«Γέλα, καρδιά μου, γέλα Βρες χρόνο να γελάς αυτό είναι η μουσική της Ψυχής» Γιάννης Ρίτσος

Το γέλιο συνιστά πηγή χαράς και υγείας αλλά και ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια για τον άνθρωπο.

Τα παρόν κείμενο αποτελεί μια μελέτη για αυτόν τον αέναο σύντροφο του ανθρώπου, βασισμένο τόσο σε επιστημονικά στοιχεία, όσο και σε διαπιστώσεις των εσωτερικών παραδόσεων του κόσμου.

«Ευλογημένος νάσαι εάν τοποθετώντας τις πέτρες
μπορείς να τις στεριώνεις με το γέλιο»
Μορύα

Το γέλιο αναβλύζει πηγαία από μέσα μας, εκφράζει συναισθήματα, μεταβιβάζει ολόγυρα την πληροφορία της ευχαρίστησης, της χαράς, της χαλάρωσης, της έκπληξης και όλης της συναισθηματικής κατάστασης εκείνου που το βιώνει. Ξεκινώντας από το μικρό χαμόγελο και φτάνοντας έως το τρανταχτό ξεκάρδισμα, είναι ένα κομμάτι του συναισθηματικού μας κόσμου που μας χαρακτηρίζει, είναι δώρο της εξελικτικής διαδικασίας από την πρωτόγονη φύση μας έως σήμερα.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι στην πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης το γέλιο, πρωτοεμφανίστηκε πιθανότατα ως αντίδραση στον κίνδυνο, και γενικότερα σε κάθε άγνωστη εμπειρία. Ίσως ήταν μία από τις εκφράσεις του φόβου που δημιούργησε η έκπληξη ή ακόμη και ένας τρόπος να ειδοποιηθούν οι γύρω για περίεργα συμβάντα και γεγονότα.

Στην αρχαία Ελλάδα και ειδικότερα στη Σπάρτη και στη Θεσσαλία υπήρχαν Ναοί του Γέλωτα. Λέγεται ότι τον Γέλωτα, τον χάρισε στους ανθρώπους η θεά του έρωτα Αφροδίτη, μαζί με τον Πόθο και την Ηδονή. Στην αρχαιότητα το γέλιο κατείχε σημαντική θέση στη ζωή των ανθρώπων σαν ένα από τα μέσα που ενίσχυε την ψυχική, πνευματική, σωματική υγεία και αρμονία.

Ο Αριστοτέλης θεωρούσε τον άνθρωπο ως το μόνο γελαστικό ζώο και ότι το γέλιο επιφέρει κάθαρση με ανώδυνο τρόπο. Ο Ιπποκράτης πίστευε στη θεραπευτική αξία του γέλιου, ενώ ο Δημόκριτος ήταν γνωστός ως «ο φιλόσοφος που γελά», συνέδεε το γέλιο με το «κωμικό της ανθρώπινης φύσης και ζωής», παρομοίαζε τους ανθρώπους με κόκκους άμμου στην ακτή του Απείρου και γελούσε με την ιδέα που έχουν οι άνθρωποι για τον εαυτό τους και τις ασχολίες τους σε σχέση με την πραγματική τους θέση μέσα στο Σύμπαν. Ο Πυθαγόρας, έκρινε αν θα δεχτεί κάποιον για μαθητή του από τον τρόπο που γέλαγε. Ενώ οι λεγόμενοι Γελωτομάντεις στήριζαν τις μαντικές προβλέψεις τους για το μέλλον πάνω στο γέλιο. Ο Επίκουρος τόνιζε την σπουδαιότητα της ψυχικής διάθεσης, που αναγνωρίζει τα όρια που έχει θέσει η φύση, κύριοι της οποίας είμαστε εμείς οι ίδιοι, της αλυπίας, της ευδαιμονίας, της μακαριότητας και της πραότητας συναισθημάτων.

Σύμφωνα με τα έθιμά τους οι ινδιάνοι Ναβάχο ακόμη και τώρα οργανώνουν γιορτή για το πρώτο γέλιο ενός μωρού.

Αλλά και τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο του «αγίου γέλιου». Η πρώτη καταγεγραμμένη εμφάνιση του «αγίου γέλιου» συνέβη το 1993 σε μια εκκλησία των Συνάξεων του θεού της Φλόριντα, υπό την καθοδήγηση του ηγέτη της Κίνησης της Πίστης, Ρόντνευ Χάουαρντ-Μπράουν ο οποίος περπατούσε ανάμεσα στους παρευρισκόμενους, ακουμπώντας τα χέρια του πάνω τους και τους καλούσε να «γεμίσουν» με το Άγιο Πνεύμα. Στη συνάντηση αυτή πολλοί έπεφταν στο πάτωμα σπαρταρώντας από τα γέλια μέχρι λιποθυμίας. Το 1994, στην εκκλησία Airport Vineyard του Τορόντο, υπό την καθοδήγηση του πάστορα της «Αμπέλου» Ράντυ Κλαρκ, συνέβη η δεύτερη πολύ μεγαλύτερη εκδήλωση του φαινομένου, που ονομάστηκε από τα βρετανικά ΜΜΕ «η ευλογία του Τορόντο». Στην εκκλησία συμμετείχαν Χριστιανοί που δεν ήταν μόνο Πεντηκοστιανοί, αλλά και Μεννονίτες, Ναζαρηνοί, Αγγλικανοί, Μεθοδιστές, Ρωμαιοκαθολικοί, Βαπτιστές κ.α. Παρόμοια φαινόμενα έχουν ξεκινήσει από το 1995 και στο Μπράουνσβιλ, κοντά στην Πενσακόλα της Φλόριντα, υπό την καθοδήγηση του Στηβ Χιλ.

Ο άνθρωπος, όπως έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες είναι «ζώον γελαστικόν», προσδίδοντάς του μια ιδιότητα, τη δυνατότητά του να γελά, που τον ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα όντα, όπως ακριβώς η νόηση και η γλώσσα. Βέβαια, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες που γίνονται στις μέρες μας, εκτός από τον άνθρωπο, γελούν επίσης οι πίθηκοι, οι χιμπατζήδες και τα τρωκτικά.

Όπως πιστεύεται, ιστορικά το γέλιο προηγήθηκε της ομιλίας. Όλοι ξέρουμε ότι τα μωρά γελάνε πριν ακόμη μάθουν να μιλούν. Μάλιστα εικάζεται πως η προέλευσή του είναι η «παιχνιδιάρικη» επικοινωνία μεταξύ της μητέρας και του νεογνού. Επιστήμονες πιστεύουν ότι πρόκειται για κάτι τόσο βαθιά εγκατεστημένο στα δίκτυα του εγκεφάλου, που τα μωρά χρησιμοποιούν το γέλιο τους για να εκφράσουν το γεγονός ότι αναγνωρίζουν τα οικεία τους πρόσωπα ενισχύοντας το μεταξύ τους δέσιμο. Στα μωρά συνδέεται και με το γαργαλητό, που τους προκαλεί ένα αίσθημα αβεβαιότητας και φόβου. Στη συνέχεια, καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για ψεύτικη απειλή και ανταποκρίνονται με γέλιο.

«Γέλα, καρδιά μου, γέλα
Βρες χρόνο να γελάς
αυτό είναι η μουσική της Ψυχής»
Γιάννης Ρίτσος

Το χαμόγελο, που διαφέρει από το γέλιο, είναι μέρος της κοινωνικής μας συμπεριφοράς. Χαμογελάμε, συνήθως πιο εύκολα, όχι γιατί εκείνη τη στιγμή νιώθουμε ευτυχισμένοι ή χαρούμενοι, αλλά για να εκφράσουμε ευγένεια ή αποδοχή. Ο Ντάχερ Κέλτνερ, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, το αποκαλεί χαμόγελο «Pan American» γιατί, είναι χαρακτηριστικό στους αεροσυνοδούς και γενικότερα στους εργαζόμενους όταν συναντούν τους υφισταμένους τους.

Στο γέλιο, η έκφραση του προσώπου είναι γνωστή ως «Duchenne», όνομα που του έδωσε ο Γάλλος φυσιολόγος τον 18ο αιώνα. Το γέλιο φανερώνει αίσθηση ευτυχίας και συνδέεται με την ενεργοποίηση του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου που είναι συνυφασμένο με τα θετικά συναισθήματα. Γελάμε από χαρά και αυθόρμητα. Είναι η πιο αληθινή έκφραση του ανθρώπου. Γι’ αυτό όταν κάποιος προσποιείται το αποτέλεσμα είναι ολοφάνερα αντιαισθητικό.

Σύμφωνα με αμερικανούς ερευνητές, κάθε γέλιο έχει διαφορετική υποσυνείδητη σημασία. Όπως υπογραμμίζουν, υπάρχουν πολλοί τύποι γέλιου που δεν έχουν απαραιτήτως σχέση με κάτι αστείο. Αντίθετα, αποτελούν μια απλή κατάφαση ή αμηχανία, ένα επικοινωνιακό μέσο ή μια έκφραση χαράς.

Επιστήμονες, όπως ο Φρόιντ υποστηρίζει ότι το γέλιο απελευθερώνει ένα μεγάλο πλεόνασμα ενέργειας που παραμένει φυλακισμένο στον οργανισμό. Ενώ ο Νίτσε θεωρούσε ότι ο άνθρωπος που γελά προστατεύει την πνευματική του υγεία, η οποία διαταράσσεται από δύο επικίνδυνα συναισθήματα, το φόβο και την οργή. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι αρκετές επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν τις ευεργετικές ιδιότητες του γέλιου, κάτι που ο ποιητής Ε. Ε. Cummings συνοψίζει πολύ εύστοχα σε μια φράση: «Η πιο σπαταλημένη ημέρα είναι εκείνη που δεν γελάσαμε».

Το γέλιο είναι αντίδοτο στον πόνο, το γέλιο είναι θεραπευτικό. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι την ικανότητα του γέλιου την έχουν και οι πίθηκοι, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή η μορφή έκφρασης έχει ιστορία τουλάχιστον 10 εκατομμυρίων ετών. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το γέλιο έχει βαθιές ρίζες στην εξέλιξη των ειδών, καθώς συναντάται ως αντίδραση και σε άλλα θηλαστικά.

Στο πρώτο Διεθνές Συμπόσιο για το Χιούμορ και το Γέλιο που διεξήχθη στη Γρανάδα της Ισπανίας ο Ελβετός καθηγητής Βίλιμπαλντ Ρουχ μίλησε για τη γελωτοφοβία, από την οποία πάσχουν όλοι όσοι νομίζουν ότι τα ανέκδοτα που λένε οι άλλοι γύρω τους στρέφονται εναντίον τους. Σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε σε 74 χώρες, από το σύνδρομο αυτό πάσχει το 2% του πληθυσμού, κυρίως έφηβοι. Ανάμεσα στις συνέπειές του είναι η απομόνωση και η κατάθλιψη. Ο λαός που έρχεται πρώτος σε γελωτοφοβία είναι οι Βρετανοί, γνωστοί και για τη φλεγματική τους ιδιοσυγκρασία.

Ένα χαμόγελο, είναι μια εκδήλωση αγάπης για την ζωή, φέρνει φως, δημιουργεί λάμψη, σπέρνει χαρά, χτίζει επικοινωνία. Χαμογελάμε από την βρεφική ηλικία, από ένστικτο ακόμη και στον ύπνο μας. Στην παιδική ηλικία ξεσπάμε σε γέλια κατά μέσο όρο σαράντα φορές την ημέρα, ενώ μεγαλώνοντας μόνο δεκαέξι, δηλαδή γύρω στις έξι χιλιάδες φορές τον χρόνο.

Το γέλιο δραστηριοποιεί το αυτόνομο παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο ελέγχει μια πληθώρα λειτουργιών του οργανισμού, από την αναπνοή και την πέψη, ως την κυκλοφορία του αίματος και την αρτηριακή πίεση. Έτσι ενισχύει το ανοσοποιητικό, το καρδιαγγειακό (μειώνει την πίεση και διαστέλλει τις αρτηρίες διευκολύνοντας την κυκλοφορία του αίματος) και το πεπτικό σύστημα. Γυμνάζει το στομάχι, τους κοιλιακούς και τη λεκάνη και οξυγονώνει και τονώνει τον οργανισμό. Πέντε λεπτά γέλιου ισοδυναμούν με δέκα λεπτά κωπηλασίας ή τζόγκινγκ. Απελευθερώνει τις παυσίπονες και ηρεμιστικές ορμόνες ενδορφίνες, καταπολεμά το στρες και διώχνει επώδυνα συναισθήματα (φόβο, θυμό, ανία, λύπη). Με το γέλιο τεντώνονται και χαλαρώνουν 400 διαφορετικοί μυώνες του σώματος, κάτι που επιτυγχάνεται και με ασκήσεις κατά του στρες Καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες και χαλαρώνει τους σφιγμένους μυώνες του προσώπου, αλλά και γενικά όλου του σώματος. Ανοίγει την όρεξη ενώ με μία ώρα γέλιου καίμε 500 θερμίδες, καθώς ενεργοποιούνται όλες οι μυικές ομάδες του σώματος.

Γελάμε όταν κάποιο ερέθισμα φθάσει σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Σύμφωνα με πρόσφατα ευρήματα όταν γελάμε συμβαίνουν μια σειρά από γεγονότα. Αρχικά εκλύονται κατεχολαμίνες, νευροδιαβιβαστές, που συνήθως απελευθερώνονται προκειμένου να επιτρέψουν στον οργανισμό ν’ αντιδράσει άμεσα σ’ ένα πιθανό κίνδυνο. Οι κατεχολαμίνες αυξάνουν την παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο και στους μυς, μειώνουν το αίσθημα της κούρασης και δημιουργούν ένα αίσθημα ευφορίας. Το αίσθημα της ευφορίας μας προδιαθέτει να ξαναγελάσουμε και όταν γελάμε συχνά αυξάνεται η παραγωγή ενδορφινών, ορμόνες της χαράς - φυσικές μορφίνες, οι οποίες έχουν αναλγητική και χαλαρωτική δράση.

Το γέλιο μειώνει την έκκριση ορμονών του άγχους, αδρεναλίνη, κορτιζόνη, επινεφρίνη και ντοπαμίνη, χαλαρώνει τους μυς και εκτονώνει το θυμικό. Κινεί το διάφραγμα και έτσι γίνεται ένα εσωτερικό μασάζ σε όλη την σπλαχνική κοιλότητα, με αποτέλεσμα να λειτουργεί καλύτερα το πεπτικό σύστημα. Λειτουργεί σαν ένα είδος εσωτερικού τζόκινγκ, ανεβάζει την πίεση ώστε να αυξήσει την παροχή οξυγόνου και αίματος στους ιστούς, αλλάζει τον κύκλο της αναπνοής ώστε να γίνεται εισπνοή περισσότερου οξυγόνου και εκπνοή περισσότερου διοξειδίου του άνθρακα.

Έρευνες έχουν δείξει ότι ο ανθρώπινος οργανισμός έχει τις δικές του παυσίπονες και ευφορικές ουσίες. Γελώντας φέρνουμε στην επιφάνεια τα θετικά συναισθήματά μας, την πίστη, την ελπίδα, την χαρά και την εμπιστοσύνη, έτσι νιώθουμε χαλάρωση, ηρεμία και συναισθηματική ευεξία.

Το γέλιο από την φύση του εμποδίζει τον νου να γεννά σκέψεις, έτσι ο νους «σωπαίνει», αφήνοντας για λίγο έγνοιες και αγωνίες. Απομακρύνει τα αρνητικά συναισθήματα και εγκαθιστά μια ψυχο-νοητική χαλάρωση, μια αναζωογόνηση, ενισχύοντας τα θετικά συναισθήματά μας και την καλύτερη έκφρασή τους. Η έκφραση «λυθήκαμε από τα γέλια» έχει άμεση σχέση με τη χαλάρωση που προκαλεί το γέλιο.

Το γέλιο συντελεί στην ψυχική μας υγεία, γιατί μέσω αυτού εγκαθιδρύεται η χαρά και η ευτυχία. Η χαρά και η ευτυχία υπάρχουν μέσα στον κάθε άνθρωπο και το γέλιο τις βοηθάει να βγουν στην επιφάνεια.

Μέσω του γέλιου εκφράζουμε την αισιόδοξη όψη μας, την αντίσταση μας ενάντια στον κόπο, τον πόνο και το φόβο που δημιουργεί η καθημερινότητα, είναι ένας φυσικός τρόπος άμυνας του οργανισμού, μια κάθαρση σε σωματικό, συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο.

Βοηθά στη γρηγορότερη ανάρρωση, γι’ αυτό και σε πολλά νοσοκομεία του εξωτερικού υπάρχουν «αίθουσες γέλιου» για να βοηθήσουν τους ασθενείς να αναρρώνουν πιο γρήγορα.

Είναι κοινωνικό και μεταδοτικό. Μπορούμε να γελάμε και μόνοι μας, έχει όμως διαπιστωθεί ότι εκτιμάμε περισσότερο το ίδιο αστείο αν το μοιραζόμαστε με παρέα. Το 1962 ξέσπασε στην Τανζανία επιδημία γέλιου που διήρκεσε δυόμισι χρόνια. Ολόκληρες περιοχές είχαν «μολυνθεί» και δεν σταματούσαν. Το πρόβλημα λύθηκε με καραντίνα των «γελαστών» χωριών.


Ο Γάλλος φιλόσοφος Henri Bergson στο βιβλίο του «Το Γέλιο», αναφέρει μεταξύ άλλων: «Για να καταλάβουμε το γέλιο, πρέπει να το τοποθετήσουμε στο φυσικό του περιβάλλον που είναι η κοινωνία, πρέπει προπάντων να καθορίσουμε τη χρήσιμη λειτουργία του που είναι μια κοινωνική λειτουργία. Το γέλιο οφείλει να ανταποκρίνεται σε ορισμένες απαιτήσεις της από κοινού ζωής. Το γέλιο οφείλει να έχει μια κοινωνική σημασία», «η λειτουργία του γέλιου είναι να καταστέλλει τις χωριστικές τάσεις», «ο ρόλος του είναι να διορθώνει την ακαμψία σε ευκαμψία, να αναπροσαρμόζει τον καθένα μας σε όλους, τέλος να στρογγυλεύει τις γωνίες». Λέει ακόμα ότι, υπάρχει στο γέλιο μια κίνηση ύφεσης, και ότι λειτουργεί σαν μέσο διόρθωσης, ότι τιμωρεί ορισμένα ελαττώματα και ότι η λειτουργία του είναι να εκφοβίζει ταπεινώνοντας, αναφερόμενος στην κοινωνική σημασία του. Το κωμικό σχετίζεται συχνά με τα ήθη, με τις ιδέες, αλλά και με τις προκαταλήψεις μιας κοινωνίας.

Το 1992 πενήντα χιλιάδες πολίτες ενός ινδικού κρατιδίου επινόησαν την πρώτη «γελαστή» διαμαρτυρία. Επί ένα εικοσιτετράωρο γελούσαν κάτω από το κτίριο της κυβέρνησης η οποία και παραιτήθηκε αμέσως μετά.

«Χαμογελάτε κάνει τους Άλλους να Ανησυχούν»
Ανώνυμος

Ο Όσσο, Ινδικής καταγωγής καθ. φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Τζαμπαλμπούρ , πριν από κάθε ομιλία του έλεγε και ένα ανέκδοτο για να βοηθήσει το κοινό του να χαλαρώσει και να τον κατανοήσει καλύτερα σ’ αυτά που είχε να πει. Σε συγκεκριμένη ομιλία του για το γέλιο αναφέρει: «Το γέλιο είναι ένα μυστήριο. Καλύτερα να το βιώσεις παρά να ακούς κάποιον να σου μιλά γι’ αυτό. Είναι η μόνη συνηθισμένη εμπειρία όταν δεν είσαι πια μες το μυαλό σου κι εγώ το χρησιμοποιώ για να σου δώσω φευγαλέες ματιές του μη νου, του διαλογισμού της υπέρβασης του νου. Καθώς ο νους εξαφανίζεται κι αφήνει πίσω του μια σιωπή, ένα διαλογιστικό χώρο, αλλάζει τελείως ο τρόπος που βλέπεις τα πράγματα». «Προέρχεται από τα βάθη της ύπαρξής μας και είναι δώρο θεού στον άνθρωπο. Χρειάζεται μια ευαίσθητη ευφυΐα και είναι ο ευφυέστερος συντελεστής σε σένα». «Είναι δυνατό όταν γελάσεις με την καρδιά σου να σταματήσει ο νους, επειδή δεν μπορεί να γελάσει. Είναι δομημένος με σοβαρότητα, η λειτουργία του είναι να είναι σοβαρός…» «Το εγώ δεν υπάρχει όταν γελάς βαθιά και όταν το εγώ εξαφανίζεται, εμφανίζεται ο Θεός. Το γέλιο δεν είναι μονοδιάστατο περικλείει και τις τρεις διαστάσεις της ύπαρξης. Όταν γελάς, συμμετέχει το σώμα σου, το μυαλό σου και το πνεύμα σου. Είναι απόλυτο, άγριο, πανέμορφο, μέσα στην αγριότητά του. Κάθε ίνα της ύπαρξής σου ζωντανεύει, κάθε κύτταρό σου αρχίζει να χορεύει. Είναι βασικό, συστατικό της ζωής και της αγάπης. Ασφαλώς και αλλάζει την ίδια σου την χημεία. Αλλάζει τα εγκεφαλικά σου κύματα αλλάζει την νοημοσύνη σου. Σε κάνει πιο έξυπνο. Τα μέρη του μυαλού σου που ως τώρα κοιμόνταν ξαφνικά ξυπνούν. Το γέλιο φτάνει ως τον εσώτατο εγκέφαλό σου, ως την καρδιά σου».

Έλεγε ακόμη: «Τα παιδιά μπορούν να γελάσουν γιατί βλέπουν καθαρά τα πράγματα. Δεν έχουν προσδοκίες να θαμπώνουν την όρασή τους. Και ο κόσμος είναι γεμάτος με αστεία και παράλογα πράγματα! Ένα παιδί δεν μπορεί να μην το παρατηρήσει. Η ικανότητα της επιβίωσης υπάρχει μέσα σου από την στιγμή που γεννιέσαι, αλλά η τέχνη του να μετατρέπεις την ζωή σε γιορτή πρέπει να μαθευτεί».

Το ρόλο του γέλιου σαν μια παγκόσμια γλώσσα έκφρασης των βασικών ανθρώπινων συναισθημάτων αποδεικνύει έρευνα Βρετανών επιστημόνων, ενώ επίσης συνδέεται και με την εξέλιξη των ειδών.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως άνθρωποι προερχόμενοι από τη Βρετανία αλλά και από την αφρικανική φυλή Χίμπα, που ζει απομονωμένη βόρεια της Ναμίμπια, μπορούν να αναγνωρίζουν βασικά αισθήματα όπως η χαρά, ο εκνευρισμός, ο φόβος, η λύπη, μέσω απλών ήχων όπως αυτός του γέλιου, παρά την διαφορετική πολιτισμική ή φυλετική τους προέλευση. Σύμφωνα με τη Σόφι Σκοτ, ερευνήτρια στο University College of London, αυτό υποδεικνύει ότι αυτά τα αισθήματα και οι φωνητικές τους αρθρώσεις ή εκφράσεις, είναι κοινά σε όλους τους ανθρώπινους πολιτισμούς. Σε αυτή την έρευνα, μέλη από τα δύο γκρουπ Βρετανοί και Χίμπα, άκουσαν μια ιστορία και στο τέλος της ακρόασης τους ζητήθηκε να συνδυάσουν τον ήχο που ταίριαζε καλύτερα στο ύφος της αφήγησης. Οι Βρετανοί άκουσαν ήχους από τους Χίμπα και τανάπαλιν: τα αποτελέσματα έδειξαν πως το γέλιο ήταν πολύ καλά διακριτό και από τις δύο ομάδες, καθώς και για τις δύο σήμαινε χαρά.

Η καθημερινότητά μας, η ανταγωνιστικότητα και η ρουτίνα της ζωής ισοπεδώνει τα συναισθήματα και καταδικάζει τον άνθρωπο σε μια περίοδο απαισιοδοξίας, στειρότητας και έντασης, αλλά και υπερδιόγκωσης του εγώ. Μπορούμε να διώξουμε αυτή τη σκοτεινιά από πάνω μας, από μέσα μας, από γύρω μας. Μπορούμε να βρούμε τη λύση και να υπάρξει λύτρωση. Το ξέσπασμα γέλιου με αναζήτηση της αστείας πλευράς και του ευχάριστου, της όμορφης όψης των πραγμάτων, του αυθόρμητου πειράγματος ίσως και της αφέλειας μας γεμίζουν με θάρρος και αισιοδοξία. Το πηγαίο γέλιο προσδίδει φωτεινές πινελιές στο σκοτάδι της όποιας απογοήτευσης που πιέζει την ψυχή μας. Το γέλιο αφυπνίζει την κατανόηση και την χαρά της ζωής, όπως ο χορός και το τραγούδι συνδέει τον άνθρωπο με την θεϊκότητά του.

Ας βάλουμε το γέλιο στη ζωή μας, ας το μοιραστούμε, ας νιώσουμε χαρά και ανακούφιση. Με αυτό μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μικροατυχίες, προκλήσεις, απογοητεύσεις. Μπορούμε να γελάμε με πράγματα που μας προβληματίζουν κάνοντάς τα πιο «μικρά». Αυτό δεν σημαίνει πως παύουν να υπάρχουν, απλά δεν μας κυριεύουν. Το γέλιο μπορεί να διώξει μακριά τα αρνητικά συναισθήματα, τις εντάσεις και τις πλάνες που μας κυκλώνουν και να μας απελευθερώσει. Ας μην αφήσουμε το χρόνο να κυλά χωρίς γέλιο, δεν υπάρχουν πάντα οι κατάλληλες στιγμές, μπορούμε όμως εμείς να τις δημιουργούμε. Αφήνοντας το γέλιο ν’ αναβλύσει από «μέσα μας», να μας κατακλύσει, ενεργοποιούμε την αληθινή μας ύπαρξη, την μοναδικότητά μας, συντονιζόμαστε με την χαρά, αντλούμε τροφή για κατανόηση, γινόμαστε πιο δημιουργικοί και αποκτούμε σιγή για μια βαθύτερη επικοινωνία με την ανθρώπινη ουσία μας.

Το γέλιο αναδύει τα συναισθήματα της ευφορίας, της αισιοδοξίας, της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης της ζωής. Ένα χαμόγελο, ακτινοβολεί την χαρά μας και εκπέμπει το μήνυμα της συμμετοχής μας στην εκπλήρωση του Ιερού Σκοπού της Εξέλιξης.

«Ένα συναίσθημα που εξαπολύεται στο διάστημα γυρίζει σαν μπούμεραγκ στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε»
Μορύα

Γ.Ε.

Πηγές

Επίκουρος, Εκδόσεις Θύραθεν.
Henri Bergson, Το γέλιο, Εκδόσεις Εξάντας-Νήματα.
Α. Λουπασάκης, Γέλιο η καλύτερη Θεραπεία, Εκδόσεις Κέδρος.
Όσσο, Εκδόσεις Ρέμπελ.

Quítame el pan, si quieres,
quítame el aire, pero
no me quites tu risa

No me quites la rosa,
la lanza que desgranas,
el agua que de pronto
estalla en tu alegría,
la repentina ola
de plata que te nace.

Mi lucha es dura y vuelvo
con los ojos cansados
a veces de haber visto
la tierra que no cambia,
pero al entrar tu risa
sube al cielo buscándome
y abre para mí todas
las puertas de la vida.

Amor mío, en la hora
más oscura desgrana
tu risa, y si de pronto
ves que mi sangre mancha
las piedras de la calle,
ríe, porque tu risa
será para mis manos
como una espada fresca.

Junto al mar en otoño,
tu risa debe alzar
su cascada de espuma,
y en primavera, amor,
quiero tu risa como
la flor que yo esperaba,
la flor azul, la rosa
de mi patria sonora.

Ríete de la noche,
del día, de la luna,
ríete de las calles
torcidas de la isla,
ríete de este torpe
muchacho que te quiere,
pero cuando yo abro
los ojos y los cierro,
cuando mis pasos van,
cuando vuelven mis pasos,
niégame el pan, el aire,
la luz, la primavera,
pero tu risa nunca
porque me moriría.

Είσαι γλυκό του κουταλιού

Στίχοι: Μιχάλης Μπουρμπούλης
Μουσική: Στάμος Σέμσης
Πρώτη εκτέλεση: Μελίνα Κανά

Πώς με τρελαίνει ο νοτιάς
Το σώμα που ιδρώνει
Μ' αναστατώνει της φωτιάς
Το κόκκινο που απλώνει
Το σώμα το κυκλάμινο
Που μοιάζει με υψικάμινο

Είσαι γλυκό του κουταλιού
Σε ασημένιο δίσκο
Φιλί που αρωμάτισε
Γλώσσα και ουρανίσκο

Πώς έρχονται όλα τα πουλιά
Με φως στην κάμαρά σου
Με δαιμονίζουν τα μαλλιά
Το μπλε στα τσίνορά σου
Το Αιγαιοπελαγίτικο
Το μπλε το Κυκλαδίτικο

Είσαι γλυκό του κουταλιού
Σε ασημένιο δίσκο
Φιλί που αρωμάτισε
Γλώσσα και ουρανίσκο