο τους για να αποφύγουν τον κίνδυνο βομβαρδισμού υπήρξαν πολλά που στη συνέχεια της ζωής τους παρουσίασαν αντικοινωνική συμπεριφορά, έβαζαν φωτιές, βασάνιζαν ζώα... Τα επηρέασε πολύ άσχημα από ψυχιατρικής άποψης η αποκοπή από την οικογένεια, τα τραυμάτισε καθοριστικά σε εκείνη την τόσο τρυφερή ηλικία».

­ Το αντικοινωνικό άτομο είναι ένα αυτιστικό άτομο;

«Τα αυτιστικά παιδιά έχουν μεγάλη δυσκολία στο να κατανοήσουν τις κοινωνικές σχέσεις. Ενα αντικοινωνικό άτομο δεν είναι απαραιτήτως αυτιστικό».

­ Ο φόβος είναι που δυσκολεύει την κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων από ένα αυτιστικό παιδί;

«Δεν είναι απαραίτητα φόβος αυτό. Υπάρχουν πολλά αυτιστικά άτομα τα οποία θέλουν να έχουν κοινωνική επαφή, αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο. Υπάρχει και το αντίστροφο του αυτιστικού που έχει να κάνει με το σύνδομο που ονομάζεται "σύνδρομο Γουίλιαμς" ­ όχι του Ρόμπιν Γουίλιαμς, ενός άλλου Γουίλιαμς». (γέλια)

­ Είναι πάντως και ο Ρόμπιν Γουίλιαμς ένα σύνδρομο για τη βιομηχανία του κινηματογράφου... (γέλια)

«Α, συμφωνώ απολύτως μαζί σας. (γέλια) Στο άλλο όμως «σύνδρομο Γουίλιαμς» που λέγαμε συναντά κανείς, ακόμη και προτού το παιδί συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο, μια υπερβολική, ακραία κοινωνικότητα. Τα παιδιά που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο χαμογελάνε υπερβολικά πολύ, για παράδειγμα. Στην ηλικία των δύο χρόνων γνωρίζουν ήδη και λαμβάνουν όλες τις προφυλάξεις που είναι απαραίτητες στις κοινωνικές σχέσεις».

­ Εχετε καταλάβει πού οφείλονται αυτές οι δύο τόσο ακραίες συμπεριφορές; Είναι θέμα περιβάλλοντος ή έρχονται στη ζωή κάποιοι άνθρωποι φέρνοντας μαζί τους αυτή την ιδιομορφία στη συμπεριφορά;

«Εχει παρατηρηθεί ότι ένα συγκεκριμένο μέρος του εγκεφάλου ("amydala") είναι υπερμεγεθυμένο σε ανθρώπους με το "σύνδρομο Γουίλιαμς" ενώ είναι πολύ μικρότερο στα αυτιστικά άτομα. Υπάρχουν όμως και παραδείγματα ενηλίκων οι οποίοι, ενώ πριν λειτουργούσαν φυσιολογικά, αν υποστούν καταστροφή σε αυτό και μόνο σε αυτό το τμήμα του εγκεφάλου, χάνουν την κοινωνική τους "ευφυΐα". Προσοχή... Οχι την ευφυΐα τους γενικότερα, αλλά μόνο την κοινωνική τους ευφυΐα και τίποτε άλλο».

­ Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι έρχονται στη ζωή με κάποιες ικανότητες;

«Πιστεύω ότι ο κάθε γονιός κληροδοτεί στο παιδί του ορισμένες προδιαθέσεις, που εμφανίζονται στη συμπεριφορά του από την πρώτη κιόλας ημέρα που θα γεννηθεί. Νομίζω όμως ότι η περαιτέρω ανάπτυξη οποιουδήποτε χαρακτηριστικού, είτε έχει να κάνει με το πνεύμα είτε με το συναίσθημα, θα εξαρτάται πάντα από την αλληλεπίδραση ανάμεσα στη φύση και στο περιβάλλον. Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση του Μότσαρτ, για παράδειγμα, όπου αισθάνεται κανείς ότι μια πτυχή της ευφυΐας του αναπτύχθηκε υπέρμετρα σε σχέση με τις υπόλοιπες σε πολύ μικρή ηλικία. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει ότι η υπέρμετρη αυτή ανάπτυξη έχει να κάνει με το περιβάλλον. Μην ξεχνάμε ότι ο Μότσαρτ μεγάλωσε πλάι σε έναν πατέρα μουσικό και μία αδελφή που έπαιζε ολημερίς πιάνο. Επίσης, όπως υποστηρίζει ο Χάουαρντ Γκάρντερ σε μία από τις θεωρίες του, υπάρχουν και άνθρωποι που γεννιούνται με μια "πολλαπλή ευφυΐα": λεκτική, μουσική, λογική, μαθηματική... Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Χόφμαν, ο νομπελίστας χημικός. Ο Χόφμαν διαθέτει όλα τα είδη ευφυΐας. Είναι μια μεγαλοφυΐα». (γέλια)

­ Οταν λέτε περιβάλλον τι εννοείτε; Τι είναι αυτό το περιβάλλον που μπορεί να επηρεάσει δραστικά την προδιάθεση του κάθε παιδιού; Το γνωρίζουμε ή όχι;

«Ενας περιβαλλοντικός παράγοντας πολύ καθοριστικός είναι η καλλιέργεια και η γλώσσα. Κανένας δεν θα μπορούσε να μιλήσει για την ανθρώπινη φύση χωρίς να αναφερθεί σε αυτά τα δύο. Παιδιά που έχουν παραμείνει σε άγρια κατάσταση επειδή χάθηκαν ή εγκαταλείφθηκαν σε ένα δάσος, όπου δεν είχαν καμία επαφή με τη γλώσσα και την κουλτούρα, είναι βέβαιο ότι έχουν υποστεί βαρύτατη διανοητική και νευρολογική ζημιά. Το ίδιο πράγμα αποτελεί κίνδυνο και για άτομα που γεννιούνται κουφά, αν δεν τους δοθεί εγκαίρως πρόσβαση στη γλώσσα, η οποία στην περίπτωσή τους μπορεί να είναι και η νοηματική γλώσσα. Υπάρχει μια ηλικία απόλυτα καθοριστική όσον αφορά τη γλωσσική ανάπτυξη. Δεν μπορώ να ξέρω αν συμβαίνει αυτό και με τη διανοητική ανάπτυξη και ωρίμανση του παιδιού... Ιστορικά αποδεικνύεται ότι, ενώ ορισμένα άτομα - ιδιοφυΐες εκδηλώνουν τις δυνατότητές τους από πολύ μικρή ηλικία, υπάρχουν άλλα άτομα στα οποία οι ίδιες δυνατότητες αργούν κάπως να εκδηλωθούν. Είναι προφανές ότι σε έναν ιστορικό, για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν η κλίση του να εκδηλωθεί στην ηλικία των τριών χρόνων (γέλια) ενώ αντίθετα αυτό είναι δυνατόν στην περίπτωση ενός μαθηματικού ή ενός μουσικού».

­ Υπάρχει μια ηλικία που, αν παρέλθει χωρίς να ασκηθούν από το περιβάλλον οι θετικές επιδράσεις, μπορεί να πλήξει την ευφυΐα ενός παιδιού;

«Η πιο σύντομη απάντηση που μπορώ να σας δώσω είναι ότι δεν ξέρω, παρ' όλο που η ερώτηση είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ήμουν σε ηλικία 18-20 χρόνων. Μετά από 20 χρόνια, στην ηλικία των 40, ξαναβρέθηκα εκεί σε ένα δείπνο ανάμεσα σε όλους τους παλιούς μου συμφοιτητές. Εκτοτε, παρ' όλο που έγιναν κι άλλα τέτοια δείπνα, εγώ δεν ξαναπήγα. Αναφέρομαι όμως σε αυτό το μοναδικό δείπνο όπου παραβρέθηκα γιατί τότε παρατήρησα ότι ορισμένοι από τους τότε συμφοιτητές μου είχαν εξελιχθεί όπως αναμενόταν, ενώ κάποιοι άλλοι είχαν ανακαλύψει ή είχαν αναπτύξει δυνατότητες που κανένας δεν είχε υποψιασθεί τότε που ήμασταν 18-20 χρόνων. Κάποιοι άλλοι πάλι είχαν καταλήξει στη φυλακή ή είχαν αυτοκτονήσει, πιθανόν εξαιτίας τραγικών νευρώσεων, τις οποίες επίσης δεν είχαμε αντιληφθεί τότε. Θέλω, λοιπόν, να πω ότι ίσως αυτά τα πράγματα να μη φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού, να μην μπορούν να προσδιορισθούν εύκολα χρονικά. Ξέρω πολύ καλά ότι όταν διδάσκω μπορεί να υπάρχουν στην πρώτη σειρά πολύ έξυπνα άτομα, γρήγορα στις απαντήσεις τους, μπορεί όμως να υπάρχουν και άτομα που κάθονται στη γαλαρία τα οποία δεν μιλάνε πολύ αλλά ακούνε, σκέφτονται και ό,τι κάνουν το κάνουν εις βάθος. Μια πολύ ενδιαφέρουσα περιγραφή έκανε ο Δαρβίνος στην αυτοβιογραφία του, όταν λέει "μπορεί να μην είμαι τόσο έξυπνος όσο ο Χάρλεϊ ή άλλοι φίλοι μου", θεωρεί όμως ότι έχει καλό μνημονικό, ότι αυτά που μαθαίνει δεν τα ξεχνάει εύκολα, ότι του μένουν. Εγώ δεν είμαι καν σίγουρος αν ο όρος εξυπνάδα είναι η κατάλληλη λέξη για να περιγράψει όλα αυτά που λέμε».

­ Εσείς σε ποια από τις δύο προαναφερθείσες ομάδες ανθρώπων ανήκετε; (γέλια) Στους γρήγορους ή στους βραδείς και βαθείς;

«Προσωπικά είμαι άνθρωπος που σκέφτεται με αργούς ρυθμούς. Γι' αυτό και συχνά κρατάω σημειώσεις και χρησιμοποιώ υστερόγραφα, τα οποία μάλιστα καμιά φορά έρχονται και σε αντίφαση με το κείμενο που ήδη έχω γράψει».

­ Οταν λέτε ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν βαθιά σκέψη τι ακριβώς εννοείτε;

«Οτι όταν ακούνε κάτι, δεν το παίρνουν πάντα ως δεδομένο, δεν το αναπαράγουν παθητικά και αβασάνιστα. Αυτό που θα ακούσουν μπαίνει βαθύτερα μέσα τους, συναντά προηγούμενες σκέψεις και εμπειρίες και τις γονιμοποιεί. Κάτι αντίστοιχο με αυτό που αναφέρει στην παραβολή με τους σπόρους η Καινή Διαθήκη».

­ Η εξουσία φοβάται περισσότερο τους ανθρώπους που διαθέτουν βάθος στη σκέψη τους;

«Λέγεται ότι ο Χίτλερ εισέβαλε στη Βιέννη επειδή μισούσε τον Φρόιντ, επειδή τον έβλεπε σαν εχθρό. Θα ήταν πολύ καλό αν μπορούσαν η εξουσία και η ουσία, το βάθος, να περπατήσουν μαζί· η ιδέα δηλαδή του φιλοσόφου - βασιλιά».

­ Το περίεργο είναι ότι η εξουσία στην εποχή μας χρηματοδοτεί τη γρήγορη σκέψη. Γι' αυτό κάνω τον συλλογισμό μήπως τελικά η εξουσία απειλείται από το βάθος και όχι από την ταχύτητα, ας πούμε.

«Το σίγουρο είναι ότι έχουμε ανάγκη από τον στοχασμό και τους στοχαστές, διαφορετικά θα καταστραφούμε. Δεν ξέρω όμως και πολλά για την εξουσία και τη δύναμη».

­ Δεν υπήρξατε ποτέ πολιτικοποιημένος;

«Δεν ένιωσα ποτέ ούτε νιώθω ιδιαίτερα πολιτικοποιημένος. Δεν έχω ψηφίσει ποτέ. Δεν χρησιμοποιώ καν συχνά τη λέξη δύναμη στα γραπτά μου. Αν και θυμάμαι ότι υπήρχαν δύο λέξεις που τις άκουγα συχνά όταν δούλευα με την Κοινότητα Κουφών: empowered - disempowered (ενδυνάμωση και αποδυνάμωση)».

­ Κατά τη γνώμη σας υπάρχουν άρρωστοι άνθρωποι και υγιείς άνθρωποι; Και πού βρίσκεται η διαφορά;

«Ναι, το πιστεύω, αν και υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να ορίσει κανείς το περιεχόμενο αυτών των εννοιών, της αρρώστιας και της υγείας δηλαδή. Για παράδειγμα, εγώ σήμερα το πρωί ένιωθα άρρωστος. Είχα ημικρανίες, έτρεμα, ένιωθα ναυτία, με έκοβε κρύος ιδρώτας. Τώρα όμως είμαι μια χαρά. Συνήθως λέγοντας αρρώστια εννοούμε κάτι περαστικό. Το πρωί, ας πούμε, ήμουν άρρωστος, αλλά τώρα είμαι καλά. Εκείνο που έχει ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η αίσθηση της αρρώστιας διαφέρει σε ό,τι έχει σχέση με νευρολογικά προβλήματα. Μπορεί να έχεις καρκίνο στον εγκέφαλο, ας πούμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ' ανάγκην ότι νιώθεις και άρρωστος. Επομένως υπό αυτήν την έννοια η ασθένεια έχει περισσότερο να κάνει με τα όργανα του σώματος, με το αυτόματο σύστημα. Λέει, ας πούμε, κάποιος: Αυτός είναι ομαλός - ανώμαλος ή κανονικός - εκκεντρικός ή φυσιολογικός - ελαττωματικός, για να δηλώσει διαφόρων ειδών αποκλίσεις από μοντέλα και καταστάσεις που θεωρούνται πρότυπα, είτε βιολογικά είτε ­ σε ό,τι έχει σχέση με την κουλτούρα ­ πνευματικά. Στην ιατρική λέγοντας ανωμαλίες συνήθως εννοούμε καταστάσεις που χαρακτηρίζονται είτε από κάποια ελαττώματα είτε από υπερβάσεις κάποιων ορίων (κάποιες υπερβολές)».

­ Πάντως η αίσθηση και μόνο της αρρώστιας επηρεάζει πολύ την ανθρώπινη ψυχολογία. Ετσι δεν είναι;

«Παρ' όλο που ως νευρολόγος προσπαθώ να παρακολουθώ τα τεκταινόμενα γύρω από τη φυσιολογία και τη γενετική, εκείνο που με εντυπωσιάζει περισσότερο στη δουλειά μου είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι δομούν τη ζωή τους, τον κόσμο τους, τον εαυτό τους, και αν ξαφνικά όλο αυτό "κοπεί" από μια αρρώστια ή από μια καταστροφή, ο καινούργιος τρόπος με τον οποίο όλα αυτά αναδομούνται. Η περίοδος της ασθένειας είναι για εμένα αυτή η ενδιάμεση κατάσταση, η ακροβασία ανάμεσα σε έναν κόσμο ή σε έναν εαυτό που χάνεται και στη στιγμή που θα προηγηθεί της γέννησης ενός καινούργιου κόσμου και εαυτού».

­ Υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να περάσουν μια ολόκληρη ζωή χωρίς ποτέ να αμφισβητήσουν ή να «σπάσουν» τον κόσμο τον οποίο έχουν οικοδομήσει;

«Είναι κάτι που νομίζω ότι ως ένα βαθμό συμβαίνει λίγο - πολύ σε όλους μας. Κάποια στιγμή χάνουμε την παιδική μας ηλικία και πέφτουμε με επώδυνο τρόπο στην ενήλικη ζωή. Γενικά πιστεύω ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος εντονότατης κρίσης κατά τη διάρκεια της οποίας χάνει κανείς τον ως τότε κόσμο του, την ταυτότητά του, χωρίς να προλάβει να αντικαταστήσει αυτόν με άλλον καινούργιο. Αυτού του είδους τις μεταβατικές περιόδους τις συναντάμε σε όλες τις κουλτούρες και συνήθως συνοδεύονται από την ίδια κατάθλιψη που νιώθει κανείς όταν χάνει τους γονείς του, μετά από έναν πόλεμο, μετά από εξορία, μερικές φορές ακόμη και μετά από ριζικές αλλαγές στον τρόπο που έχει μάθει να σκέφτεται».

­ Πέστε μου, για σας υπήρξε μια στιγμή κρίσης, ένα «σπάσιμο», όπως λέγαμε πριν, που να καθόρισε μια ριζική αλλαγή στη ζωή σας;

«Ολοι μας, όπως σας είπα, περνάμε μεταβατικές περιόδους και περιόδους κρίσης. Ακόμη και τώρα, για παράδειγμα, εγώ περνάω μια τέτοια μεταβατική περίοδο».

­ Ποιο είναι το χαρακτηριστικό αυτής της μεταβατικής περιόδου που περνάτε;

«Για πρώτη φορά στη ζωή μου νιώθω ή με απασχολεί η έννοια των γηρατειών. Νιώθω, με άλλα λόγια, ότι γερνάω... (γέλια) Μη γελάτε, σοβαρολογώ! Βλέπω, ας πούμε, τα μαλλιά σας που δεν έχουν ούτε μία άσπρη τρίχα και σκέφτομαι ότι έχω τα διπλά χρόνια από σας. Ή περίπου τέλος πάντων». (γέλια)

­ Τι είναι για σας τα γηρατειά;

«Να θυμάσαι πράγματα που τα έχεις ζήσει ενώ άλλοι άνθρωποι δεν τα έζησαν. Μιλάω, ας πούμε, για τον πόλεμο και οι άλλοι λένε: "Ποιον πόλεμο;". (γέλια) Οταν πρωτοήρθα στη Νέα Υόρκη, υπήρχαν ατμοκίνητα ποταμόπλοια, τα οποία σήμερα έχουν εκλείψει. Οι περισσότεροι από τους καθηγητές μου και από τους ανθρώπους της προηγούμενης γενιάς από εμένα έχουν πια πεθάνει. Επίσης γηρατειά είναι να νιώθεις λιγότερο ικανός να προσαρμόζεσαι στο καινούργιο, σε καινούργιους ανθρώπους, καινούργιες ιδέες, καινούργιες προοπτικές· γηρατειά είναι να μένεις στο παλιό που έχει αρχίσει να χάνεται. Πού και πού το σώμα μου μού υπενθυμίζει επίσης ότι δεν είμαι πια νέος. Σήμερα το πρωί πήγα για κολύμπι ­ κάθε ημέρα κολυμπάω. Είμαι καλός, δυνατός στο κολύμπι. Κολυμπώ γρηγορότερα από πολλούς νέους. Οταν κολυμπάω, δεν την αισθάνομαι την ηλικία μου. Οταν περπατώ, όμως, την αισθάνομαι». (γέλια)

­ Φοβάστε τον θάνατο; Αλήθεια, τι είναι ο θάνατος για σας;

«Τον θάνατο τον νιώθω σαν ένα φυτό που μεγαλώνει μέσα μου. (γελάει) Για να σας το πω αλλιώς, νομίζω ότι ο θάνατος δεν έχει κανένα ενδιαφέρον».

­ Ξέρετε, το ρωτάω γιατί πολλοί άνθρωποι μιλάνε με ένα φόβο γι' αυτόν, σαν να είχε ο θάνατος ενδιαφέρον, παρ' όλο που ξέρουν ότι είναι κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε.

«Ενας από τους αγαπημένους μου φιλοσόφους, ο Ντέιβιντ Χιουμ, όταν σε ηλικία 65 ετών ανακάλυψε ότι πάσχει από καρκίνο, έγραψε μέσα σε μια μέρα μια έξοχη μικρή αυτοβιογραφία. Η μεγάλη της αξία συνίσταται στην ξεκάθαρη ματιά με την οποία κοιτά τη ζωή του να χάνεται μέσα από μια παντελή απουσία του φόβου. Ο Μπόσγουελ και ο Τζόνσον, που ήταν γεμάτοι από τρόμο και προκατάληψη θρησκευτικής προελεύσεως, είχαν αναστατωθεί από την ηρεμία του Χιουμ. Την ερμήνευαν ως ένδειξη φόβου».

­ Πιάνετε τον εαυτό σας να σκέφτεται τον θάνατο;

«Οχι. Δεν τον σκέφτομαι συχνά τον θάνατο, παρ' όλο που τον βλέπω όλη την ώρα δουλεύοντας ανάμεσα σε πολύ άρρωστους ανθρώπους, συχνά με ανίατες ασθένειες».

­ Τι δεν θεραπεύεται;

«Ο θάνατος που λέγαμε μόλις πριν από λίγο. Δεν ξέρω αν είναι μεταφυσική η ερώτηση. (γέλια) Επίσης δεν θεραπεύεται ο διακαής πόθος για κάτι που δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Δεν έχω και πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στη δύναμη που θα μπορούσα να επιδείξω αντιστεκόμενος σε αυτόν τον παραλογισμό: να θέλω πολύ και να μην μπορώ».

­ Πέστε μου έναν διακαή πόθο σας που μπορεί και να μην πραγματοποιηθεί σε αυτή τη ζωή.

«Θέλω πολύ, αν τύχει και αρρωστήσω βαριά, σε βαθμό που ο θάνατος να φτάσει σε απόσταση αναπνοής από εμένα, να μπορέσω να διατηρήσω μια διαυγή και λογική στάση. Γενικώς πιστεύω ότι όταν ένας άνθρωπος βρεθεί σε αυτή τη θέση δεν μπορεί να θεωρηθεί και πολύ υπεύθυνος για τα όσα ενδέχεται να συμβούν τις τελευταίες ημέρες της ζωής του. Επιθυμία μου πάντως είναι, όταν φτάσει εκείνη η ώρα, να πεθάνω έχοντας διατηρήσει τα λογικά μου».

­ Πέστε μου μερικά πρόσωπα που θεωρείτε ότι τους οφείλετε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεστε;

«Ο Φρόιντ».

­ Θα θέλατε να τον είχατε συναντήσει;

«Πάρα πολύ. Πριν από δύο εβδομάδες ήμουν στη Βιέννη. Πήγα στο σπίτι του Φρόιντ και μου είχε κολλήσει η ιδέα ότι θα εμφανιστεί ξαφνικά ο καθηγητής με το πούρο του και από την κορυφή της σκάλας θα μου απευθύνει τον λόγο. Η σκέψη αυτή με έκανε να δακρύσω. Την πρώτη φορά που πήρα γράμμα από τον Λούρια (μαθητής του Φρόιντ και βασικός συνεργάτης του) ένιωσα τέτοια συγκίνηση, σαν να μου είχε στείλει γράμμα ο ίδιος ο Φρόιντ. Δεν έχω επισκεφθεί ποτέ τον Λούρια, ενώ μου δόθηκε η ευκαιρία ­ από φόβο ίσως... Το ενδιαφέρον είναι ότι και ο Λούρια αναφέρει πως, όταν και ο ίδιος ήταν νέος, είχε λάβει ένα γράμμα από τον Φρόιντ. Αυτοί είναι οι ήρωές μου».

­ Τι θα θέλατε να συζητήσετε με τον Φρόιντ αν ξεπρόβαλλε στο κεφαλόσκαλο;

«Ω, πάρα πολλά. Εχω γράψει ένα δοκίμιο για τον Φρόιντ. Και έχω πολλά ακόμη άγραφα δοκίμια μέσα μου που είναι γεμάτα ερωτήματα που αναζητούν απαντήσεις».

­ Με τα ερωτήματα γίνεται η ζωή πιο ενδιαφέρουσα ή με τις απαντήσεις;

«Για εμένα οι απαντήσεις είναι η γέφυρα για να συναντηθούμε με μια νέα σειρά ερωτήσεων... Απαντάμε, με άλλα λόγια, για να αναρωτηθούμε εκ νέου. Οι ερωτήσεις είναι οι βάρκες με τις οποίες όλοι μας ταξιδεύουμε στο ενδιαφέρον της ζωής. Οι ερωτήσεις είναι η θάλασσα πάνω στην οποία ταξιδεύουμε. Για να αντέξουμε το ταξίδι, πού και πού ρίχνουμε την πετονιά και ψαρεύουμε και καμιά απάντηση για να τραφούμε και να μην πεθάνουμε. Αλλά όσες απαντήσεις κι αν ψαρέψουμε, ποτέ δεν τελειώνουν. Η θάλασσα των ερωτημάτων γεννάει πάντα απαντήσεις».

­ Σας ευχαριστώ.

«Και εγώ σας ευχαριστώ. Αυτό το φυτό που σας σχεδίασα στο αυτόγραφο πάνω να ξέρετε ότι είναι το αγαπημένο μου. Εχει, αν ψάξετε, πολλά από τα χαρακτηριστικά μου».

ΘΑΝΑΣΗΣ ΛΑΛΑΣ | Κυριακή 3 Αυγούστου 1997











Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

"η αισιοδοξία ευνοεί την υγεία"





Το γονίδιο της ευτυχίας

Προηγούμενες έρευνες έχουν ήδη εντοπίσει το γονίδιο 5-HTTLPR ως ρυθμιστικό του τρόπου λειτουργίας της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Η ορμόνη αυτή μεταφέρει χημικά σήματα μεταξύ των νευροκυττάρων, ενώ έχει σχετισθεί άμεσα με την ανθρώπινη διάθεση. Πολλά αντικαταθλιπτικά μάλιστα επιδιώκουν να ρυθμίσουν τα επίπεδα της στον οργανισμό.

Οι επιστήμονες εντόπισαν επίσης τρεις παραλλαγές του γονιδίου. Δύο από αυτές συνδέθηκαν μάλιστα με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης ή απόπειρας αυτοκτονίας. Σε αντίθεση με την τρίτη παραλλαγή, θεωρείται επίσης ότι προκαλούν υπερβολικές νευροχημικές αντιδράσεις σε αγχώδεις καταστάσεις.

Τρεις ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Έσεξ στη Βρετανία, μελέτησαν την επίδραση των διαφορετικών παραλλαγών της ορμόνης και των αποτελεσμάτων στον οργανισμό. Οι 97 συμμετέχοντες στην έρευνα παρακολούθησαν μια σειρά από slides, καθένα από τα οποία περιείχε δύο εικόνες που χρησιμοποιούνται σε ψυχομετρική αξιολόγηση. Οι εικόνες χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες: Οι αρνητικές σχεδιάστηκαν για να εμπνέουν φόβο και άγχος, οι ερωτικές και οι ουδέτερες.

Οι 16 συμμετέχοντες που είχαν την τρίτη παραλλαγή του γονιδίου, έδειξαν να αγνοούν τις αρνητικές εικόνες, εστιάζοντας στις όμορφες. Αντίθετα, όσοι είχαν τις δύο άλλες παραλλαγές συμπεριφέρθηκαν ακριβώς αντίθετα. «Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η γενετική τάση να κοιτάμε τη θετική πλευρά των πραγμάτων είναι ένας μηχανισμός που υποδηλώνει την αντοχή στις γενικές αγχώδεις καταστάσεις», καταλήγει η μελέτη.

Πηγή: Γαλλικό Πρακτορείο






Η ευτυχία μπορεί εύκολα να μεταδοθεί...

Χαμογελάστε και ο κόσμος θα χαμογελάσει μαζί σας. Το αξίωμα αυτό αποδείχθηκε και επιστημονικά, με μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση British Medical Journal (ΒMJ). Η ευτυχία, και όχι μόνο το γέλιο, είναι μεταδοτικό.

Αναλύοντας στοιχεία από 4.700 κατοίκους της Μασαχουσέτης, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι μετέδιδαν τα θετικά συναισθήματά τους ακόμα και σε άτομα που δεν γνώριζαν προσωπικά. Και αυτή η μεταδοτική ευτυχία διαρκούσε μέχρι ένα χρόνο.

Οπως υποστηρίζει ο καθηγητής Νικόλαος Χρηστάκης, του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, η ευτυχία μας δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις πράξεις, τις σκέψεις και την συμπεριφορά μας, αλλά και από ανθρώπους που ούτε καν γνωρίζουμε. Ο καθηγητής Χρηστάκης και ο αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Τζέιμς Φόουλερ σε προηγούμενες μελέτες τους είχαν διαπιστώσει ότι και η παχυσαρκία και το κάπνισμα διαδίδονται μέσω του κοινωνικού περίγυρου.

«Κολλάμε» από φίλους

Για να καταλήξουν σε συμπεράσματα, οι επιστήμονες ζήτησαν από τους εθελοντές να αξιολογήσουν την ευτυχία τους. Οπως διαπιστώθηκε, υπήρχαν διακριτές ομάδες ευτυχισμένων ατόμων, όπως και δυστυχισμένων, που δεν μπορούσαν να αποδοθούν στην τύχη. Η ευτυχία μεταδιδόταν από το άτομο στους φίλους και τους φίλους των φίλων. Οι ευτυχείς βρίσκονταν στο κέντρο των κοινωνικών ιστών. Η ύπαρξη αδελφών ή φίλων αύξαναν τις πιθανότητες ευδαιμονίας και χαράς, οι ευτυχισμένοι σύζυγοι συνέβαλαν στη θετική ψυχική κατάσταση, αλλά όχι όσο οι ευτυχείς φίλοι, ενώ δεν καταγράφηκε επίδραση από τους συναδέλφους.

Ο καθηγητής Χρηστάκης υπολόγισε ότι κάθε ευτυχισμένος φίλος αυξάνει τις πιθανότητες μας να νιώθουμε καλά κατά 9%, ενώ η ύπαρξη ενός γκρινιάρη στην παρέα τις μειώνει κατά 7%. Η ευτυχία, επίσης, έχει και άλλα οφέλη, καθώς ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ενώ περιορίζει την παραγωγή των ορμονών του στρες.

Ωστόσο, όπως προειδοποιούν οι ειδικοί, αν και η ψυχική διάθεση των φίλων μας αποτελεί δείκτη των δικών μας συναισθημάτων, δεν είναι δυνατόν να μεταβάλλουμε την ψυχική μας κατάσταση επιλέγοντας «ιδανικούς» φίλους. Τέλος, ο καθηγητής Χρηστάκης επισημαίνει ότι δίκτυα κοινωνικών επαφών, όπως το Facebook, που υποβοηθούν την επαφή με φίλους πιθανώς να συμβάλλουν στη μετάδοση της ευτυχίας χωρίς, όμως, κάτι τέτοιο να έχει αποδειχθεί.
ΑΡ ΛOΝΔΙΝΟ






Οι αισιόδοξοι ζουν περισσότερο και πιο υγιείς

Οι αισιόδοξοι άνθρωποι ζουν περισσότερο και με λιγότερα προβλήματα υγείας σε σχέση με τους απαισιόδοξους, αναφέρουν ερευνητές στις ΗΠΑ σε μια μελέτη που θα μπορούσε να δώσει ακόμη μια αφορμή για… γκρίνια σε όσους βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο.

Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ μελέτησαν τα ποσοστά θνησιμότητας και την κατάσταση υγείας μεταξύ 100.000 γυναικών ηλικίας πενήντα ετών και πάνω, για 15 χρόνια. Οι γυναίκες που χαρακτηρίστηκαν «αισιόδοξες» με βάση σειρά ψυχολογικών και ψυχομετρικών τεστ, είχαν 14% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία σε σχέση με τις απαισιόδοξες, και 30% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιαγγειακή πάθηση. Επιπλέον, οι αισιόδοξες γυναίκες είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαβήτη.

Η ερευνητική ομάδα, της οποίας ηγείτο η Δρ. Χίλαρι Τιντλ, μελέτησε επίσης γυναίκες που δεν εμπιστεύονταν εύκολα ανθρώπους και τις συνέκρινε με εκείνες που έτειναν να πιστεύουν πιο εύκολα τις προθέσεις των άλλων. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι πρώτες είχαν 16% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από κάποια ασθένεια, κατά τη διάρκεια των 15 ετών που διήρκεσε η έρευνα, ενώ είχαν 23% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο.

Η Τίντλ επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα δεν αποδεικνύουν ότι οι αρνητική στάση απέναντι στη ζωή έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, αν και κάποια σχέση φαίνεται να υπάρχει μεταξύ των δύο. «Πρέπει να πραγματοποιήσουμε περισσότερες μελέτες στο συγκεκριμένο θέμα, ώστε να σχεδιάσουμε θεραπείες που θα συμπεριλαμβάνουν τη στάση των ανθρώπων απέναντι στη ζωή» πρόσθεσε.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες Reuters





Γιατί οι αισιόδοξοι είναι περισσότερο υγιείς

Σύμφωνα με έρευνες, οι αισιόδοξοι άνθρωποι έχουν καλύτερη υγεία σε σχέση με τους απαισιόδοξους. Στο περιοδικό ‘Harvard Men's Health Watch’ διερευνώνται οι πιθανές αιτίες της σχέσης μεταξύ της αισιοδοξίας και της καλύτερης κατάστασης της υγείας.

Μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερευνών είναι τα ακόλουθα:

* Οι αισιόδοξοι ασθενείς με by-pass είχαν τις μισές πιθανότητες σε σχέση με τους απαισιόδοξους να χρειαστούν επανεισαγωγή στο νοσοκομείο.

* Οι πολύ απαισιόδοξοι άντρες είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν υπέρταση.

* Οι άνθρωποι με θετικά συναισθήματα είχαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση.

* Σε μια έρευνα, οι άντρες που ήταν περισσότερο απαισιόδοξοι είχαν παραπάνω από διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιαγγειακό νόσημα σε σχέση με τους πιο αισιόδοξους.

Τα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν ότι η αισιοδοξία ευνοεί την υγεία. Ωστόσο, άνθρωποι που είναι υγιείς είναι πιθανό να έχουν καλύτερες προοπτικές σε σχέση με ανθρώπους που νοσούν, έτσι ενδεχομένως η αισιοδοξία να είναι στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα της καλής υγείας αντί για το ανάποδο.

Για να εξουδετερώσουν αυτό το επιχείρημα οι ερευνητές προσάρμοσαν τις αναλύσεις τους να λαμβάνουν υπόψη προϋπάρχουσες παθήσεις. Οι έρευνες στις οποίες έγιναν αυτές οι προσαρμογές ανακάλυψαν ότι οι υπάρχουσες ασθένειες δεν ‘εξαφάνισαν’ τα οφέλη της αισιοδοξίας.

Μια εξήγηση υποδεικνύει πως είναι πιθανό ότι οι αισιόδοξοι είναι πιο υγιείς και ζουν περισσότερα χρόνια επειδή έχουν υγιεινότερο τρόπο ζωής, ισχυρότερες κοινωνικές σχέσεις και στήριξη και λαμβάνουν καλύτερη ιατρική φροντίδα. Επιπρόσθετα, η αισιοδοξία μπορεί να έχει βιολογικά οφέλη, όπως χαμηλότερα επίπεδα ορμονών του στρες και λιγότερη φλεγμονή.

Καταλήγοντας, η κληρονομικότητα μπορεί να εξηγήσει μέρος της σχέσης μεταξύ της αισιοδοξίας και της καλύτερης κατάστασης της υγείας. Είναι πιθανό, γονίδια να προδιαθέτουν ορισμένους ανθρώπους στην αισιοδοξία και τα ίδια γονίδια να επηρεάζουν την υγεία και τη μακροζωία. Το περιοδικό υποδεικνύει ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα επειδή είναι πιθανό να ενέχονται πολλοί μηχανισμοί στη σχέση αυτή.

Πηγές: ‘Harvard Men's Health Watch’