Στρες και παιδί

Pocahontas - "If I Never Knew You"




Στρες και παιδί

Οι σκέψεις, τα συναισθήματα και η συμπεριφορά ασκούν ουσιαστική επιρροή στη σωματική υγεία. Αντίστροφα η σωματική υγεία επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία και ευεξία.

Το στρες είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον άνθρωπο. Κάθε εποχή και κάθε κοινωνία φορτίζει τα μέλη της με αμέτρητη ποικιλία στρεσογόνων παραγόντων, η ένταση των οποίων είναι αδύνατον να εκτιμηθεί αντικειμενικά. Τα ελληνόπουλα σήμερα δέχονται αφθονία στρεσογόνων ερεθισμάτων από την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν διαταραχές της συμπεριφοράς και άλλες ψυχικές διαταραχές, που τείνουν να γίνουν πολύ συχνό παιδιατρικό πρόβλημα.

Το στρες στα παιδιά συχνά τροποποιεί τη συμπεριφορά τους και οδηγεί στην ανάπτυξη ανθυγιεινών συνηθειών. Το παιδί τρώγει λίγο ή πάρα πολύ, κοιμάται λίγο, γίνεται υπερκινητικό και καταναλίσκει τις λίγες θερμίδες που παίρνει ή αντιθέτως κινείται ελάχιστα και γίνεται παχύσαρκο. Καθεμία από τις εκδηλώσεις αυτές έχει αρνητική
επίπτωση στην υγεία του πέρα από εκείνη που προκαλεί το στρες καθεαυτό.

Με λίγα λόγια, υπάρχουν χίλιες αιτίες στη σύγχρονη ζωή που μπορούν να προκαλέσουν στρες στο παιδί. Οι δυνατότητες προσαρμογής του είναι περιορισμένες και όχι σπάνια οι προσπάθειές του για επιτυχή ανταπόκριση θεωρούνται κοινωνικά απαράδεκτες και αντιμετωπίζονται με επιτίμηση και τιμωρία, που αυτές καθεαυτές αποτελούν ισχυρούς πρόσθετους στρεσογόνους παράγοντες.

Υπάρχει σε αρκετούς η εντύπωση ότι στρες έχουν μόνο τα μεγαλύτερα παιδιά και ότι βασική αιτία είναι η επιβάρυνση του παιδιού με υπερβολικές σχολικές και εξωσχολικές υποχρεώσεις. Δίχως καμία αμφιβολία κάθε παιδί σχολικής ηλικίας σήμερα είναι υποψήφιο για την ανάπτυξη μικρού ή μεγάλου στρες. Είναι όμως ανάγκη να συνειδητοποιηθεί ότι στρες μπορεί ν' αναπτύξει ο άνθρωπος οποτεδήποτε. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το στρες της εγκυμονούσας επηρεάζει αρνητικά το έμβρυο, αφού οι περισσότερες νευρο- και ανοσοορμόνες διέρχονται τον πλακούντα. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι συχνά η ανεξήγητα ανεπαρκής αύξηση του βρέφους, η υπερερεθισιμότητα, οι κολικοί, το υπερβολικό κλάμα και άλλες συναφείς εκδηλώσεις είναι αποτέλεσμα στρες, που σχεδόν πάντοτε οφείλεται στο stress των γονιών και του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος. Στρες που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην ανησυχία, στην αβεβαιότητα και στους φόβους των νέων γονιών για την ποιότητα της φροντίδας που παρέχουν στο παιδί τους.

Το άγχος στα παιδιά, όπως ακριβώς και στους μεγάλους, συχνά σωματοποιείται. Στην καθημερινή παιδιατρική πράξη πόνοι του παιδιού στην κοιλιά, στα πόδια, κεφαλαλγία, εμετοί είναι συνηθέστατα ψυχοσωματικές εκδηλώσεις. Σε ακραίες περιπτώσεις, στα σχετικώς μεγαλύτερα παιδιά, το άγχος μπορεί να πάρει διαστάσεις υστερίας και να εκδηλωθεί ως τύφλωση, κώφωση, παράλυση μέλους του σώματός του. Εχει πλέον τεκμηριωθεί επιστημονικά σε μεγάλο βαθμό ότι η ψυχική μας ζωή έχει σαφές βιολογικό υπόστρωμα. Οτι, π.χ., τα κύτταρα του εγκεφάλου μας συνομιλούν με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η αμφίδρομη αυτή επικοινωνία με μηχανισμούς αναδράσεως επιτυγχάνει την ομοιόσταση των δύο συστημάτων. Αγχώδεις και καταθλιπτικές καταστάσεις κάνουν τον άνθρωπο ευάλωτο σε σωματικά νοσήματα, που εκτείνονται από το κοινό κρυολόγημα μέχρι τα κακοήθη νεοπλάσματα.


Οι σημερινοί γονείς σε υψηλό ποσοστό ενδιαφέρονται πρωταρχικά για τη σωματική υγεία των παιδιών τους και μόνο περιθωριακά για την ψυχική τους υγεία.

Αδυνατούν να αντιληφθούν:

1. ότι το παιδί προβληματίζεται και άγχεται στην προσπάθεια να επιτύχει τους προσωπικούς του στόχους, αλλά και να ικανοποιήσει τις προσδοκίες των δικών του, των ανθρώπων που αγαπά.

2. ότι το εγώ του παιδιού έχει ανάγκες που, όταν δεν ικανοποιούνται επαρκώς, δημιουργούν αισθήματα αυτοϋποτίμησης. Η εικόνα που σχηματίζει το παιδί μέσα του για το κορμί του, τις ικανότητες και την αξιοσύνη του, αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα είτε ψυχικής ευεξίας είτε αφόρητου stress και

3. ότι συχνά, όταν μεγαλώσει, άγχεται από την αδυναμία του να παρακολουθήσει την ασυνέπεια και τις συνεχείς μεταβολές των ηθικών και κοινωνικών αξιών, με τις οποίες παίζει κατ' εξακολούθηση ανεπίτρεπτα η κοινωνία των ενηλίκων
Το ΒΗΜΑ, 03/11/2002



Pocahontas - My Immortal