Εισβολή στα άδυτα του ανθρώπινου εγκεφάλου
‘Κι όσο κοιτάζουν τόσο πιο πολύ απορούν πώς ένα τόσο δα κεφάλι κουβαλάει όσα γνωρίζει’
Oliver Goldsmith
Όπως είναι γνωστό, η ιατρική επιστήμη έχει σκοπό να βοηθήσει τον άνθρωπο, βελτιώνοντας την υγεία και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής του.
Τι σημαίνει όμως ‘άνθρωπος’ στην ιατρική;
Μια απλή απάντηση που μπορούμε να δώσουμε είναι η εξής: ‘ο άνθρωπος είναι η λεπτομερής συμπεριφορά ενός συνόλου νευρικών κυττάρων’!
Η αντίληψη αυτή, αν και προκαλεί έκπληξη στους περισσότερους ανθρώπους ανταποκρίνεται στην επιστημονική πεποίθηση ότι η νόησή μας - η συμπεριφορά του εγκεφάλου μας - μπορεί να εξηγηθεί μέσα από τις αλληλεπιδράσεις των νευρικών και άλλων κυττάρων και των μορίων που σχετίζονται μ’ αυτά.
Από δεδομένα που προέρχονται από τον πειραματισμό στα ζώα, από τη νευροχειρουργική του ανθρώπου, την τοπική χρησιμοποίηση χημικών ουσιών, τη μελέτη παθολoγικών κλινικών εικόνων στις οποίες αντιστοιχούν βλάβες ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου, συνάγεται το συμπέρασμα ότι καθεμία από τις διάφορες περιοχές του εγκεφάλου είναι ειδικευμένη στο να επιτελεί μια ορισμένη λειτουργία (κίνησης, αίσθησης, όρασης, ακοής, ομιλίας κ.ά).
Πρόκειται όμως πάντα για ειδικότητες που υπερισχύουν σε ορισμένες περιοχές εφόσον δεν υπάρχει μια διαίρεση ούτε ανατομική ούτε πολύ λιγότερο λειτουργική μεταξύ των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου: έτσι κάθε λειτουργία που ρυθμίζεται από τον εγκέφαλο αν και εδράζεται κυρίως σε μια ορισμένη περιοχή του, στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει πάντα το αποτέλεσμα πολύπλοκων λειτουργιών που εμπλέκουν ολόκληρη την εγκεφαλική ουσία.
Χάριν ακριβώς σ’ αυτή τη λειτουργική συμμετοχή ολόκληρου του εγκεφαλικού ιστού μπορεί να παρατηρηθεί σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής η εμφάνιση συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, όταν το ειδικό κέντρο που είναι αρμόδιο για μια ορισμένη λειτουργία καταστραφεί.
Ας προσπαθήσουμε όμως σ΄ αυτό το σημείο να εξηγήσουμε λίγο πιο αναλυτικά πώς λειτουργεί αυτή η πολύπλοκη και θαυμαστή μηχανή, ο εγκέφαλος. Πρέπει προηγουμένως να σημειωθεί ότι παρά τις μελέτες που έγιναν και εξακολουθούν να γίνονται πάνω στους μηχανισμούς λειτουργίας του εγκεφάλου υπάρχουν ακόμα σκοτεινά σημεία και ανεξερεύνητες πτυχές του· αυτό το μυστήριο άλλωστε που καλύπτει τον εγκέφαλο αποτελεί ένα μέρος της μαγείας του.
Για να κατανοήσουμε τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε μερικά βασικά στοιχεία για τα κύρια δομικά συστατικά του, τους νευρώνες. Άλλωστε σύμφωνα με τον Idan Segev, ‘η λειτουργία του εγκεφάλου δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τη λειτουργία των βασικών του μονάδων, των νευρικών κυττάρων’. Ο εγκέφαλος αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρώνες με πάρα πολλές συνάψεις μεταξύ τους.
Ιστολογικά ένας νευρώνας αποτελείται από 3 μέρη: Tο κυτταρικό σώμα, τους δενδρίτες και τον νευράξονα. Μέσω των δενδριτών μπορούν να επιτευχθούν εκατοντάδες διασυνδέσεις.
Οι νευρώνες συμμετέχουν ενεργά στη μεταβίβαση διαφόρων ηλεκτροχημικών ερεθισμάτων, μέσα από υποδοχείς που υπάρχουν ώστε να περνούν τα μηνύματα. Οι υποδοχείς αυτοί προσλαμβάνουν ορισμένες ουσίες που εκκρίνονται από τον οργανισμό ανάλογα με την εκάστοτε περίσταση και διεγείρουν τα αντίστοιχα συναισθήματα (άγχος, θλίψη, χαρά κ.λ.π.). Τα διάφορα συναισθήματα επομένως είναι προϊόντα των χημικών διεργασιών που γίνονται στο εσωτερικό του Κ.Ν.Σ., δεν είναι άυλες καταστάσεις.
Σ΄ αυτή τη λειτουργία του εγκεφάλου στηρίχτηκαν σε παλαιότερες εποχές ορισμένοι νευροχειρουργοί για τη ‘θεραπεία’ ψυχασθενών: με τις λεγόμενες λοβοτομές, αφαιρούσαν ένα μέρος του εγκεφαλικού φλοιού που είναι υπεύθυνο για την επιθετικότητα. Βέβαια η επιθετικότητα εξαλείφονταν και μαζί μ’αυτήν και η ανθρώπινη διάσταση του ασθενούς που έχανε την επαφή με το περιβάλλον του!
Σήμερα δεν χρησιμοποιούνται αυτές οι βάρβαρες τεχνικές, ωστόσο η φύση της θεραπείας παραμένει η ίδια: τα διάφορα ψυχοφάρμακα π.χ. αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά κ.λ.π. μπλοκάρουν συγκεκριμένους υποδοχείς, τροποποιώντας τη διαδικασία πρόσληψης ουσιών και κατά συνέπεια τροποποιώντας το συναίσθημα.
Δηλαδή αποκλειστικά και μόνο ο εγκέφαλος καθορίζει τη συμπεριφορά μας;
Μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε ότι η σκέψη και η νόηση είναι συνάρτηση μόνο της λειτουργίας του εγκεφάλου και ξέραμε ότι το πρωταρχικό όργανο που εμπλέκεται σ΄ αυτές τις λειτουργίες είναι το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Σήμερα όμως μπορούμε να πούμε ότι η νόηση, τα συναισθήματα αλλά και όλες οι ενδοψυχικές λειτουργίες είναι συνάρτηση όλου του σώματος, όχι μόνο του εγκεφάλου, έστω και αν ο τελευταίος παίζει συντονιστικό και κυρίαρχο ρόλο.
Ας πάρουμε το παράδειγμα του δέρματος, που είναι ίσως ένα από τα πιο σημαντικά όργανα μετά τον εγκέφαλο. Τα δερματικά ερεθίσματα που δέχεται το άτομο από τη στιγμή της γέννησης και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στην παιδική ηλικία θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που αυτό θα αισθάνεται και θα σκέφτεται. Ο εγκέφαλος θα είναι και εδώ ο βασικός συντονιστής, αλλά όχι και το αποκλειστικό όργανο από το οποίο εξαρτάται η σκέψη ή το συναίσθημα!
Εγκέφαλος εναντίον Η/Υ !
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της πολυπλοκότητας του εγκεφάλου, αρκεί να δούμε πώς γίνεται η επεξεργασία μιας π.χ. οπτικής πληροφορίας: η εικόνα αποτελεί το οπτικό ερέθισμα που δημιουργείται στο μάτι· το ερέθισμα αυτό μεταφράζεται σε ηλεκτρονικούς και χημικούς παλμούς που καταλήγουν σε συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου. Ο οπτικός φλοιός δέχεται αυτά τα ερεθίσματα και ενημερώνει το σύνολο του εγκεφάλου.
Έτσι όλες οι άλλες περιοχές του εγκεφάλου που ασχολούνται με τελείως διαφορετικά ερεθίσματα (π.χ. κέντρο μνήμης) ενημερώνονται γι΄ αυτό και ανατροφοδοτούν με πληροφορίες τον οπτικό φλοιό ο οποίος συνδυάζει όλα τα σήματα και δίνει την τελική πληροφορία. Η παραπάνω διεργασία γίνεται σε απειροελάχιστο χρονικό διάστημα.
Μα αυτό δεν μπορεί να το κάνει και ένας Η/Υ;
Πράγματι, οι Η/Υ όταν δέχονται μια πληροφορία, τη συνδυάζουν με ότι έχουν στην μνήμη και βγάζουν ένα αποτέλεσμα.
Σε αυτό το σημείο μπορούμε να πούμε ότι ο εγκέφαλος προσομοιάζει με τη λειτουργία του Η/Υ. Μέχρι εδώ όμως έχουμε ξεχάσει τη σημαντικότερη ίσως λειτουργία του εγκεφάλου που όχι μόνο διαφοροποιεί τον άνθρωπο αλλά τον κάνει ασύγκριτα ανώτερο από τον Η/Υ: και αυτή είναι η δυνατότητα να παίρνει πρωτοβουλίες και να δημιουργεί κάτι δικό του χωρίς να του έχει ζητηθεί.
Ο εγκέφαλος δε συσχετίζει και συγκρίνει μόνο - όπως οι Η/Υ - αλλά μέσα από αυτό το συσχετισμό μπορεί να δημιουργήσει. Βέβαια δεν αμφισβητούμε πως υπάρχουν Η/Υ των οποίων η ικανότητα συσχετισμού πληροφοριών ξεπερνάει αυτή του ανθρώπου. Η δημιουργικότητα όμως είναι αποκλειστικό προνόμιο του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε πολλές σελίδες περιγράφοντας τους λειτουργικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου, ωστόσο και πάλι η αναφορά μας θα ήταν ελλιπής: η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να αποτυπωθεί, αφού άλλωστε δεν είναι λίγοι οι άγνωστοι μηχανισμοί, που διεγείρουν το ενδιαφέρον των επιστημόνων. Ακόμη όμως και αυτή η μικρή περιγραφή είναι αρκετή για να αντιληφθούμε το μεγαλείο του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Βιβλιογραφία:
Σημειώσεις ιατρικής ψυχολογίας (Δ.Δαμίγος)
Μια εκπληκτική υπόθεση (Francis Crick)
Αιθέρας θεϊκός, λαμπερή φωτιά (G.M.Edelman)
Ψυχολογία (Ιωάννης Σ.Πατρίκιος)
Πηγές: Αγγελικής Λιακοπούλου,
Φοιτήτριας ιατρικής σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων.
Ημερομηνία δημοσίευσης: 30 Αυγούστου 2007
Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας
Francis Crick (1916-2004)
«Η Εκπληκτική Υπόθεση είναι ότι «Εσύ», οι χαρές σου και οι λύπες σου, οι αναμνήσεις και οι φιλοδοξίες σου, η αίσθηση της προσωπικής σου ταυτότητας και της ελεύθερης βούλησης, στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα περισσότερο από την συμπεριφορά μιας τεράστιας συνάθροισης νευρικών κυτττάρων και των μορίων τους. (…) Η υπόθεση αυτή είναι τόσο ξένη προς τις αντιλήψεις των περισσότερων σημερινών ανθρώπων, που μπορεί πράγματι να χαρακτηριστεί εκπληκτική.
…
Οπωσδήποτε, δεν κατανοούμε ακόμη τι ακριβώς συμβαίνει σε πολύ μικρές αποστάσεις (μέσα στον πυρήνα του ατόμου), σε εξαιρετικά υψηλές ενέργειες και σε πολύ μεγάλα πεδία βαρύτητας. Αλλά σε σχέση με τις συνθήκες που συνήθως αντιμετωπίζουμε πάνω στην γη (όπου ένα άτομο μετατρέπεται σε ένα άλλο μόνο υπό πολύ ειδικές περιστάσεις), οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν πως η ατέλεια των γνώσεών μας έχει ελάχιστη (ή και μηδενική)σημασία όσον αφορά την προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τη νόηση και τον εγκέφαλο.
…
Ένας σημερινός νευροβιολόγος δεν χρειάζεται τη θρησκευτική έννοια της ψυχής για να εξηγήσει τη συμπεριφορά του ανθρώπου και των άλλων ζώων. Αυτό θυμίζει την ερώτηση που έθεσε ο Μέγας Ναπολέων, όταν ο Pierre-Simon Laplace του εξήγησε τη λειτουργία του ηλιακού συστήματος. «Πού εμπλέκεται ο Θεός σε όλα αυτά;», ρώτησε. Ο Laplace του απάντησε: «Μεγαλειότατε, η υπόθεση αυτή δεν μου είναι αναγκαία». Δεν πιστεύουν όλοι οι νευροεπιστήμονες ότι η ιδέα της ψυχής είναι ένας μύθος – ο Sir John Eccles είναι η πιο αξιοσημείωτη περίπτωση – αλλά το πιστεύει σίγουρα η πλειονότητά τους.
…
Πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο, συμμερίζονται την πεποίθηση ότι η ψυχή αποτελεί μια μεταφορά και ότι δεν υπάρχει προσωπική ζωή πριν από την σύλληψη και μετά τον θάνατο. Μπορεί να αποκαλούν τον εαυτό τους άθεο, αγνωστικιστή, ουμανιστή, ή απλώς ξεστρατισμένο πιστό, πάντως όλοι αρνούνται τα βασικά αξιώματα των παραδοσιακών θρησκειών. Κι όμως, αυτό δεν συνεπάγεται ότι στην καθημερινή τους ζωή σκέφτονται με ριζικά διαφορετικό τρόπο από τους υπόλοιπους ανθρώπους.
…
Υπάρχουν, φυσικά, μορφωμένοι άνθρωποι, που πιστεύουν ότι η Εκπληκτική Υπόθεση είναι τόσο εύλογη ώστε δεν θα έπρεπε να αποκαλείται εκπληκτική. Υποψιάζομαι ότι πολλοί δεν έχουν αντιληφθεί όλες τις συνεπαγωγές αυτής της αντίληψης. Μερικές φορές μου φαίνεται κι εμένα δύσκολο να αποφύγω την ιδέα του ανθρωπίσκου μέσα στο κεφάλι μας, στην οποία πολύ εύκολα γλυστράει κανείς.
Sir Francis Crick, An Astonishing Hypothesis, 1995
Ελληνική μετάφραση, Εκδόσεις Κάτοπτρο, 1997
Crick died of colon cancer on 28 July 2004 at the University of California San Diego (UCSD) Thornton Hospital in La Jolla]; he was cremated and his ashes were scattered into the Pacific Ocean.
Jonas Edward Salk
Αμερικανός φυσικός και ερευνητής , που πέρασε στην αθανασία
για την ανακάλυψη του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας( Salk vaccine), της τρομερής ασθένειας που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα
και οδηγεί σε παράλυση το ανθρώπινο σώμα.
Ο Salk υπήρξε προσωπικότητα εξαιρετικού ήθους , δεν επιδίωξε να πατεντάρει την ανακάλυψή του και απέφυγε συστηματικά τα φώτα της δημοσιότητας, εργαζόμενος μεχρι το τέλος της ζωής του για την παρασκευή του εμβολίου κατά του Aids.
Όταν τον ρώτησαν κάποτε γιατί δεν τον ενδιαφέρουν
ο πλούτος και η δόξα,
απάντησε :
"Who owns my polio vaccine?
The people!
Could you patent the sun?"
Αμερικανός φυσικός και ερευνητής , που πέρασε στην αθανασία
για την ανακάλυψη του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας( Salk vaccine), της τρομερής ασθένειας που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα
και οδηγεί σε παράλυση το ανθρώπινο σώμα.
Ο Salk υπήρξε προσωπικότητα εξαιρετικού ήθους , δεν επιδίωξε να πατεντάρει την ανακάλυψή του και απέφυγε συστηματικά τα φώτα της δημοσιότητας, εργαζόμενος μεχρι το τέλος της ζωής του για την παρασκευή του εμβολίου κατά του Aids.
Όταν τον ρώτησαν κάποτε γιατί δεν τον ενδιαφέρουν
ο πλούτος και η δόξα,
απάντησε :
"Who owns my polio vaccine?
The people!
Could you patent the sun?"
">
.jpg)
8 σχόλια:
Francis Harry Compton Crick OM FRS (8 June 1916 – 28 July 2004),
was a British molecular biologist, physicist, and neuroscientist, and most noted for being one of the co-discoverers of the structure of the DNA molecule in 1953. He, James D. Watson and Maurice Wilkins were jointly awarded the 1962 Nobel Prize for Physiology or Medicine "for their discoveries concerning the molecular structure of nucleic acids and its significance for information transfer in living material".
Crick is widely known for use of the term “central dogma” to summarize an idea that genetic information flow in cells is essentially one-way, from DNA to RNA to protein. Crick was an important theoretical molecular biologist and played a crucial role in research related to revealing the genetic code.
During the remainder of his career, he held the post of J.W. Kieckhefer Distinguished Research Professor at the Salk Institute for Biological Studies in La Jolla, California. His later research centered on theoretical neurobiology and attempts to advance the scientific study of human consciousness. He remained in this post until his death; "he was editing a manuscript on his death bed, a scientist until the bitter end" said Christof Koch.
Crick once joked, "Christianity may be OK between consenting adults in private but should not be taught to young children."
In his book Of Molecules and Men, Crick expressed his views on the relationship between science and religion. After suggesting that it would become possible for people to wonder if a computer might be programmed so as to have a soul, he wondered: at what point during biological evolution did the first organism have a soul? At what moment does a baby get a soul? Crick stated his view that the idea of a non-material soul that could enter a body and then persist after death is just that, an imagined idea. For Crick, the mind is a product of physical brain activity and the brain had evolved by natural means over millions of years. Crick felt that it was important that evolution by natural selection be taught in public schools and that it was regrettable that English schools had compulsory religious instruction. Crick felt that a new scientific world view was rapidly being established, and predicted that once the detailed workings of the brain were eventually revealed, erroneous Christian concepts about the nature of humans and the world would no longer be tenable; traditional conceptions of the "soul" would be replaced by a new understanding of the physical basis of mind. He was sceptical of organized religion, referring to himself as a sceptic and an agnostic with "a strong inclination towards atheism".
In 1960, Crick accepted a fellowship at Churchill College Cambridge, one factor being that the new college did not have a chapel. Sometime later a large donation was made to establish a chapel and the fellowship elected to accept it. Crick resigned his fellowship in protest.
In October 1969, Crick participated in a celebration of the 100th year of the journal Nature. Crick attempted to make some predictions about what the next 30 years would hold for molecular biology. His speculations were later published in Nature. Near the end of the article, Crick briefly mentioned the search for life on other planets, but he held little hope that extraterrestrial life would be found by the year 2000. He also discussed what he described as a possible new direction for research, what he called "biochemical theology". Crick wrote, "So many people pray that one finds it hard to believe that they do not get some satisfaction from it".
Crick suggested that it might be possible to find chemical changes in the brain that were molecular correlates of the act of prayer. He speculated that there might be a detectable change in the level of some neurotransmitter or neurohormone when people pray. Crick may have been imagining substances such as dopamine that are released by the brain under certain conditions and produce rewarding sensations. Crick's suggestion that there might someday be a new science of "biochemical theology" seems to have been realized under an alternative name: there is now the new field of neurotheology. Crick's view of the relationship between science and religion continued to play a role in his work as he made the transition from molecular biology research into theoretical neuroscience.
In a book entitled Life Itself: Its Origin and Nature (page 88), Crick wrote: "An honest man, armed with all the knowledge available to us now, could only state that in some sense, the origin of life appears at the moment to be almost a miracle, so many are the conditions which would have had to have been satisfied to get it going."
@Ξεχωριστή μου mareld,
ξεχωριστή και η ανάρτησή σου!
Το θέμα αυτό το είχαμε ξανασυζητήσει και στο παρελθόν.
Θα σταθώ στο κατά πόσο όλα μας τα συναισθήματα είναι αποτέλεσμα διεργασιών που συντελούνται στον εγκέφαλο.
Μπορεί να είναι όλα αυτά σωστά, ίσως επιστημονικά αποδεδειγμένα, όμως δεν θέλω να χαλάσω μέσα μου την αίσθηση ότι υπάρχει κάτι άλλο, πέρα από αυτά. Και μην το δεις από την στενή θρησκευτική έννοια, αλλά σαν κάτι που αν προσπαθήσουμε να το ερμηνεύσουμε θα χάσουμε την ομορφιά του. Όπως όταν βλέπουμε τα χρώματα σ' ένα λουλούδι και την μορφή του, το αγγίζουμε, μυρίζουμε το άρωμά του, το απολαμβάνουμε χωρίς να σκεφτόμαστε τις αναλυτικές πληροφορίες της Φυτολογίας γι' αυτό.
Και αν είναι ουτοπία, δεν πειράζει, αυτή είναι και η ομορφιά της ζωής. Το αλάτι και η ζαχαρίτσα της:) Τα συναισθήματά μας όπως τα νιώθουμε και τα όνειρά μας με την κυριολεκτική και την μεταφορική τους έννοια. Αυτά για τα οποία θα γράψουμε τραγούδια, θα δακρύσουμε, θα γελάσουμε, θα ελπίσουμε ...
Φιλάκια πολλά, καλό βράδυ όμορφη Ψυχούλα:))
Αστεράκι μου!
Σέβομαι τις απόψεις και τη πίστη του κάθε ανθρώπου στη βάση βέβαια της δημοκρατίας..σαν βιοχημικός, ανοσοβιολόγος κλπ.γνωρίζω την υφή του ανθρώπου αλλά όταν γνώρισα πως λειτουργεί μου ήρθε η ανάγκη να μάθω πως η χαρά είναι τόσο δυσεύρετη και πως το Χριστό τον συναντώ συχνά στα θλιμμένα μάτια των παιδιών..το διάβολο τον έχω συναντήσει στα μάτια των "δολοφόνων" μου και υπήρξαν αρκετοί..αυτά είναι σύμβολα που μου φύτεψε η άδικη κοινωνία που ζω ...μετά από τη γνώση που ποτέ δεν πλησιάζεις το επιθυμητό, με ενδιαφέρει πως θα συμβάλλω για ένα καλύτερο αύριο..και να θυμάσαι ότι πολλά χρόνια ασχολούμαι με τη γνώση και μάθηση του πως μπορεί ο άνθρωπος να αλλάζει το άσχημο συναίσθημα..να το μετατρέπει σε ευφορία..διαφορετικά αργοπεθαίνει..πρόσφατες ανακοινώσεις επιστημόνων μας λένε ότι πλησιάζει επιδημία κατάθλιψης..
Φιλιά καλημέρας!
Η "ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ" στην οποία ζούμε έχει επιβάλει ένα πρότυπο ζωής που αποξενώνει τον άνθρωπο από το συνάνθρωπό του, τον απομακρύνει από τις αξίες και τα ιδανικά και τον στρέφει προς μία αδιάκοπη προσπάθεια άντλησης ολοένα και περισσότερων υλικών αγαθών. Αυτή η υλιστική στάση ζωής δεν άφησε ανεπηρέαστες τις κοινωνικές επιστήμες. Έτσι κατά τον τελευταίο αιώνα οι θεωρίες των οικονομολόγων, των κοινωνικών επιστημών αλλά και των πολιτικών φιλοσόφων εστίασαν κυρίως σε θέματα που αφορούν την ποσοτική αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ (οικονομική μεγέθυνση), αδιαφορώντας όμως για τη διόγκωση των οικονομικών ανισοτήτων, οι οποίες ολοένα και ευκολότερα μετατρέπονται σε κοινωνικές ανισότητες. Προβλέποντας αυτήν την εξέλιξη πολύ νωρίτερα, ο Αmartya Sen έστρεψε την προσοχή του πάνω στα ζητήματα της οικονομικής ανισότητας.
Ο Αmartya Sen, o ινδός "οικονομολόγος των φτωχών", είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard, όπου διδάσκει Οικονομία και Φιλοσοφία, και το 1998 τιμήθηκε με την υψηλότερη επιστημονική διάκριση λαμβάνοντας το βραβείο Nobel Οικονομικών Επιστημών για το συνολικό έργο του. Η συμβολή του στην οικονομική επιστήμη είναι τεράστια, όμως δεν περιορίζεται εκεί. Αντίθετα συνδύασε την οικονομική επιστήμη με την ηθική και πολιτική φιλοσοφία, με την κοινωνιολογία και γενικότερα με τις κοινωνικές επιστήμες. Απέδειξε ότι η εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη. Έδειξε ότι οι δημοκρατικές αξίες, όπως η ισότητα, η ελευθερία και η δικαιοσύνη, προάγουν την υλική ευημερία. Άρα μέσα από το πρίσμα του Sen μπορούμε να κατανοήσουμε ότι το να είναι μία κοινωνία δίκαιη αφενός αποτελεί έναν επιθυμητό στόχο αφ' εαυτού και αφετέρου το γεγονός ότι είναι δίκαιη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι και λιγότερο αποτελεσματική. Αντίθετα μία δίκαιη κοινωνία μπορεί να οδηγεί σε μεγαλύτερη οικονομική μεγέθυνση από μία λιγότερο δίκαιη κοινωνία.
Τα συμπεράσματα του Sen, αν εφαρμοστούν στη χάραξη οικονομικής πολιτικής, μπορούν να οδηγήσουν σε μία πραγματική επανάσταση. Διότι οι πολιτικές αναδιανομής που αρκετά χρόνια αποφεύγονταν συστηματικά από τις κυβερνήσεις, αφού τις εκλάμβαναν ως αναποτελεσματικές, ίσως να αξίζουν μία δεύτερη ευκαιρία, αναθεώρηση, αναπροσαρμογή και επανεκτίμηση.
Πιστεύεται ότι το επίπεδο του πολιτισμού μιας κοινωνίας φαίνεται από την πρόνοια που παρέχεται στους φτωχότερους. Και όπως είπε και ένας άλλος μεγάλος φιλόσοφος της εποχής μας, ο John Rawls (1921-2002), σε μία δίκαιη κοινωνία πρέπει οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες να αποβαίνουν προς το μέγιστο όφελος των λιγότερο ευνοημένων. Επιστήμονες, όπως ο Sen, αγωνίστηκαν για τους μη κατέχοντες και δεν έκλεισαν τα μάτια μπροστά στη φτώχεια και τη δυστυχία των χωρών του τρίτου κόσμου. Αυτό που μένει τώρα σε εμάς είναι να αγωνιστούμε με το μυαλό μας αλλά και με τα έργα μας, για να πετύχουμε ποιότητα στην οικονομική ανάπτυξη, ισότητα στις ελευθερίες και τις υποχρεώσεις του καθενός, αλλά πάνω από όλα πρέπει να αγωνιστούμε για μία κοινωνία αξιών, για μία δίκαιη κοινωνία.
Ο ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Θ. ΚΟΥΤΜΕΡΙΔΗΣ
Εντόπισαν την εγκεφαλική δομή όπου είναι καταγεγραμμένες οι αγαπημένες μουσικές και οι πιο σημαντικές μας αναμνήσεις
Δεν χρειάζεται να έχει διαβάσει κανείς Προυστ για να συμφωνήσει ότι η μουσική ξυπνά συχνά μέσα μας πολύ ζωηρές αναμνήσεις: το πρώτο πάρτι στην εφηβεία, ο πρώτος έρωτας, ένα ταξίδι, ένας οδυνηρός χωρισμός.
Σήμερα οι νευροεπιστήμονες, χάρη στις ισχυρές απεικονιστικές μεθόδους του εγκεφάλου που έχουν στη διάθεσή τους, είναι σε θέση να εντοπίσουν ποιες περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται σε αυτήν τη διαδικασία. Ετσι, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Ντέιβις, ανακάλυψαν ότι η περιοχή του εγκεφάλου όπου
βρίσκονται αποθηκευμένες οι πιο προσωπικές μας αναμνήσεις λειτουργεί επίσης και ως «σταθμός καταγραφής» της μουσικής που έχουμε ακούσει και των συναισθημάτων που βιώσαμε ακούγοντάς τη.
Αυτό το εγκεφαλικό «τζουκ-μποξ» βρίσκεται στον μέσο προμετωπιαίο φλοιό, μια από τις περιοχές του εγκεφάλου που «γερνούν» με πολύ αργούς ρυθμούς.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, νευροψυχολόγο Petr Janata, συγγραφέα του σχετικού άρθρου που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες στην online έκδοση του περιοδικού «Cerebral Cortex»: «Απ' ό,τι φαίνεται, συμβαίνει ένα κομμάτι μιας γνωστής μελωδίας να λειτουργεί σαν μουσική υπόκρουση μιας νοητικής ταινίας που αρχίζει να παίζει στο κεφάλι μας. Οταν ακούμε μια μελωδία μάς έρχονται συχνά στο νου τόποι, πρόσωπα, ακόμη και μυρωδιές. Τώρα μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα τι είναι αυτό που συνδέει αυτές τις εμπειρίες: μουσική και αναμνήσεις αποθηκεύονται στην ίδια περιοχή του εγκεφάλου».
Ο Janata, ο οποίος ασχολείται τα τελευταία χρόνια με τη σχέση της μουσικής με τη μνήμη, και ειδικότερα με την ικανότητα της μουσικής να «ξυπνά» αναμνήσεις αυτοβιογραφικού περιεχομένου, είναι πεπεισμένος ότι ο εντοπισμός αυτής της περιοχής του εγκεφάλου θα βοηθήσει τους ερευνητές να κατανοήσουν με ποιο τρόπο η μουσική καταφέρνει να επανενεργοποιεί τη μνήμη ακόμη και ατόμων που πάσχουν από νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως Αλτσχάιμερ, νόσος που συνεπάγεται τη σταδιακή απώλεια της μνήμης καθώς και άλλων νοητικών λειτουργιών.
Ο Janata άρχισε να υποψιάζεται ότι η περιοχή του μέσου προμετωπιαίου φλοιού επιτελεί μια διττή λειτουργία -επεξεργασία της μουσικής και ανάκληση αναμνήσεων- όταν διαπίστωσε, από προσωπικές του έρευνες αλλά και από έρευνες συναδέλφων του, ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι ιδιαίτερα «ενεργή» τόσο κατά την αναγνώριση μουσικών λεπτομερειών, όπως είναι οι αλλαγές στις συγχορδίες, όσο και κατά τον αναστοχασμό ή την ανάκληση αναμνήσεων προσωπικού χαρακτήρα.
Για να επιβεβαιώσει τις υποψίες του, ζήτησε από 13 φοιτητές, στο πανεπιστήμιο όπου διδάσκει, να περάσουν ένα απόγευμα ακούγοντας 30 διαφορετικά τραγούδια, τα οποία είχαν επιλεγεί τυχαία ανάμεσα στα 100 που ήταν πιο δημοφιλή την εποχή που οι εθελοντές ήταν από 8 έως 18 ετών. Κατά τη διάρκεια των ακροάσεων ο ερευνητής «παρατηρούσε» τον εγκέφαλο των εθελοντών με τη βοήθεια της τεχνικής της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI).
Υστερα από κάθε τραγούδι, οι φοιτητές έπρεπε να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με το πόσο γνωστά τούς ήταν τα τραγούδια που είχαν ακούσει, αν τους άρεσαν και αν τους έφεραν στη μνήμη κάποιο συμβάν από το παρελθόν.
Αναλύοντας τις απαντήσεις, προέκυψε ότι κατά μέσο όρο κάθε φοιτητής είχε αναγνωρίσει 17 από τα 30 τραγούδια και από αυτά τα 17 τραγούδια τα 13 ήταν συνδεδεμένα, άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο έντονα, με κάποια ανάμνηση αυτοβιογραφικού χαρακτήρα.
Επίσης, οι μελωδίες που, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των εθελοντών, ήταν συνδεδεμένες με τις πιο έντονες αναμνήσεις ήταν εκείνες που προκαλούσαν τις πιο έντονες συγκινήσεις.
Αντιπαραβάλλοντας μάλιστα τις εικόνες της μαγνητικής τομογραφίας με τις περιγραφές των εθελοντών, ο Janata διαπίστωσε ότι η ένταση των αναμνήσεων αντιστοιχούσε στα ποσοστά ενεργοποίησης του μέσου προμετωπιαίου φλοιού.*
του Σπύρου Μανουσέλη
πηγή: Ελευθεροτυπία, 28/02/2009
Αμερικανοί ερευνητές ανακάλυψαν δύο γονίδια που εμπλέκονται στην αποκατάσταση του κεντρικού νευρικού συστήματος των ποντικών που είχαν προσβληθεί από σκλήρυνση κατά πλάκας, σύμφωνα με μία μελέτη η οποία παρουσιάστηκε την Παρασκευή σε συνέντευξη Τύπου στη Γερμανία.
Η ανακάλυψη αυτή προσφέρει μία νέα ελπίδα για την επεξεργασία πιο αποτελεσματικών θεραπειών και προλέγει τον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς θα αντιδράσουν σε αυτή τη αυτοάνοση εκφυλιστική ασθένεια.
“Είναι πιθανό πως η ταυτοποίηση των γονιδιών αυτών μπορεί να παράσχει τον πρώτο σημαντικό δείκτη που εξηγεί γιατί ορισμένοι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας είναι καλά και άλλοι όχι”, εξήγησε ο συγγραφέας της μελέτης Aλαν Μπίμπερ, ειδικός στις νευρολογικές επιστήμες στην κλινική Μάγιο της Μινεσότα (βόρειες ΗΠΑ).
Η ομάδα του Aλαν Μπίμπερ μελέτησε ποντίκια που είχαν προσβληθεί από μία χρόνια μορφή μιας εξελικτικής ασθένειας παρόμοιας με τη σκλήρυνση κατά πλάκας και χαρτογράφησαν τα γονίδια εκείνων που αποκατέστησαν αυτόματα τις βλάβες οι οποίες είχαν προκληθεί από την ασθένεια. Οι ερευνητές ανακάλυψαν δύο καθοριστικούς γενετικούς παράγοντες σε αυτή τη θετική εξέλιξη.
Η μελέτη τους παρουσιάστηκε στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη θεραπεία και την έρευνα στη σκλήρυνση κατά πλάκας στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας.
ΑΠΕ Σάββατο, 12 Σεπτεμβρίου 2009 02:30
ειμε ο ανεμος σε κάλεσα στο ομαδικο μας blog ενωμενοι bloggers δεν θελουμε κατι μονο με την παρουσια σου να μας ομορφαινεις γιατι εκει ειμαστε ενωμενοι
Τρυφερέ μου Άλκη!
Σε ευχαριστώ για τη τιμή..
Σε ευχαριστώ για αυτό που είσαι!!
Καλή σου μέρα!
Δημοσίευση σχολίου