ροή

mareld

Ποιές είναι οι πηγές του στρες;

Βασικά Σημεία

*Πολλές αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα πιθανόν να είναι αποτέλεσμα του στρες.
*Το στρες μπορεί να προκληθεί από ευχάριστα ή δυσάρεστα γεγονότα.
*Η αιτία του στρες ίσως να μην είναι πάντα προφανής.
*Συνήθως, το στρες είναι αποτέλεσμα συγκέντρωσης σχετικών και άσχετων γεγονότων.
*Συχνά το στρες σας φαίνεται περισσότερο στους άλλους παρά σ' εσάς.
*Oι αντιδράσεις στο στρες μπορεί να είναι συναισθηματικές, σωματικές και συμπεριφοράς.

Όλοι μας θα αισθανόμασταν μεγάλη ανία, αν δεν συνέβαινε τίποτα διαφορετικό ή προκλητικό στη ζωή μας. Ωστόσο, οποιαδήποτε μεγάλη αλλαγή χρειάζεται να εξισορροπείται από την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε αυτήν ακριβώς την αλλαγή και, μάλιστα, τη στιγμή που προκύπτει. Πολύ μεγάλες αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να καταστούν κύριες αιτίες πρόκλησης στρες. Oι απαιτήσεις αυτών των συγκεκριμένων περιπτώσεων είναι απλώς πολύ μεγαλύτερες από αυτές που είμαστε ικανοί να αντιμετωπίσουμε. Γενικά, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός αυτών των γεγονότων σε έναν δεδομένο χρόνο, και όσο μεγαλύτερη η συνδυασμένη συχνότητά τους, ανάλογες είναι και οι πιθανότητες να εμφανίσουμε μια αντίδραση είτε σωματική είτε συναισθηματική. Επιπλέον, η ένταση της αντίδρασής μας σχετίζεται συνήθως με τη σπουδαιότητα των γεγονότων και των αλλαγών που προκαλούν. Να θυμάστε ότι άγχος μπορεί να προκληθεί από γεγονότα που συνήθως θεωρούνται ευχάριστα, όπως ο γάμος, το να κερδίσει κανείς χρήματα ή η γέννηση ενός μωρού, καθώς και από δυσάρεστα γεγονότα, όπως το να χάσει κάποιος μια δουλειά, να πάθει ατύχημα ή να αντιμετωπίσει την ασθένεια κάποιου συγγενικού προσώπου.

Γεγονότα Ζωής

Όταν αποτιμούμε τις επιδράσεις των γεγονότων ζωής και των κοινωνικών αλλαγών ως αιτίες στρες, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός ότι προκαλούν συνήθως μεγαλύτερη πίεση όταν είναι:

Απρόβλεπτα

Αναπόφευκτα

Έντονα

Μη οικεία

Πολύ σημαντικά

Είναι σύνηθες στους ανθρώπους που αισθάνονται αγχωμένοι να ψάχνουν την αιτία στα γεγονότα του παρελθόντος, αλλά κάποια από αυτά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα και όχι η αιτία του στρες. Το αίσθημα - για παράδειγμα - ότι δεν μπορείς να ανταποκριθείς σε νέα καθήκοντα ή ευθύνες, ίσως να είναι αποτέλεσμα απροσδιόριστου στρες και όχι το στρες να είναι το αποτέλεσμα της αποτυχίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Έτσι, οι πηγές του άγχους βρίσκονται κυρίως σ' αυτά τα γεγονότα της ζωής μας και στις σωματικές και συναισθηματικές μας αντιδράσεις σε αυτά. Η αιτία μπορεί να είναι προφανής, σε ποια περίπτωση δηλαδή χρειάζεται να αντιδράσουμε με τρόπο ενδεχομένως άμεσο και ξεκάθαρο, και εξαρτάται από εμάς να κάνουμε πρακτικές ή συναισθηματικές προσαρμογές. Υπ' αυτές τις συνθήκες, ίσως είναι εύκολο να δούμε πού θα πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια.

Ωστόσο, η πηγή του στρες δεν είναι συχνά τόσο προφανής και ίσως είναι αναγκαίο να σκεφθούμε προσεκτικά ή να μιλήσουμε γι' αυτό με άλλους, ώστε να βγει στην επιφάνεια. Μια ασθένεια η οποία δεν έχει διαγνωσθεί μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά μας να το αντιμετωπίσουμε ή ίσως να υπάρξουν δυσκολίες στις σχέσεις μας, τις οποίες δεν ήμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε. Μερικές φορές, πάντως, μπορεί να μη βρούμε ποτέ μια απάντηση και σε ελάχιστες περιπτώσεις το στρες μπορεί να εμφανιστεί απροσδόκητα.

Φάσεις Ζωής

Ίσως να ανακαλύψετε κάποιο στοιχείο για τα επίπεδα του στρες, σκεπτόμενοι τη φάση της ζωής που διανύετε. Στο τέλος της εφηβείας, για παράδειγμα, πρέπει να ληφθούν πολύ κρίσιμες αποφάσεις για πρώτη φορά. Στο μέσον της ζωής μας, οι ευθύνες είναι πιο βαριές από ποτέ και πιο δραματικές. Στην τρίτη ηλικία, ίσως να εμφανιστούν ασθένειες, θάνατοι στην οικογένεια και οικονομικά προβλήματα, που θα πρέπει να ξεπεράσει κάποιος χωρίς βοήθεια.

Θα πρέπει επίσης να σκεφθείτε τις φάσεις ζωής που διανύουν αυτοί που είναι κοντά σας. Παιδιά που κλαίνε, μελαγχολία πριν από τον ύπνο, μικρά «τερατάκια», παιδιά που «τα ξέρουν όλα», παιδιά που αρχίζουν το σχολείο, έφηβοι αντάρτες - κανένας γονιός δεν τα αντιμετωπίζει πάντα σωστά. Ακόμη και οι ώρες του φαγητού πιθανόν να καταλήγουν να είναι από τις πιο στρεσογόνες στιγμές στην καθημερινή ζωή.

Συγκρούσεις στη Ζωή σας

*Αναρωτηθείτε μήπως υπάρχει κάτι που θα θέλατε να τακτοποιήσετε;

*Mήπως έχετε συνεχείς διαφωνίες για κάποιον ή για κάτι;

*Υπάρχει κάποια κατάσταση που σας δημιουργεί την αίσθηση ότι δεν είστε αρκετά καλός ή ότι φταίτε εσείς;

*Αναλαμβάνετε ή σας έκαναν να αναλάβετε έναν νέο ασυνήθιστο ρόλο ή σας ζητήθηκε να φέρετε πολλές ευθύνες;

*Έχετε ανείπωτους φόβους ή απογοητεύσεις σχετικά με τη ζωή σας;

Συχνά το στρες είναι αποτέλεσμα συγκέντρωσης σχετικών και άσχετων παραγόντων αυτού του είδους. Αν καθήσετε με ηρεμία και καταγράψετε σε κατάλογο τα άγχη της ζωής σας, ίσως να εκπλαγείτε - και να ανακουφιστείτε - ανακαλύπτοντας ότι κάποια από αυτά μπορούν να περιοριστούν.

Oι Προειδοποιητικές Ενδείξεις

Oι προειδοποιητικές ενδείξεις, ότι δηλ. το στρες μπορεί να επηρεάζει την υγεία σας, ποικίλλουν σημαντικά από άτομο σε άτομο. Oι περισσότεροι από εμάς, πάντως, τείνουμε να έχουμε τη δική μας συνηθισμένη αντίδραση στρες ή τη δική μας «σφραγίδα». Αυτό μπορεί να σημαίνει πονοκέφαλο ή εκδήλωση εκζέματος σε κάποιο άτομο και διάρροια σε κάποιο άλλο. Συνήθως, τα πρώτα σημάδια στρες έχουν τη μορφή αλλαγών στη συναισθηματική μας ζωή ή συμπεριφορά και συχνά μπορεί να γίνουν περισσότερο εμφανή σε άλλους απ' ό,τι σ' εμάς τους ίδιους.

Συναισθηματικές Αντιδράσεις

Oι πιο σημαντικές αλλαγές που χρήζουν παρακολουθήσεως είναι μεγαλύτερη ένταση, οξυθυμία και μελαγχολία. Κρίσεις οξυθυμίας μπορεί να καταστούν ανυπόφορες, αν εκδηλωθούν όταν κορυφώνεται το στρες και πιθανόν να προκαλέσουν έντονο ξέσπασμα ή εκνευρισμό.

Για παράδειγμα, το γεγονός ότι τα παιδιά θέλουν να παίξουν ένα παιχνίδι στην τηλεόραση, όταν εσείς μόλις επιστρέψατε σπίτι από τη δουλειά και το μόνο που θέλετε είναι να καθήσετε και να ηρεμήσετε, ίσως σας κάνει να νιώσετε ότι πρέπει να τα δώσετε για υιοθεσία. Ή μπορεί να ανακαλύψετε ότι καταλαμβάνεστε από μια ακατανίκητη επιθυμία να προκαλέσετε τεράστια ζημιά στο αυτοκίνητό σας, όταν αυτό αρνείται να ξεκινήσει. Και όταν η τοστιέρα σας δεν σας βγάζει τις φέτες του τοστ, θα πρέπει να συγκρατηθείτε για να μην... της επιτεθείτε με μαχαίρι.

Ίσως, επίσης, να υπάρξουν αλλαγές στην όρεξη ή στο σωματικό βάρος: κάποιοι άνθρωποι χάνουν το ενδιαφέρον τους για το φαγητό, ενώ άλλοι καταλαμβάνονται από μια συνεχή επιθυμία να τρώνε. Η ικανότητά σας να αντεπεξέλθετε στις απαιτήσεις του σπιτιού και της δουλειάς ίσως να ποικίλλει εξαιρετικά: πιθανόν να ανακαλύψετε ότι δεν μπορείτε να πάτε εγκαίρως να πληρώσετε τους λογαριασμούς του σπιτιού και να τρέχετε σαν τρελός μόνον όταν το τηλέφωνο απενεργοποιηθεί. Και ο εγκέφαλός σας φαίνεται να έχει βάλει ταχύτητα «όπισθεν» στη δουλειά, ενώ ο κατάλογος με αυτά που έχετε να κάνετε ολοένα και μεγαλώνει. Καπνίζετε ή πίνετε (ή και τα δύο) περισσότερο και ενδεχομένως έτσι να γεμίζετε το απόγευμά σας, καθώς, όπως φαίνεται, δεν μπορείτε να κοιμηθείτε.

Σωματικές Αντιδράσεις

Oι σωματικές αντιδράσεις στα δυνατά συναισθήματα είχαν ως στόχο να μας σώζουν την εποχή που διανύαμε την απλή, επικίνδυνη ζωή του ανθρώπου των σπηλαίων. Για τον άνθρωπο της Λίθινης Εποχής, αυτού του είδους οι αντιδράσεις του σώματος σήμαιναν «πάλεψε ή φύγε» και τον προετοίμαζαν για δράση. Εκατομμύρια χρόνια αργότερα σημαίνουν το ίδιο και είναι πολύ χρήσιμες αν ένα τριχωτό μαμούθ πρόκειται να ορμήσει... αλλά όχι και τόσο, όταν χάσουμε το τελευταίο τρένο ή μας πέσουν τα κλειδιά του αυτοκινήτου σε μια αποχέτευση στον δρόμο! Αυτό που συμβαίνει στο σώμα μας είναι ότι ο παλμός και η πίεση του αίματος αυξάνονται, αναπνέουμε πιο γρήγορα και οι αισθήσεις μας οξύνονται. Αυτές οι αλλαγές είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης των ορμονών του στρες, που απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος ως αντίδραση στο γεγονός.

Όταν η αντίδραση στο στρες συνεχίζεται για μακρά περίοδο ή συμβαίνει συχνά και σε λάθος ώρα, μπορεί να οδηγήσει σε ευρεία κλίμακα δυσάρεστων αισθημάτων. O αριθμός και η φύση των σωματικών αντιδράσεων διαφέρουν έντονα από άτομο σε άτομο.

Oι πιο αποτελεσματικές τεχνικές για την αντιμετώπιση των σωματικών αντιδράσεων είναι η ελεγχόμενη βαθιά αναπνοή και η χαλάρωση. Είναι σημαντικό να προσπαθείτε να είστε ήρεμοι στη διάρκεια της ημέρας και όχι μόνο τη στιγμή που έχετε ορίσει εσείς ως κατάλληλη για χαλάρωση. Προσπαθήστε να αρχίσετε να παρατηρείτε τις αισθήσεις του σώματός σας και όποτε νιώθετε ότι αντιδρά στο στρες, επιχειρήστε να χαλαρώσετε τους μυς σας. Για παράδειγμα, ρίξτε τους ώμους σας, ύστερα χαλαρώστε τους μυς στο πρόσωπο και την κοιλιά. Αν μπορείτε, σταματήστε ό,τι κάνετε και αναπαυθείτε: αφιερώστε χρόνο στο να ηρεμήσετε και προπαθήστε να συγκεντρωθείτε με βαθιές αναπνοές και χαλάρωση των μυών σας. Ξεκινήστε παίρνοντας μια βαθιά εισπνοή καθυστερώντας την εκπνοή σας. Κρατήστε την και μετρήστε μέχρι το τρία (εκατό και ένα, εκατό και δύο, εκατό και τρία). Ύστερα εκπνεύστε αργά. Επαναλάβετε αυτήν την άσκηση και συνεχίστε αργά, με ήρεμες εισπνοές-εκπνοές, υπολογίζοντας να φτάσετε στις δέκα αναπνοές σε ένα λεπτό. Αν αισθάνεστε άνετα, μπορείτε να αυξήσετε τη διάρκεια της αναπνοής στα έξι δευτερόλεπτα, μετρώντας: εκατό και ένα έως εκατό και έξι. (Η γρήγορη αναπνοή μπορεί να αυξήσει τις σωματικές αντιδράσεις στο στρες). Ύστερα, αργά, επιστρέψτε σ' αυτό που κάνατε ή συνεχίστε κατευθυνόμενοι εκεί που πηγαίνατε, τηρώντας την άσκηση των αργών εισπνοών και εκπνοών, αποσπώντας τον εαυτό σας και σκεπτόμενοι εποικοδομητικά και θετικά για το πώς χειριστήκατε την κατάσταση και πώς θα την αντιμετωπίσετε και πάλι, αν επαναληφθεί.

Αντιδράσεις Συμπεριφοράς

H συμπεριφορά των ανθρώπων που βρίσκονται σε στρες μπορεί να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό. Συχνά, απεχθάνονται να είναι μόνοι και προσπαθούν να ζητήσουν υποστήριξη από οικογένεια και φίλους. Κάποιοι μπορεί να αποτραβηχτούν και να δείχνουν αδιάφοροι. Δίνουν την εντύπωση ότι έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους για τους άλλους και ίσως αρχίσουν να απορρίπτουν προσκλήσεις, λόγω ακριβώς της προσπάθειας που καταβάλλουν. Συνεχώς ζητούν επιβεβαίωση και μπορεί να γίνουν αναποφάσιστοι - μια βόλτα στο σούπερ μάρκετ για να αγοράσουν ένα κουτί τσάι, πιθανόν να απαιτεί την ίδια προετοιμασία με... την ανάβαση στο Έβερεστ. Αλλάζουν συχνά τις απόψεις τους και μπορεί τη μια στιγμή να μιλούν τρυφερά για κάποιον, ενώ την άλλη να τον βρίσκουν τελείως άχρηστο. Ενδέχεται να γίνουν ευσυγκίνητοι, δύστροποι, γεμάτοι παράπονα και να περιμένουν από τους άλλους να δείχνουν απίστευτη κατανόηση στο πρόσωπό τους. Ίσως να υπάρξει αλλαγή στις σεξουαλικές τους συνήθειες (απώλεια ενδιαφέροντος, προτίμηση στο τυχαίο σεξ ή διαφοροποιημένη σεξουαλική επιλογή), και ο προηγουμένως μετριοπαθής στη συμπεριφορά άνθρωπος να εξελιχθεί σε έναν επιθετικό, λεκτικά και σωματικά, σύντροφο.

Ένα άτομο που συνήθως ήταν ιδιαίτερα ήρεμο, ίσως να γίνει άκαμπτο και καταθλιπτικό, να ελέγχει, για παράδειγμα, πολλές φορές τις κλειδαριές και τους διακόπτες ή να καθαρίζει τακτικά τον φούρνο στις τρεις τα ξημερώματα, όταν παλιότερα το έκανε μία φορά τον χρόνο. Ενέργειες σαν κι αυτές ίσως να οφείλονται στην προσπάθεια να μπει κάποια τάξη και βεβαιότητα στο αίσθημα της σύγχυσης που νιώθει ότι το περιβάλλει. Συχνά ένα άτομο με στρες αρνείται αυτές τις αλλαγές στη συμπεριφορά του, αλλά συνήθως αυτές είναι ιδιαίτερα εμφανείς στους άλλους. Ρωτήστε τους φίλους σας αν έχουν παρατηρήσει κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά σας, αλλά μην τους «σταυρώσετε» γιατί σας είπαν την αλήθεια - να θυμάστε ότι το να αρνείστε το προφανές, μπορεί να είναι ένδειξη στρες!
health.in.gr

Stress Relief with Emotional Freedom Technique EFT