Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011

Οι στατίνες, τα δημοφιλή φάρμακα ενάντια στην υψηλή χοληστερόλη, μειώνουν με ασφάλεια τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων ...«The Lancet»


Λονδίνο

Οι στατίνες, τα δημοφιλή φάρμακα ενάντια στην υψηλή χοληστερόλη, μειώνουν με ασφάλεια τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων ακόμη και χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας, σύμφωνα με νέα μεγάλη μελέτη που δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο της ιατρικής επιθεώρησης «The Lancet».

Οι στατίνες είναι φάρμακα που λαμβάνονται από εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο – είναι χαρακτηριστικό ότι οι πωλήσεις τους σε παγκόσμιο επίπεδο ξεπερνούν τα 20 δις δολάρια. Ωστόσο έχουν κατά καιρούς τεθεί στο «εδώλιο του κατηγορουμένου» σχετικά με πρόκληση μακροπρόθεσμων προβλημάτων στην καρδιά και στο ήπαρ ενώ έχουν κατηγορηθεί και για πρόκληση καρκίνου.

Μακροπρόθεσμη μελέτη

Τώρα ερευνητές από την Οξφόρδη που διεξάγουν τη μακροπρόθεσμη μελέτη «Heart Protection Study» παρακολούθησαν περισσότερα από 20 χιλιάδες άτομα που αντιμετώπιζαν κίνδυνο καρδιαγγειακού νοσήματος και τα οποία λάμβαναν είτε ημερήσια δόση 40 mg μιας στατίνης (συγκεκριμένα σιμβαστατίνης) είτε εικονικό φάρμακο επί περισσότερο από πέντε χρόνια.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα άτομα που λάμβαναν στατίνη εμφάνισαν μείωση στην «κακή» LDL χοληστερόλη καθώς και μείωση στα αγγειακά επεισόδια κατά 23% σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Οφέλη με διάρκεια

Η παρακολούθηση των ασθενών συνεχίστηκε για έξι επιπλέον έτη έως ότου η μελέτη έφθασε στο τέλος της. Όπως προέκυψε, τα οφέλη από τη λήψη στατίνης παρέμεναν κατά την εξαετία παρακολούθησης, ακόμη και στα άτομα που είχαν σταματήσει τη λήψη των φαρμάκων. Επιπροσθέτως δεν παρουσιάστηκε κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας στα άτομα που είχαν λάβει ή συνέχιζαν να λαμβάνουν το φάρμακο.

Σημειώνεται ότι κατά την περίοδο παρακολούθησης κατεγράφη ένας σημαντικός αριθμός περιπτώσεων καρκίνου (περί τις 3.500), ωστόσο δεν εμφανίστηκε διαφορά στη συχνότητα εμφάνισης της νόσου μεταξύ της ομάδας της σιμβαστατίνης και εκείνης του εικονικού φαρμάκου.

Oπως ανέφερε ο Ρίτσαρντ Μπουλμπούλια, από το Τμήμα Κλινικών Ερευνών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που συμμετείχε στη μελέτη «οι στατίνες αποδείχθηκαν ασφαλείς καθώς δεν αύξαναν τον κίνδυνο καρκίνου ή άλλης σοβαρής νόσου κατά το συνολικό διάστημα των 11 ετών παρακολούθησης. Τα ευρήματα αυτά είναι πολύ καθησυχαστικά για τους γιατρούς που συνταγογραφούν στατίνες καθώς και για τον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό ασθενών που κάνουν μακροχρόνια χρήση τους προκειμένου να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων».

http://www.tovima.gr/science/medicine-biology





Μια νέα θεραπεία που αναπτύχθηκε από ειδικούς του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη «βράζει» τους όγκους του μαστού μέσα σε λίγα λεπτά..


Στοκχόλμη

Μια νέα θεραπεία που αναπτύχθηκε από ειδικούς του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη «βράζει» τους όγκους του μαστού μέσα σε λίγα λεπτά.

Η τεχνική που ονομάζεται επιλεκτικός καυτηριασμός με ραδιοσυχνότητες (Preferential Radio-Frequency Ablation, PRFA) βασίζεται σε χρήση ηλεκτρικού ρεύματος το οποίο στοχεύει τους όγκους και τους «ψήνει» στους 70 ως 90 βαθμούς Κελσίου.

Εξολόθρευση σε 10 λεπτά

Κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι η μέθοδος, η οποία εφαρμόζεται με τοπική αναισθησία, εξολοθρεύει τα καρκινικά κύτταρα μέσα σε δέκα λεπτά.

Σύμφωνα με την επικεφαλής των δοκιμών ακτινολόγο δρα Κάριν Λίφλαντ η συγκεκριμένη τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική της χειρουργικής επέμβασης για ασθενείς με πρώιμο καρκίνο του μαστού.

Σημειώνεται ότι παρόμοιες θεραπείες που χρησιμοποιούν καυτηριασμό με ραδιοσυχνότητες εφαρμόζονται ήδη για τη θεραπεία των καρκίνων του νεφρού, του ήπατος και των οστών.

Σαν… βράσιμο αβγού

«Η διαδικασία μοιάζει σαν να βράζουμε ένα αβγό» εξηγεί η δρ Λίφλαντ και προσθέτει: «Ο όγκος θερμαίνεται σε τέτοιον βαθμό ώστε τα καρκινικά κύτταρα καταστρέφονται ενώ την ίδια στιγμή ο περιβάλλων υγιής ιστός παραμένει άθικτος».

Η ειδικός σημειώνει ότι η θεραπεία είναι κατάλληλη κυρίως για γυναίκες των οποίων οι όγκοι είναι μικρότεροι από 2 εκατοστά σε διάμετρο και επικεντρώνονται σε ένα σημείο. «Η ασθενής δεν πονά ούτε εμφανίζει ουλές ενώ μέσα σε λίγα λεπτά από τη θεραπεία μπορεί να εξέλθει του νοσοκομείου και να επιστρέψει στο σπίτι ή στην εργασία της».

Η διαδικασία

Οι γιατροί χρησιμοποιούν υπερήχους προκειμένου να καθοδηγήσουν ένα λεπτό σαν βελόνα ηλεκτρόδιο στο κέντρο του όγκου του μαστού. Στη συνέχεια ηλεκτρικό ρεύμα διαπερνά το ηλεκτρόδιο και θερμαίνει αποκλειστικώς τον όγκο, χωρίς να βλάπτονται οι υγιείς περιβάλλοντες ιστοί.

Ο ιστός που έχει «ψηθεί» παραμένει εντός του οργανισμού και μετατρέπεται σε αβλαβή ουλώδη ιστό. Η θεραπεία διεξάγεται μόνο μια φορά και δεν απαιτείται επανάληψή της. Ωστόσο είναι απαραίτητος ο τακτικός έλεγχος των ασθενών με χρήση μαγνητικής τομογραφίας. Αρχικώς ο έλεγχος γίνεται στον πρώτο, στον έκτο και στον δωδέκατο μήνα από την εφαρμογή της θεραπείας ενώ στη συνέχεια επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση προκειμένου να επιβεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει υποτροπή και μετάσταση της νόσου.

Δεν υπάρχει επίσης πρόβλημα υποβολής της ασθενούς σε περαιτέρω θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία σε περίπτωση που αυτό κριθεί απαραίτητο.

Επιτυχημένες κλινικές δοκιμές

Μέχρι στιγμής περισσότερες από 80 ασθενείς έχουν υποβληθεί στη συγκεκριμένη θεραπεία στο πλαίσιο τριών διαφορετικών δοκιμών. Και στις τρεις περιπτώσεις προέκυψε η αποτελεσματικότητα της προσέγγισης. Οι εθελόντριες παρακολουθούνται εδώ και δύο έτη και σε καμία περίπτωση δεν παρουσιάστηκε υποτροπή της νόσου.

Η δρ Λίφλαντ εκτιμά ότι η νέα τεχνολογία θα είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη για γυναίκες με όγκους που εξελίσσονται με αργούς ρυθμούς και οι οποίες δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση εξαιτίας άλλων προβλημάτων υγείας όπως ο διαβήτης ή οι αναπνευστικές παθήσεις.

Μικρότερο κόστος

Όπως μάλιστα λέει, η μέθοδος PRFA συνδέεται με πολύ μικρότερο κόστος σε σύγκριση με την επέμβαση. «Μέσα σε πέντε χρόνια πιστεύω ότι η PRFA θα αποτελεί ευρέως διαδεδομένη θεραπεία. Η ίδια η τεχνική δεν είναι ακριβή απλώς το κόστος ανεβαίνει εξαιτίας της ανάγκης διεξαγωγής τακτικών μαγνητικών τομογραφιών. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι μια πιο οικονομική λύση σε σχέση με το χειρουργείο αφού δεν απαιτεί γενική αναισθησία ούτε παραμονή στο νοσοκομείο».

Ενας από τους πιθανούς φόβους σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη προσέγγιση είναι ότι εάν ο όγκος και ο περιβάλλων ιστός δεν αφαιρεθούν χειρουργικά από το σώμα, μπορούν να παραμείνουν κάποια καρκινικά κύτταρα τα οποία πιθανώς θα εξαπλωθούν. Ωστόσο η δρ Λίφλαντ ελπίζει ότι τα αποτελέσματα των συνεχιζόμενων κλινικών δοκιμών θα αποδείξουν ότι οι φόβοι αυτοί είναι αβάσιμοι.
http://www.tovima.gr/science/medicine-biology




Κονσέρβες τροφίμων και πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών περιέχουν υπερβολικά υψηλά επίπεδα της χημικής ουσίας δισφαινόλης Α...


Λονδίνο

Κονσέρβες τροφίμων και πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών περιέχουν υπερβολικά υψηλά επίπεδα της χημικής ουσίας δισφαινόλης Α, η οποία συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου, καρδιαγγειακών νοσημάτων και προβλημάτων σεξουαλικής ωρίμανσης.

Η ανησυχητική μελέτη έρχεται από τους ειδικούς του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι κάποιες συσκευασίες τροφίμων περιέχουν 1.000 φορές ανώτερα επίπεδα δισφαινόλης Α σε σχέση με τα φρέσκα τρόφιμα.

«Βουτιά» στη χημική σούπα

Στη μελέτη των Αμερικανών έλαβαν μέρος 75 ενήλικες οι οποίοι μοιράστηκαν σε δύο ομάδες. Οι ερευνητές ζήτησαν από την πρώτη ομάδα να καταναλώνει σούπα σε κονσέρβα για ένα διάστημα πέντε ημερών και από τη δεύτερη ζήτησαν να καταναλώνει σούπα από φρέσκα υλικά. Στο τέλος του πενθήμερου, οι συμμετέχοντες έκαναν δύο μέρες διάλειμμα και στη συνέχεια ακολούθησαν το αντίθετο διατροφικό μοτίβο.

Όπως εξηγούν οι επιστήμονες στη σχετική δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Journal of the American Medical Association», προς μεγάλη τους έκπληξη είδαν ότι η κατανάλωση μιας κονσέρβας σούπας την ημέρα για συνολικά πέντε μέρες ήταν αρκετή για την εκτίναξη των επιπέδων της δισφαινόλης Α στα ούρα κατά 1.221%.

«Γνωρίζουμε εδώ και καιρό, ότι η κατανάλωση ποτών που εμφιαλώνονται σε σκληρά πλαστικά μπουκάλια αυξάνει τα επίπεδα δισφαινόλης Α στον οργανισμό μας» αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης Τζένι Κάρουαιλ. «Η νέα μελέτη δείχνει τώρα ότι και τα τρόφιμα σε κονσέρβες ενδεχομένως να εντείνουν τον προβληματισμό μας, δεδομένης της ευρείας κατανάλωσής τους».

Ασφάλεια σε… επίπεδα

Την ίδια ώρα, μια ανεξάρτητη μελέτη της αμερικανικής υπηρεσίας Προδιαγραφών Τροφίμων (FSA) έδειξε ότι 37 από 62 γνωστά προϊόντα που εξετάστηκαν και βρίσκονται στα ράφια των σουπερμάρκετ, εμπεριέχουν την επικίνδυνη χημική ουσία.

Αν και τα επίπεδα της δισφαινόλης Α δεν φάνηκε να ξεπερνούν τα επιτρεπόμενα όρια, οι επιστήμονες εμφανίζονται εμφανώς προβληματισμένοι καθώς δεν γνωρίζουν ακόμη αν μικρότερες δόσεις του χημικού θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η χημική ουσία που χρησιμοποιείται στο εσωτερικό κονσερβών και σκληρών πλαστικών δοχείων, συνδέεται με την ανδρική υπογονιμότητα, συμπεριφορικά και συναισθηματικά προβλήματα σε κορίτσια και την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων και διαβήτη.
http://www.tovima.gr/science/medicine-biology





Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Kαι κυρίως αυτό: ότι αγαπάς τον άνθρωπο. Πως αλλιώς! Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν...Δ. Λιαντίνης




Να υπάρχεις Ελληνικός δηλώνει τέσσερες τρόπους συμπεριφοράς.
Ότι δέχεσαι την αλήθεια που έρχεται μέσα από την φύση. Όχι την αλήθεια που φτιάχνει το μυαλό των ανθρώπων.
Ότι ζεις σύμφωνα με την ηθική της γνώσης. Όχι με την ηθική της δεισιδαιμονίας και των προλήψεων.
Ότι αποθεώνεις την εμορφιά. Γιατί η εμορφιά είναι δυνατή σαν το νου σου και φθαρτή σαν τη σάρκα σου.
Και κυρίως αυτό: ότι αγαπάς τον άνθρωπο. Πως αλλιώς! Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν...Δ. Λιαντίνης



«O άνθρωπος φυσιολογικά μαθαίνει να υποφέρει συνεχώς, και πεθαίνει ειρηνικά»Ρουσσώ




"Λέει Ο Ρουσσώ: «O άνθρωπος φυσιολογικά μαθαίνει να υποφέρει συνεχώς, και πεθαίνει ειρηνικά».
Έχω την ιδέα ότι αυτή η πρόταση είναι ο πιο μεστός παιδαγωγικός λόγος που ξεστόμισε η ανθρώπινη σοφία. Όποιος ημπορεί να τον εφαρμόσει στη ζωή του, αυτός νικάει τη μοίρα. Το κομμάτι, δηλαδή, που του μοιράζει η φύση.
Γίνεται το πλάσμα που, δεν υπερβαίνει βέβαια, αλλά οπωσδήποτε υψώνεται, στην περιωπή του πλάστη του. Τον άνθρωπο τούτο δεν ημπορεί να τον βλάψει ούτε η τύχη, ούτε ο καιρός, ούτε ο θεός. Πώς να τον πούμε; που λέει ο Πίνδαρος. «Άνθρωπο να τον πούμε, ή να τον πούμε ήρωα;»
Λέγοντας ο Ρουσσώ πως εκείνος που μαθαίνει να υποφέρει πεθαίνει ειρηνικά, εννοεί ακριβώς ένα είδος εγκαρτέρησης μπροστά στο θάνατο που είναι ικανή να μας χαρίσει μόνο η συνειδητή θητεία μας στη δυσχέρεια της ζωής. Η συνεχής επανατροφοδότηση με λύπη μας κάνει ισοσθενείς με τη λύπη του θανάτου."Δ. Λιαντίνης



Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2011

Εδώ και λίγο καιρό άρχισε ένα από τα “είμαι” της. “Είμαι ελάχιστα καλή στη ζωγραφική”..




Ποιοι είστε;

Πως θα περιγράφατε τον εαυτό σας;

Για ν’ απαντήσετε σ’ αυτά τα δύο ερωτήματα, το πιο πιθανό είναι να αναφερθείτε στην προσωπική σας ιστορία, σ’ ένα παρελθόν που έχετε ζήσει, με το οποίο όμως είστε αναμφίβολα δεμένοι και από το οποίο θεωρείτε δύσκολο να ξεφύγετε.

Ποιες είναι οι αυτοπεριγραφές σας;

Μήπως αυτές οι μικρές ξεκάθαρες ετικέτες που συσσωρεύσατε μια ολόκληρη ζωή;

Έχετε ένα συρτάρι γεμάτο από αυτοχαρακτηρισμούς που το χρησιμοποιείτε τακτικά;

Μπορεί να συμπεριλαμβάνει καρτέλες, όπως είμαι νευρικός, είμαι ντροπαλός, είμαι βαρετός, δεν ξέρω από μουσική, είμαι αδέξιος, ξεχνώ εύκολα κι ένα σωρό άλλα επιπρόσθετα “είμαι” που αδιάκοπα χρησιμοποιείτε. Ίσως να έχετε και πολλά θετικά “είμαι”, όπως”: είμαι αξιαγάπητος, είμαι καλός στο σκάκι, είμαι γλυκός.

Οι αυτοπεριγραφές δεν είναι από μόνες τους λαθεμένες, μπορεί όμως να χρησιμοποιηθούν με επιζήμιο τρόπο. Το να βάζουμε ετικέτες μπορεί να είναι κάτι ιδιαίτερα καταστροφικό για την ωρίμανση. Είναι εύκολο να χρησιμοποιούμε ετικέτες ως δικαιολογία για να παραμείνουμε ίδιοι.

Ο Σέρεν Κίρκεγκωρ έγραφε: “Από τη στιγμή που με χαρακτηρίζετε με κάνετε αρνητικό”.

Όταν το άτομο πρέπει να ζήσει σύμφωνα με ετικέτες, ο εαυτός του παύει να υπάρχει. Το ίδιο ισχύει και για τις ετικέτες που κολλάμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας. Αρνιέστε τον εαυτό σας όταν τον ταυτίζετε με ταμπέλες, αντί να τον συγκρίνετε με τη δυνατότητά σας για ωρίμανση.

Όλοι οι αυτοχαρακτηρισμοί ξεκινούν από το ιστορικό του ατόμου. Αλλά το παρελθόν, όπως λέει ο Καρλ Σάντμπουργκ στο “Λιβάδι”, “είναι ένας κάδος από στάχτες”.

Ελέξτε τον εαυτό σας ως ποιο βαθμό είστε δεμένοι με το παρελθόν.

Όλα τα “είμαι” της αυτοήττας είναι αποτέλεσμα της χρήσης αυτών των νευρωτικών φράσεων:

1. “Αυτός είμαι”.
2. “Πάντα ήμουν έτσι”.
3. “Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς”.
4. “Αυτός είναι ο χαρακτήρας μου”.

Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα. Είναι οι παράγοντες που σας εμποδίζουν να ωριμάσετε, ν’ αλλάξετε και να κάνετε τη ζωή σας (από τη στιγμή αυτή και μετά – όλη τη ζωή που έχετε μπροστά σας) νέα, γοητευτική και γεμάτη από την ικανοποίηση των τωρινών στιγμών.

Μερικοί άνθρωποι συνήθως χρησιμοποιούν και τις τέσσερις φράσεις μαζί, όταν τους φέρνεις αντιμέτωπους με τη συμπεριφορά τους. Ρωτήστε κάποιον γιατί εκνευρίζεται όταν προκύπτει θέμα ατυχημάτων κι είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα σας απαντήσει: “Ω, έτσι είμαι εγώ. Πάντα ήμουν έτσι, γιατί αυτός είναι ο χαρακτήρας μου”. Με μια ανάσα όλες αυτές οι φράσεις μαζί! Κι η καθεμιά να χρησιμοποιείται ως μια εξήγηση σχετικά με το γιατί δεν θα γίνουν ποτέ διαφορετικοί και γιατί ούτε καν σκέφτονται ν’ αλλάξουν.

Τα “είμαι” σας που περιγράφουν αυτή την αυτοαπαγορευτική συμπεριφορά ξεκινούν από κάτι που διδαχθήκατε στο παρελθόν. Και κάθε φορά που χρησιμοποιείτε μία από τις τέσσερις παραπάνω φράσεις, στην πραγματικότητα λέτε: “Κι έχω σκοπό να εξακολουθήσω να είμαι αυτός που είμαι”.

Μπορείτε ν’ αρχίσετε να λύνετε τους κόμπους που σας συνδέουν με το παρελθόν και να διώξετε από μέσα σας τις άκαρπες αυτές φράσεις, που προφέρονται για να σας κρατούν έτσι όπως πάντα ήσασταν.



Κατάλογος χαρακτηριστικών “είμαι” που μπορούν να συμπεριληφθούν στην αυτοεικόνα σας:

Είμαι ντροπαλός.
Είμαι τεμπέλης.
Είμαι δειλός.
Είμαι φοβισμένος.
Είμαι αδέξιος.
Είμαι αγχώδης.
Είμαι ξεχασιάρης.
Είμαι άσχετος από μηχανές.
Είμαι απαίσιος μάγειρας.
Είμαι φοβερά ανορθόγραφος.
Είμαι απ’ αυτούς που κουράζονται εύκολα.
Είμαι φιλάσθενος.
Είμαι απ’ αυτούς που δεν κάνουν τίποτα σωστά.
Είμαι επιρρεπής στα ατυχήματα.
Είμαι χοντρός.
Είμαι άμουσος.
Είμαι άσχετος με τ’ αθλητικά.
Είμαι βαριεστημένος.
Είμαι πεισματάρης.
Είμαι ανώριμος.
Είμαι σχολαστικός.
Είμαι απρόσεκτος.
Είμαι άσχετος από μαθηματικά.
Είμαι μοναχικός τύπος.
Είμαι ψυχρός.
Είμαι μνησίκακος.
Είμαι βλοσυρός.
Είμαι απαθής.
Είμαι ανεύθυνος.
Είμαι νευρικός.
Είμαι τσαπατσούλης.
Είμαι εχθρικός.

Πιθανόν είστε κάτι απ’ όλα αυτά, ή ίσως και να’ χετε φτιάξει ένα δικό σας κατάλογο. Η ουσία δεν είναι ποια ετικέτα διαλέγετε, αλλά ότι διαλέξατε να κολλήσετε πάνω σας μια ετικέτα. Αν είστε πραγματικά ικανοποιημένοι με κάποιο απ’ αυτά τα “είμαι”, τότε αφήστε το να υπάρχει, αλλά αν μπορείτε να παραδεχθείτε πως κάποιο απ’ αυτά ή τ’ άλλα “είμαι” σας ενοχλεί, είναι καιρός να κάνετε κάποιες αλλαγές. Αλλά ας αρχίσουμε με την κατανόηση αυτών των “είμαι”.

Οι άνθρωποι αρέσκονται να σας χαρακτηρίζουν, να σας κατατάσσουν σε κάποιες μικρές κατηγορίες. Είναι ο ευκολότερος τρόπος.

Ο Ντ. Χ. Λώρενς διαπίστωσε το ανόητο αυτής της διαδικασίας
στο ποίημά του

Ποιος είναι αυτός;


-Ποιος είναι αυτός;
-Ένας άνθρωπος φυσικά.
-Ναι, μα τι κάνει;
-Ζει και είναι άνθρωπος.
-Ναι, βέβαια! Μα θα πρέπει να εργάζεται. Κάτι θα πρέπει να κάνει.
-Γιατί;
-Επειδή φανερά ανήκει στις αργόσχολες τάξεις.
-Δεν ξέρω. Έχει πολύ ελεύθερο χρόνο. Και φτιάχνει πολύ όμορφες καρέκλες.
-Ε, να το λοιπόν. Είναι επιπλοποιός.
-Όχι, όχι!
-Ε, τότε θα είναι μαραγκός.
-Καθόλου.
-Μα, εσύ το είπες.
-Τι είπα;
-Ότι φτιάχνει καρέκλες και είναι μαραγκός.
-Είπα ότι φτιάχνει καρέκλες, μα δεν είπα πως είναι μαραγκός.
-Ωραία. Μήπως τότε είναι ερασιτέχνης;
-Ίσως! Αλλά θα’ λεγες το πουλί ή η τσίχλα είναι επαγγελματίας φλαουτίστας ή ερασιτέχνης;
-Θα’ λεγα πως είναι μόνο ένα πουλί.
-Κι εγώ είπα πως είναι μόνο άνθρωπος.
-Εντάξει! Πάντα σ’ άρεσε να ‘σαι αινιγματικός.

Πως ξεκίνησαν τα “είμαι”

Οι πρόγονοι των “είμαι” σας ανήκουν σε δύο κατηγορίες. Το πρώτο είδος αυτών των ετικετών προέρχεται από τους άλλους. Σας τις καρφιτσώνουν από παιδί και τις κουβαλάτε πάνω σας μέχρι σήμερα. Οι άλλες ετικέτες είναι αποτελεσμα της εκλογής που κάνατε για ν’ αποφύγετε δυσάρεστες ή δύσκολες αγγαρείες.

Η πρώτη κατηγορία είναι αυτή που ως τώρα κυριαρχεί. Η μικρή Χόουπ πηγαίνει στη Β’ τάξη. Της αρέσει πολύ το μάθημα της ζωγραφικής και ξεχνιέται σχεδιάζοντας και παίζοντας με τα χρώματα. Η δασκάλα της όμως της λέει ότι δεν είναι τόσο καλή κι αυτή αρχίζει ν’ απομακρύνεται από τη ζωγραφική επειδή δεν της αρέσει να την επιτιμούν. Εδώ και λίγο καιρό άρχισε ένα από τα “είμαι” της. “Είμαι ελάχιστα καλή στη ζωγραφική”. Η συμπεριφορά αποφυγής ενισχύει μέσα της αυτή την ιδέα κι όταν πια έχει μεγαλώσει, όποτε τη ρωτούν γιατί δεν ζωγραφίζει, απαντά: “Α, δεν είμαι καλή στη ζωγραφική. Πάντα έτσι ήμουν”. Τα περισσότερα “είμαι” είναι κατάλοιπα μιας εποχής, όταν ακούγατε φράσεις όπως: “Α, αυτός είναι αδέξιος. Ο αδελφός του είναι καλός στον αθλητισμό, μα σ’ αυτόν αρέσει η μελέτη”, “Είσαι σαν κι εμένα, κι εγώ δεν τα κατάφερνα καθόλου στην ορθογραφία”, “Ο Μπίλυ ήταν πάντα ο ντροπαλός της οικογένειας”, “Είναι σαν τον πατέρα της, δεν τα καταφέρνει σε τίποτε!” Όλα αυτά είναι τα “είμαι” μιας ολόκληρης ζωής, που ξεκινούν από την ώρα που γεννιόμαστε και που ποτέ δεν τα αμφισβητούμε. Απλώς τα αποδεχόμαστε ως έναν όρο ζωής.

Ανοίξτε κουβέντα με τους ανθρώπους που στη ζωή σας θεωρείτε τους πλέον υπεύθυνους για πολλά από τα “είμαι” σας (γονείς, παλιούς οικογενειακούς φίλους, πρώην δασκάλους σας, παππούδες κ.λ.π.). Ρωτήστε τους πως νομίζουν ότι γίνατε αυτό που είστε κι αν ήσασταν πάντα έτσι. Πείτε τους ότι είστε αποφασισμένοι ν’ αλλάξετε και δείτε να πιστεύουν ότι είστε ικανοί για κάτι τέτοιο. Θα εκπλαγείτε από την ερμηνεία τους κι από την αντίληψη που έχουν ότι δεν μπορείτε να είστε διαφορετικοί, αφού “Πάντα είσασταν έτσι”.

Η δεύτερη κατηγορία των “είμαι” ξεκινά από εκείνες τις βολικές ετικέτες που μάθατε να κολλάτε πάνω σας, με σκοπό να αποφύγετε δραστηριότητες που δεν σας αρέσουν. Δούλευα κάποτε μ’ έναν πελάτη 46 χρονών, που ήθελε πάρα πολύ να φοιτήσει σε κολέγιο, μια που έχασε αυτή την ευκαιρία εξαιτίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Φφοβόταν όμως ότι θ’ αντιμετώπιζε τον ανταγωνισμό των νεαρών σπουδαστών. Ο φόβος της αποτυχίας κι η αμφιβολία για τις διανοητικές του ικανότητες τον τρόμαζαν. Διάβαζε συνέχεια και με τη βοήθεια των συμβούλών μου αποφάσισε να συμμετάσχει στις εισαγωγικές εξετάσεις ενός τοπικού κοινοτικού κολεγίου. Εξασφάλισε ημέρα και ώρα συνέντευξης με την εξεταστική επιτροπή, αλλά εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί τα “είμαι” του για να παρακάμψει την ουσιαστική διαδικασία. Δικαιολογούσε την αδράνειά του λέγοντας: “Είμαι πολύ γέρος, δεν είμαι αρκετά έξυπνος και άλλωστε δεν ενδιαφέρομαι πολύ”.

Ο άνθρωπος αυτός χρησιμοποιεί τα “είμαι” του για ν’ αποφύγει κάτι που θέλει τόσο πολύ. Ένας συνάδελφός μου τα χρησιμοποιεί για ν’ αποφύγει δραστηριότητες που δεν του αρέσουν. Αποφεύγει να επιδιορθώσει το κουδούνι της πόρτας ή το ραδιόφωνο, καθώς και οποιαδήποτε “αντρική” χειρωνακτική δουλειά που τη θεωρεί δυσάρεστη, υπενθυμίζοντας απλώς στη γυναίκα του: “Το ξέρεις, αγαπητή μου, ότι δεν τα καταφέρνω με τα μηχανήματα”. Αυτές οι μορφές των “είμαι” είναι συμπεριφορές προσαρμογής, αλλά είναι μαζί και παραπλανητικές δικαιολογίες. Αντί να πουν “Θεωρώ αυτή τη δουλειά βαρετή ή χωρίς ενδιαφέρον και προτιμώ να μην την κάνω τώρα” (πράγμα που θα ήταν απόλυτα λογικό και υγιές) θεωρούν πιο εύκολο να προτάξουν ένα “είμαι”.

Στις περιπτώσεις αυτές τα άτομα λένε κάτι για τον εαυτό τους. Δηλώνουν: “Είμαι ολοκληρωμένος σ’ αυτό τον τομέα και δεν πρόκειται να γίνω κάτι διαφορετικό”. Αν είστε ολοκληρωμένος, καθ’ όλα εντάξει κι έχετε βρει τη θέση σας, τότε έχετε σταματήσει να ωριμάζετε, κι ενώ μπορεί να θέλετε πάρα πολύ να μείνετε προσκολλημένος σε μερικά “είμαι”, μπορεί ν’ ανακαλύψετε ότι κάποια άλλα είναι απλούσταστα περιοριστικά και αυτοκαταστροφικά.

Παρακάτω υπάρχει ένας κατάλογος χαρακτηρισμών, κατάλοιπα του παρελθόντος. Αν κάποιος απ’ αυτούς ανήκει και σ’ εσάς, μπορεί να θέλετε να τον αλλάξετε.
Έχετε υπόψη σας ότι εδώ δεν συζητάμε για πράγματα που απλώς δεν σας αρέσει να κάνετε, αλλά εξετάζουμε κάποια συμπεριφορά που σας κρατά μακριά από δραστηριότητες οι οποίες πιθανόν να σας πρόσφεραν μεγάλη χαρά κι απόλαυση.



Χαρακτηριστικές κατηγορίες “είμαι” και η νευρωτική υπόστασή τους

1. Είμαι κακός στα μαθηματικά, στην ορθογραφία, στις ξένες γλώσσες κ.τ.λ.
Αυτό το “είμαι” σας απαλλάσσει από την προσπάθεια ν’ αλλάξετε και να μάθετε κάτι που ανέκαθεν θεωρούσατε δύσκολο ή πληκτικό. Όσο χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας ανίκανο, έχετε μια γερή δικαιολογία για ν’ αποφύγετε την αντιμετώπιση του θέματος.

2. Δεν είμαι καθόλου καλός σε δουλειές που απαιτούν δεξιότητα, όπως η μαγειρική, τα σπορ, το σχέδιο, η ηθοποιία κ.τ.λ.
Αυτό το “είμαι” σας εξασφαλίζει από το να μην κάνετε τίποτα απ’ όλα αυτά στο μέλλον και δικαιολογεί οποιαδήποτε ανεπιτυχή εκτέλεσή τους στο παρελθόν. “Πάντα ήμουν έτσι· είναι απλούστατα στο χαρακτήρα μου”. Αυτή η στάση ενισχύει την αδράνειά σας και, ακόμη πιο σημαντικό, σας βοηθά να προσκολληθείτε στην ανόητη ιδέα ότι δεν θα πρέπει να κάνετε τίποτε αν δεν το κάνετε σωστά και καλά. Έτσι, αν δεν είστε παγκοσμίως πρωταθλητής, είναι καλύτερα ν’ αποφύγετε κάθε άθλημα.

3. Είμαι ντροπαλός, επιφυλακτικός, άστατος, νευρικός, φοβιτσιάρης κ.τ.λ.
Εδώ βρισκόμαστε στη γέννηση αυτών των “είμαι”. Αντί να τα προκαλέσετε και μαζί μ’ αυτά την αυτοκαταστροφική σκέψη που τα ενισχύει, απλούστατα τ’ αποδέχεστε ως μια επικύρωση ότι ανέκαθεν ήσασταν έτσι. Επιπλέον μπορεί να κατηγορείτε τους γονείς σας και να τους χρησιμοποιείτε ως δικαιολογία για το τωρινό σας “είμαι”. Τους θεωρείτε υπαίτιους κι έτσι δεν χρειάζεται να εργαστείτε για να γίνετε διαφορετικοί. Διαλέγετε αυτή τη συμπεριφορά ως έναν τρόπο για ν’ αποφύγετε την επικύρωση καταστάσεων που πάντα σας ήταν ενοχλητικές. Αυτό το “είμαι” είναι κατάλοιπο της παιδικής σας ηλικίας, όταν οι άλλοι είχαν συμφέρον να σας κάνουν να πιστέψετε ότι είστε ανίκανοι να σκεφτείτε για τον εαυτό σας. Απλώς ορίζετε την προσωπικότητά σας μ’ ένα βολικό “είμαι” και μπορείτε πια να δικαιολογήσετε όλων των ειδών τις αυτοστερητικές συμπεριφορές ως κάτι έξω από τον έλεγχό σας. Απαρνιέστε την ιδέα ότι εσείς μπορείτε να διαλέξετε την προσωπικότητά σας κι αντίθετα στηρίζεστε στις από καταβολής κακοτυχίες για να εξηγήσετε όλα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σας που θα θέλατε ν’ απορρίψετε.

4. Είμαι αδέξιος, ασυντόνιστος κ.τ.λ.
Αυτά τα “είμαι” που μάθατε παιδί σας βοηθούν ν’ αποφύγετε τη γελοιοποίηση που πιθανόν να συναντήσετε, επειδή δεν είστε σωματικά εκπαιδευμένος όπως οι άλλοι. Φυσικά, η έλλειψη ευστροφίας κι ικανότητας ξεκινά μάλλον από το γεγονός ότι πιστέψατε σ’ αυτά τα “είμαι” κι έτσι αποφύγατε τη σωματική άσκηση, παρά από κάποιο κληρονομικό μειονέκτημα. Γινόμαστε καλοί σε ό,τι εξασκούμαστε κι όχι σ’ ό,τι αποφεύγουμε. Κρατάτε το “είμαι” σας και στέκεστε παράμερα κοιτάζοντας κι επιθυμώντας, υποκρινόμενοι ότι πραγματικά δεν σας αρέσουν αυτά τα πράγματα.

5. Δεν είμαι ελκυστικός, είμαι άσχημος, πολύ ψηλός, πολύ κοντός κ.τ.λ.
Αυτά τα σωματικά “είμαι” σας βοηθούν να κρατηθείτε και να δικαιολογήσετε την κακή αυτοεικόνα σας καθώς και την έλλειψη αγάπης. Όσο θα χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας κατ’ αυτό τον τρόπο θα’ χετε μια προκατασκευασμένη δικαιολογία ώστε να μην εκτεθείτε σε μια ερωτική σχέση· ούτε θα χρειαστεί να προσπαθήσετε να γίνετε γοητευτικοί, ακόμη κι απέναντι στον ίδιο τον εαυτό σας. Χρησιμοποιείτε τον καθρέφτη σας ως δικαιολογία για το ότι δεν διακινδυνεύετε. Εντούτοις υπάρχει ένα πρόβλημα εδώ: βλέπουμε ακριβώς αυτό που διαλέγουμε να δούμε – ακόμη και μέσα στον καθρέφτη.

6. Είμαι ανοργάνωτος, σχολαστικός, τσαπατσούλης κ.τ.λ.
Αυτά τα “είμαι” συμπεριφοράς σας δίνουν την ευκαιρία να εκμεταλλεύεστε τους άλλους και να δικαιολογείτε γιατί τα πράγματα πρέπει να γίνουν κατά έναν ορισμένο τρόπο. “Πάντα έτσι ενεργούσα”. Λες και η συνήθεια είναι μια δικαιολογία για να κάνουμε οτιδήποτε. Και το “Έτσι θα ενεργώ πάντα” είναι το μήνυμα που δεν διατυπώνεται. Στηριζόμενοι στον τρόπο που πάντα ενεργούσατε, δεν χρειάζεται καθόλου να ριψοκινδυνεύσετε για κάτι διαφορετικό και ταυτόχρονα σιγουρεύεστε ότι όλοι γύρω σας ενεργούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό είναι το “είμαι” που απαιτεί μια πολιτική ως υποκατάστατο σκέψης.

7. Είμαι ξεχασιάρης, αδιάφορος, ανεύθυνος, απαθής κ.τ.λ.
Αυτές οι περιπτώσεις των “είμαι” σας είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες όταν θέλετε να δικαιολογηθείτε για κάποια αναποτελεσματική συμπεριφορά. Το “είμαι” σας απαλλάσσει ακόμη κι από τον κόπο να αντιμετωπίσετε την αφηρημάδα ή την απροσεξία σας κι έτσι απλούστατα δικαιολογείτε τον εαυτό σας μ’ ένα εφησυχαστικό “Έτσι είμαι εγώ”. Όσο θα εκστομίζετε αυτό το “είμαι”, όταν συμπεριφέρεστε με οποιονδήποτε απ’ τους τρόπους που αναφέραμε πιο πάνω, δεν θα χρειαστεί ποτέ να προσπαθήσετε ν’ αλλάξετε. Θα είστε πάντα ξεχασιάρης και θα υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα γι’ αυτό, έτσι ώστε να μείνετε πάντα ξεχασιάρης.

8. Είμαι Ιταλός, Γερμανός, Εβραίος, Αφρικάνος, Κινέζος κ.τ.λ.
Αυτά είναι τα εθνικά σας “είμαι” και λειτουργούν πάρα πολύ καλά όταν δεν βρίσκετε άλλους λόγους για να ερμηνεύσετε μερικές κακές συμπεριφορές σας, που είναι όμως πολύ δύσκολο να τις αντιμετωπίσετε. Κάθε φορά που συλλαμβάνετε τον εαυτό σας να συμπεριφέρεται με στερεότυπα που συνδέονται με την υποκουλτούρα σας, απλούστατα καταφεύγετε στο εθνικό σας “είμαι” για να δικαιολογηθείτε. Κάποτε ρώτησα ένα μαιτρ σε κάποιο εστιατόριο γιατί έδειχνε τόσο εκνευρισμένος κι αντιδρούσε στο παραμικρό πρόβλημα με ξεσπάσματα οργής. Μου απάντησε: “Τι περιμένετε από μένα; Είμαι Ιταλός, δεν μπορώ να συγκρατηθώ”.

9. Είμαι απότομος, αυταρχικός, πιεστικός κ.τ.λ.
Εδώ το “είμαι” μάλλον σας βοηθά να διατηρήσετε την εχθρική σας διάθεση, παρά να προσπαθήσετε ν’ αναπτύξετε αυτοπειθαρχία. Επικαλύπτετε τη συμπεριφορά αυτή μ’ ένα “Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, έτσι ήμουν πάντα”.

10. Είμαι γέρος, μεσόκοπος, κουρασμένος κ.τ.λ.
Μ’ αυτό το “είμαι” χρησιμοποιείτε την ηλικία σας ως δικαιολογία για να μη συμμετέχετε σε μια δραστηριότητα που μπορεί να είναι επικίνδυνη ή απειλητική. Κάθε φορά που βρίσκεστε αντιμέτωποι με δραστηριότητες όπως τα σπορ, το ραντεβού με μια ερωμένη μετά από το διαζύγιο ή το θάνατο της γυναίκας σας, ένα ταξίδι, ή κάτι παρόμοιο λέτε “Είμαι πολύ γέρος” κι εκμηδενίζετε κάθε συνακόλουθο κίνδυνο, που συνδέεται με τη δοκιμή του καινούργιου που φέρνει ωρίμανση. Η σημασία αυτού του “είμαι ηλικίας” είναι ότι σας κατατάσσει στους ολοκληρωτικά ξοφλημένους στον τομέα αυτό και αφού ολοένα θα γερνάτε, θα έχετε αποκλεστεί από κάθε είδους ωρίμανση ή γνωριμία με το καινούργιο.

Ο κύκλος του “είμαι”

Τα ανταλλάγματα της προσκόλλησης στο παρελθόν προβάλλοντας τα “είμαι” σας μπορούν να συνοψιστούν σε μια μόνο λέξη: αποφυγή. Κάθε φορά που θέλετε ν’ αποφύγετε κάποια δραστηριότητα ή να συγκαλύψετε ένα μειονέκτημα της προσωπικότητάς σας, φέρνετε στην επιφάνεια κάποιο “είμαι”. Πράγματι, αφού χρησιμοποιήσετε κατά κόρον αυτές τις ετικέτες, αρχίζετε να τις πιστεύετε κι οι ίδιοι και σ’ εκείνη την τωρινή στιγμή είστε “ολοκληρωμένοι” κι έτσι πρόκειται να παραμείνετε στην υπόλοιπη ζωή σας. Οι ετικέτες σας βοηθούν ν’ αποφεύγετε τη δύσκολη προσπάθεια και τον κίνδυνο να επιχειρήσετε την αλλαγή. Διαιωνίζουν τη συμπεριφορά που τις δημιούργησε. Έτσι, αν ένας νεαρός πάει σ’ ένα πάρτι πιστεύοντας ότι είναι ντροπαλός, θα συμπεριφερθεί ντροπαλά κι αυτό θα στηρίξει ακόμη περισσότερο αυτή την αυτοεικόνα του. Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο.

Έτσι έχει το πράγμα. Αντί να παρέμβει ανάμεσα στα σημεία 3 και 4 του κύκλου, απλούστατα δικαιολογεί τη συμπεριφορά του μ’ ένα “είμαι” και αποφεύγει επιδέξια να εκτεθεί στον κίνδυνο που είναι αναγκαίος για να βγει απ’ αυτή την παγίδα. Μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι που ο νεαρός είναι ντροπαλός και μερικοί απ’ αυτούς πιθανόν να ανάγονται στην παιδική ηλικία. Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι του φόβου του, έχει αποφασίσει να μην προσπαθήσει να γίνει κοινωνικός, αλλά να εξηγεί αυτή την έλλειψη μ’ ένα “είμαι”. Ο φόβος της αποτυχίας είναι αρκετά ισχυρός, ώστε να τον εμποδίζει να προσπαθήσει. Ενώ αν πίστευε στην τωρινή στιγμή και στην ικανότητά του να επιλέγει, η φράση του θ’ άλλαζε και από “Είμαι δειλός” θα γινόταν “Μέχρι τώρα συμπεριφερόμουν με δειλία”.

Ο φαύλος κύκλος της δειλίας μπορεί κυριολεκτικά να εφρμοστεί σ’ όλα τα “είμαι” που είναι αυτομειωτικά. Ας εξετάσουμε τον κύκλο ενός σπουδαστή που πιστεύει ότι δεν είναι καλός στα μαθηματικά, ενόσω ασχολείται με τη λύση αλγεβρικών προβλημάτων.

Αντί να σταματήσει ανάμεσα στα σημεία 3 και 4 και να θυσιάσει κι άλλο χρόνο στη λύση των προβλημάτων, να συμβουλευτεί κάποιον άλλο, να προσπαθήσει, απλούστατα σταματά. Όταν τον ρωτήσουν γιατί δεν πήρε καλό βαθμό στην άλγεβρα θα πει: “Πάντα ήμουν κακός στα μαθηματικά”. Αυτά τα φοβερά “είμαι” τα επικαλείστε για να δικαιολογήσετε τον εαυτό σας και να εξηγήσετε στους άλλους γιατί επιμένετε σ’ αυτό το πρότυπο της αυτοήττας.

Μπορείτε να εξετάσετε κι εσείς το δικό σας κύκλο νευρωτικής λογικής και ν’ αρχίσετε να προκαλείτε οποιαδήποτε πλευρά της ζωής σας, στην οποία έχετε επιλέξει να θεωρείτε τον εαυτό σας ολοκληρωμένο. Το σοβαρότερο τίμημα για το ότι μένετε προσκολλημένοι στο παρελθόν σας και στηρίζεστε στα “είμαι” σας είναι η αποφυγή οποιασδήποτε ευκαιρίας για αλλαγή. Κάθε φορά που χρησιμοποιείτε το “είμαι” για να εξηγήσετε μια συμπεριφορά που δεν σας αρέσει, φανταστείτε τον εαυτό σας ένα δέμα με όμορφο περιτύλιγμα και κορδελίτσες, που περιέχει κάποιο “φινιρισμένο” προϊόν.

Βέβαια είναι πιο έυκολο να περιγράψετε τον εαυτό σας παρά να τον αλλάξετε. Ίσως ν’ αποδίδετε τα αίτια των χαρακτηρισμών σας στους γονείς σας ή σε άλλους ενήλικους που άσκησαν επιρροή στην παιδική σας ηλικία (δάσκαλοι, γείτονες, παππούδες). Αποδίδοντας τους ευθύνες γι’ αυτό που είστε σήμερα, τους παραχωρείτε ένα βαθμό ελέγχου στη ζωή σας, εξυψώνοντάς τους σε ανώτερη θέση από σας και, έξυπνα, δημιουργείτε ένα άλλοθι για να παραμείνετε σ’ αυτή την άγονη κατάσταση. Πράγματι πρόκειται για ξεκάθαρα μικρό τίμημα, που σας εξασφαλίζει από το να εκτεθείτε σε κίνδυνο. Αν φταίει η “κουλτούρα” που αποκτήσατε αυτά τα “είμαι”, τότε εσείς δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε.

Μερικές μέθοδοι για ν’ απαλλαγείτε από το παρελθόν και να εκμηδενίσετε τα ενοχλητικά “είμαι”

Το ν’ αφήσετε πίσω το παρελθόν σας σημαίνει να εκτεθείτε σε κινδύνους. Έχετε συνηθίσει στους αυτοορισμούς σας. Σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν ως σύστημα υποστήριξης της καθημερινής σας ζωής. Ωστόσο, ανάμεσα στις μεθόδους που θα σας βοηθήσουν να εκμηδενίσετε αυτά τα “είμαι” είναι και οι ακόλουθες:

-Εξαλείψτε το “είμαι” κάθε φορά που μπορείτε. Αντικαταστήστε το με φράσεις όπως: “Μέχρι σήμερα διάλεγα να είμαι έτσι” ή “Συνήθιζα να χαρακτηρίζω τον εαυτό μου…”.

- Ανακοινώστε στους πιο κοντινούς σας ανθρώπους ότι προτίθεστε να εξαλείψετε μερικά από τα “είμαι” σας. Αποφασίστε ποια είναι τα πιο σημαντικά και ζητήστε τους να σας το υπενθυμίζουν κάθε φορά που τα εκστομίζετε.

- Βάλτε στόχο να ενεργείτε διαφορετικά απ’ ότι μέχρι τώρα. Λόγου χάρη, αν θεωρείτε τον εαυτό σας ντροπαλό, συστηθείτε σ’ ένα πρόσωπο που άλλοτε θα το αποφεύγατε.

- Μιλήστε μ’ ένα πρόσωπο που του έχετε εμπιστοσύνη και που θα σας βοηθήσει να καταπολεμήσετε τις δυνάμεις του παρελθόντος. Ζητήστε του να σας κάνει ένα σιωπηλό νόημα κάθε φορά που παρατηρεί να ξαναγυρίζετε στο “είμαι”.

- Κρατάτε ημερολόγιο για τα αυτοκαταστροφικά “είμαι” και τις ανάλογες συμπεριφορές και καταγράφετε την πρακτική σας, καθώς και το πως νιώθετε ενώ συμπεριφέρεστε μ’ αυτό τον τρόπο. Για μια εβδομάδα καταγράψτε την ακριβή ώρα, ημερομηνία και περίσταση, κατά την οποία χρησιμοποιήσατε ένα από τα αυτοκαταστροφικά “είμαι” και προσπαθήστε να τα μειώσετε. Χρησιμοποιήστε τον κατάλογο που αναφέραμε πιο πάνω ως οδηγό για το ημερολόγιο που θα κρατήσετε.

- Προσέξτε τις τέσσερις νευρωτικές φράσεις και κάθε φορά που θα φτάνετε στο σημείο να τις χρησιμοποιήσετε διορθώστε τον εαυτό σας δυνατά με τον ακόλουθο τρόπο: μετατρέψτε το
“Έτσι είμαι εγώ” σε “Έτσι ήμουν εγώ”.
“Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς” σε “Μπορώ να κάνω αλλιώς αν προσπαθήσω”.
“Πάντα ήμουν έτσι” σε “Θα γίνω διαφορετικός”.
“Αυτός είναι ο χαρακτήρας μου” σε “Έτσι πίστευα παλιά ότι ήταν ο χαρακτήρας μου”.

- Προσπαθήστε κάθε μέρα να εξαλείψετε ένα “είμαι”, έστω και μόνο γι’ αυτή τη μέρα. Αν χρησιμοποιείτε το “Είμαι ξεχασιάρης” για να χαρακτηρίσετε τον εαυτό σας, αφιερώστε τη Δευτέρα κάθε εβδομάδας στην προσπάθεια συνειδητοποίησης αυτής της τάσης και δείτε αν μπορείτε να διορθώσετε μια ή δυο συμπεριφορές που σας εμφανίζουν ως ξεχασιάρη. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε αν δεν σας αρέσει το “Είμαι πεισματάρης” – αφιερώστε μια μέρα για να δείξετε ανεκτικότητα στις αντίθετες γνώμες και δείτε αν μπορείτε ν’ απαλλαγείτε απ’ αυτό το “είμαι” έστω και για μια μέρα.

- Μπορείτε να σπάσετε τον “κύκλο του είμαι” ανάμεσα στα σημεία 3 και 4 και ν’ αποφασίσετε ν’ αποβάλετε αυτές τις τόσο παλιές προφάσεις αποφυγής.

- Βρείτε κάτι που δεν έχετε κάνει ποτέ και αφιερώστε ένα απόγευμα σ’ αυτή τη δραστηριότητα. Αφού επιδοθείτε για τρεις ώρες σ’ αυτή την εντελώς νέα δραστηριότητα, που στο παρελθόν πάντα αποφεύγατε, δείτε αν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ακόμη το ίδιο “είμαι” που μεταχειριστήκατε το ίδιο πρωί.

Όλα τα “είμαι” είναι διδαγμένα πρότυπα αποφυγής και μπορείτε να μάθετε να είστε σχεδόν καθετί αν το επιλέξετε.

Μερικές τελικές σκέψεις

Δεν υπάρχει αυτό που λέγεται ανθρώπινη φύση. Η φράση καθαυτή σκοπό έχει να ταξινομεί τους ανθρώπους και να δημιουργεί προφάσεις. Είστε το αποτέλεσμα των επιλογών σας και κάθε “είμαι” που αποθησαυρίζετε θα μπορούσε να επαναχαρακτηριστεί ως “Διάλεξα να είμαι”. Ξαναγυρίστε στα αρχικά ερωτήματα αυτού του κεφαλαίου. Ποιοί είστε; Πως θα περιγράφατε τον εαυτό σας; Σκεφτείτε κάποιες όμορφες, νέες ετικέτες που να μη συνδέονται, κατά κανέναν τρόπο, με τις επιλογές που οι άλλοι έκαναν για σας ή μ’ αυτές που εσείς κάνατε μέχρι τώρα. Αυτές οι παλιές, κουραστικές ετικέτες μπορεί να σας κρατούν μακριά από το να ζήσετε τη ζωή σας στην πληρότητά της.

Θυμηθείτε τι είπε ο Μέρλιν σχετικά με τη μάθηση:

“Το καλύτερο πράγμα για να μη στενοχωρηθείς”, απάντησε ο Μέρλιν ξεφυσώντας και φουσκώνοντας, “είναι να μάθεις κάτι”. Είναι το μόνο που δεν αποτυχαίνει. Μπορεί να γεράσεις και να τρέμεις ολόκληρος, μπορεί να μένεις άγρυπνος τις νύχτες ακούγοντας την ταραχή στις φλέβες σου, μπορεί να χάσεις τη μοναδική σου αγάπη, μπορεί να βλέπεις τον κόσμο γύρω σου λεηλατημένο από χυδαίους τρελούς, ή να νιώθεις την τιμή σου τσαλαπατειμένη από χυδαία πνεύματα. Ένα μόνο πράγμα υπάρχει για όλα αυτά τότε, να μάθεις. Μάθε γιατί ο κόσμος συγκλονίζεται και τι τον συγκλονίζει. Είναι το μόνο πράγμα από το οποίο το πνεύμα δεν μπορεί να εξαντληθεί, να αλλοτριωθεί, δνε μπορεί ποτέ να βασανιστεί, δεν νιώθει φόβο ή δυσπιστία και ποτέ δεν ονειρεύεται πως θα μετανιώσει. Η μάθηση είναι αυτό που σου χρειάζεται. Κοίτα πόσα πολλά πράγματα υπάρχουν να μάθεις – η καθαρή γνώση, η μόνη καθαρότητα που υπάρχει. Μπορείς να μάθεις αστρονομία μέσα σε μια ζωή, φυσική ιστορία σε τρεις ζωές, φιλολογία σε έξι. Και μετά, αφού θα’ χεις εξαντλήσει ένα εκατομμύριο ζωές στη βιολογία και στην ιατρική και στη θεοκριτική και στη γεωγραφία και στην οικονομία, για ποιό λόγο να μην αρχίσεις να μαθαίνεις ξυλογλυπτική ή να περάσεις πενήντα χρόνια μαθαίνοντας πως ν’ αρχίσεις να μαθαίνεις πως να κατανικάς τον αντίπαλό σου στην ξιφασκία. Ύστερα απ’ αυτό μπορείς ν’ αρχίσεις πάλι με μαθηματικά, μέχρι που να’ ρθει ο καιρός ν’ αρχίσεις να μαθαίνεις όργωμα” (Terence H. White, The once and future king, Νέα Υόρκη, G. P. Putnam’ s Sons, 1958).

Κάθε “είμαι” που σας εμποδίζει να ωριμάσετε είναι ένας δαίμονας που πρέπει να τον ξορκίσετε. Αν πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα “είμαι”, δοκιμάστε αυτό: “Είμαι ένα “είμαι”-εξορκιστής και αυτό μ’ αρέσει”.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γουαίην Ντύερ: “Οι περιοχές των σφαλμάτων σας“
psycheandlife2.wordpress.com







Ίσως δυσκολεύεστε να το πιστέψετε, όμως η ζωή έχει να μας δώσει πολύ περισσότερα πράγματα απ΄ όσα αφήνουμε τον εαυτό μας να ζήσει...


Το 1991, στα δεκαέξι του χρόνια, ο Christopher Landon έχασε τον πατέρα του, τον ηθοποιό Michael Landon. Ο Christopher μου μίλησε για την επίδραση που είχε σ’ αυτόν ο θάνατος του πατέρα του, καθώς και για τους φόβους του:
¨Όπως θα ήταν αναμενόμενο, ο θάνατος του πατέρα μου είχε τεράστια επίδραση πάνω μου. Αναπολώ με μεγάλη λαχτάρα τα χρόνια που ήταν στη ζωή. Ο μπαμπάς μου ήταν ένας πολύ ζωντανός, γοητευτικός και πανέξυπνος άνθρωπος. Είχε τόσες πολλές πλευρές, άγνωστες στον πολύ κόσμο – πλευρές που συνέθεταν το σύνολο του προσώπου που εγώ γνώρισα.

“Ο θάνατός του ήταν το πιο σημαντικό γεγονός στη ζωή μου. Με άλλαξε ως άνθρωπο. Ήμουν πάντα ένα πολύ εσωστρεφές, ντροπαλό και ανασφαλές παιδί. Όταν μεγαλώνεις με κάποιον που είναι πιο μεγάλος από τη ζωή, βρίσκεσαι πάντα κάτω από τη σκιά του. Ξαφνικά, όμως, αυτή η σκιά χάθηκε.

“Μετά το θάνατό του παρατήρησα ότι πολλοί από τους φόβους μου είχαν καταλαγιάσει. Το γεγονός αυτό με έβαλε γενικότερα σε σκέψεις γύρω από το θάνατο. Όταν αγαπάς κάποιον και αυτός πεθάνει, τότε φτιάχνεις την πρώτη σου σχέση με το θάνατο. Έρχεσαι πιο κοντά του και τον φοβάσαι λιγότερο, γιατί έχεις υπάρξει μαζί του. Ήμουν κοντά στον πατέρα μου και στις τελευταίες του στιγμές και μετά το θάνατό του. Άγγιξα το θάνατο και ο θάνατος άγγιξε εμένα.

Για μένα, τώρα ο θάνατος είναι κάτι χειροπιαστό. Αλλά και λιγότερο τρομακτικό. Τα πάντα με φοβίζουν λιγότερο. Δε φοβάμαι τα ίδια πράγματα που φοβόμουν πριν το θάνατο του πατέρα μου. Παλιά, φοβόμουν πολύ τις πτήσεις, δεν είχα τα κότσια να πετάξω. Ο πατέρας μου γελούσε. Μετά το θάνατό του, όμως, ο φόβος αυτός, όπως και πολλοί άλλοι υποχώρησε. Στην αρχή δεν το καταλάβαινα, άρχισα όμως να κάνω πράγματα που ήταν εντελώς έξω από μένα. Διαπίστωσα ότι μπορούσα να διεκδικώ, να επιβάλλομαι και να λειτουργώ όπως ποτέ πριν.

“Παλιότερα κάθε φορά που βρισκόμουν σε ένα σταυροδρόμι, κάθε φορά που είχα μία ευκαιρία να δοκιμάσω κάτι, να κάνω ένα βήμα μπροστά, δείλιαζα. Φοβόμουν την αποτυχία, φοβόμουν μη φανώ σαν ηλίθιος. Έτσι συνήθως προσπερνούσα την ευκαιρία.

¨Ύστερα, όμως, όταν πέθανε ο πατέρας μου, ήρθα αντιμέτωπος με το θάνατο. Συνειδητοποίησα ότι ποτέ δεν ξέρεις πότε θα πεθάνεις και ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζεις με αυτή την αντίληψη κάθε πρόκληση στη ζωή. Άρχισα έτσι να νιώθω πιο άνετα με τον εαυτό μου και τις δυνάμεις μου. Χωρίς το φόβο του εαυτού μου, χωρίς να φοβάμαι αυτό που είμαι και το ποιος μπορεί να γίνω, άρχισα να αρπάζω ευκαιρίες και να κάνω πράγματα. Δεν άρχισα να πηδάω από αεροπλάνα ή να κάνω πολύ δραστικές κινήσεις, έφυγα όμως από το σπίτι και πήγα σε ένα σχολείο στην Αγγλία. Το ότι εγκατέλειψα την άνεση και την ασφάλεια του σπιτιού μου ήταν μια σημαντική αρχή για μένα. Έμαθα να βουτάω στα βαθιά και να βλέπω μετά τι γίνεται. Ήταν, όντως, ένα μεγάλο βήμα για μένα.

Έχω πλέον την απόλυτη πεποίθηση ότι με κάποιο τρόπο ο πόνος μεταφράζεται σε ωριμότητα“.

Τι θα γινόταν αν αρχίζαμε να αρπάζουμε κάποιες ευκαιρίες, εάν παρεμβαίναμε στους φόβους μας;

Τι θα συνέβαινε αν κάναμε ένα βήμα μπροστά, εάν παίρναμε την απόφαση να ακολουθήσουμε τις επιθυμίες και να κυνηγήσουμε τους στόχους μας.

Και τι θα μπορούσε να συμβεί, εάν επιτρέπαμε στον εαυτό μας να βιώσει ελεύθερα την αγάπη και να βρει την πληρότητα μέσα από τις σχέσεις μας; Τι είδους κόσμος θα ήταν αυτός; Ένας κόσμος χωρίς φόβο.

Ίσως δυσκολεύεστε να το πιστέψετε, όμως η ζωή έχει να μας δώσει πολύ περισσότερα πράγματα απ΄ όσα αφήνουμε τον εαυτό μας να ζήσει. Όλα αυτά τα “περισσότερα” είναι πιθανά όταν πάψουμε να είμασε δέσμιοι του φόβου. Έξω από μας και μέσα μας, υπάρχει ένα καινούργιος κόσμος – ένας κόσμος με λιγότερο φόβο – που περιμένει να τον ανακαλύψουμε.

Ο φόβος είναι ένα σύστημα προειδοποίησης που, σε ένα αρχέγονο επίπεδο, μας εξυπηρετεί σωστά και αποτελεσματικά. Όταν περπατάμε νύχτα σε ένα επικίνδυνο κομμάτι της πόλης, ο φόβος μας θέτει σε κατάσταση επιφυλακής για το πολύ ρεαλιστικό ενδεχόμενο κάποιου προβλήματος. Σε δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις, ο φόβος είναι σημάδι υγείας. Μας προστατεύει. Χωρίς το φόβο, ίσως δε θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε για πολύ.

Εύκολα όμως μπορούμε να βιώσουμε το φόβο, χωρίς να υπάρχει ορατός κίνδυνος. Αυτό το είδος του φόβου είναι τεχνητό, δεν είναι αληθινό. Η αίσθηση του φόβου μπορεί να φαίνεται αληθινή, όμως ο ίδιος ο φόβος δεν έχει πραγματική βάση. Παρ’ όλα αυτά μας κρατά ξάγρυπνους τη νύχτα και μας εμποδίζει να ζήσουμε. Μοιάζει να είναι ένας ανελέητος φόβος, χωρίς συγκεκριμένο σκοπό.

Εάν δεν τον προσέξουμε, μπορεί να μας παραλύσει και να αποδυναμώσει το ηθικό μας. Είναι ένας φόβος που έχει αφετηρία το παρελθόν και εστιακό σημείο το μέλλον.

Οι φαντασιακοί αυτοί φόβοι, ωστόσο, φαίνεται πως έχουν κάποια χρησιμότητα: Μας δίνουν την ευκαιρία και τη δυνατότητα να επιλέξουμε την αγάπη.

Οι φόβοι αυτοί είναι οι κραυγές της ψυχής που ζητά να μεγαλώσει, να θεραπευτεί. Είναι ευκαιρίες για να κάνουμε νέες επιλογές και την επόμενη φορά να λειτουργήσουμε διαφορετικά, να επιλέξουμε την αγάπη αντί για το φόβο, την πραγματικότητα αντί για την ψευδαίσθηση, το τώρα αντί για το παρελθόν
.

Για τους σκοπούς αυτού του κεφαλαίου, και της δικής μας ευτυχίας, όταν θα αναφερόμαστε στο φόβο, θα εννοούμε αυτό το είδος του φαντασιακού φόβου, του φόβου εκείνου που αφαιρεί αξία από τη ζωή μας.
Εάν μπορέσουμε να βρούμε μία διέξοδο από τους φόβους μας, εάν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις τόσες ευκαιρίες που μας δίνονται, θα μπορούμε να ζήσουμε τη ζωή που ονειρευόμαστε, απαλλαγμένοι από κρίσεις, χωρίς το φόβο της αποδοκιμασίας των άλλων, χωρίς κρατήματα και αναστολές.

Τα περισσότερα πράγματα που μας κληροδοτεί η ζωή τα παίρνουμε χωρίς τα πρελούδια του φόβου και της αγωνίας. Οι φόβοι μας δε σταματούν το θάνατο, σταματούν τη ζωή. Περισσότερο απ΄ όσο παραδεχόμαστε και περισσότερο ακόμα κι απ’ όσο γνωρίζουμε, αναλώνουμε τη ζωή μας παλεύοντας με τους φόβους και τις επιπτώσεις τους.

Ο φόβος είναι μία σκιά που καλύπτει τα πάντα: την αγάπη μας, τα αληθινά μας συναισθήματα, την ευτυχία μας, ακόμα και την ίδια μας την υπόσταση.


Ένα παιδί μεγάλωσε φιλοξενούμενο σ’ ένα σπίτι υπό την επιμέλεια ενός ζευγαριού που το κακοποιούσε. Το αγόρι τελικά άκουσε ότι θα πήγαινε σ’ ένα νέο, θαυμάσιο σπίτι με γονείς που θα το αγαπούσαν. Θα ζούσε σ’ ένα όμορφο σπίτι, θα είχε το δικό του δωμάτιο, μέχρι και τη δική του τηλεόραση, αυτό όμως κατατρόμαξε. Ήξερε την κατάσταση στην οποία ζούσε όσο χάλι κι αν ήταν, του ήταν πλέον γνωστή και οικεία. Το νέο σπίτι, από την άλλη, ήταν γεμάτο από άγνωστους κινδύνους. Είχε ζήσει τόσο καιρό μέσα στο φόβο, που δεν μπορούσε να δει το μέλλον χωρίς αυτόν.

Όλοι είμαστε σαν κι αυτό το παιδί. Μεγαλωμένοι μέσα στο φόβο, δε βλέπουμε τίποτε άλλο στο μέλλον παρά μόνο φόβο. Ο πολιτισμός μας πουλάει το φόβο.

Πόσα όμως απ΄ όλα όσα φοβόμαστε πρόκειται να μας συμβούν; Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μεγάλη συνάφεια μεταξύ αυτών που φοβόμαστε και αυτών που μας συμβαίνουν.
Παρ’ όλα αυτά, ο φόβος κυβερνά τις ζωές μας. Οι ασφαλιστικές εταιρείες στοιχηματίζουν μαζί μας ότι τα περισσότερα απ’ αυτά που φοβόμαστε δε θα συμβούν ποτέ. Και κερδίζουν το στοίχημα, και μάλιστα με ρυθμό δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο. Το ζήτημα όμως δεν είναι αν πρέπει να έχουμε ασφάλιση ή όχι. Το ζήτημα έχει ως εξής: Το πιθανότερο είναι ότι θα περάσουμε υπέροχα, εάν ασχοληθούμε με τα “επικίνδυνα” αθλήματα. Οι πιθανότητες που έχουμε να επιβιώσουμε στον επιχειρηματικό κόσμο ή ακόμη και να πλουτίσουμε είναι αρκετά καλές, παρά το ότι θα υπάρξουν κάποια ρίσκα και περιστασιακά ολισθήματα. Και έχουμε πολλές πιθανότητες επίσης να διασκεδάσουμε και να γνωρίσουμε πολλούς και ωραίους ανθρώπους στις κοινωνικές συγκεντρώσεις. Κι όμως, οι περισσότεροι ζούμε λες και ο δείκτης των πιθανοτήτων μας έχει κολλήσει στο μηδέν. Η μεγαλύτερη πρόκληση στο σημείο αυτό είναι να προσπαθήσουμε να ξεπεράσουμε αυτούς τους φόβους. Μας παρουσιάζονται τόσες πολλές ευκαιρίες και πρέπει να μάθουμε να τις εκμεταλλευόμαστε στο έπακρο.

Ο Troy που τα τρία τελευταία χρόνια ζούσε ως φορέας του AIDS θεωρούσε τον εαυτό του τυχερό, επειδή έως τότε δεν είχε αρρωστήσει από τη νόσο. Σωματικά, ο Troy τα πήγαινε μια χαρά, ψυχικά, όμως, είχε παραλύσει από το φόβο. Έχοντας ζήσει όλη του τη ζωή μέσα στο φόβο, είχε συνηθίσει τις κοινές του παραλλαγές.
“Πρώτη φορά στη ζωή μου παραλύω από φόβο”, μου εξήγησε, “σε τέτοιο σημείο που να κρατάω τη ζωή σε απόσταση. Τώρα, με το AIDS, έχω καταρρακωθεί. Είναι λες κι όλοι μου οι φόβοι μαζί έχουν στερεοποιηθεί πάνω σε μια μεγάλη αρρώστια.
“Ο σύντροφός μου, Vincent, συνέχεια με στηρίζει. Μου λέει συνεχώς ότι εγώ είμαι πιο δυνατός απ’ τους φόβους μου. Κάνε το βήμα, μου λέει, και αντιμετώπισέ τους. Πάρε τον πιο δυνατό σου φόβο και κάν’ του το τραπέζι και θα δεις ότι δεν έχει τόση δύναμη πάνω σου όση νομίζεις ότι έχει.
“Σκέφτηκα, “Να αντιμετωπίσω τους φόβους μου, να τους κάνω το τραπέζι, να κάνω το βήμα; Δε μου φτάνει που ζω μετο AIDS;” Η αλήθεια είναι ότι θα προτιμούσα να θεωρήσω δεδομένα αυτά που λέει, παρά να έρθω σε αντιπαράθεση με τους φόβους μου. Κανείς δεν ήξερε καλύτερα από εμένα πόσο πολύ με καταβρόχθιζαν ζωντανό οι φόβοι μου.
“Μια περίοδο που είχα μείνει άνεργος, γιατί σχεδίαζα να αλλάξω δουλειά, με πλησίασε ένας συνάδελφος του Vincent. Μου είπε ότι η αδελφή του, η Jackie, έπασχε από AIDS και ότι μόλις είχε βγει από το νοσοκομείο. Δυσκολεύονταν πολύ να βρουν κάποιον να τη βοηθήσει και αναρωτήθηκαν μήπως μπορούσα να τη βοηθήσω εγώ. Του είπα πως θα το σκεφτώ και θα του απαντήσω. Ζήτησα τη συμβουλή του Vincent. Μου είπε, “Αυτή χρειάζεται απελπισμένα βοήθεια και εσύ έχεις ανάγκη τα χρήματα”. Τον ρώτησα πόσο άρρωστη ήταν και μου είπε πως ήταν μάλλον στα τελευταία της.
¨Όταν μου το είπε αυτό, κάθε φόβος που υπήρχε μέσα μου γιγαντώθηκε. Τον ρώτησα, “Μήπως πιστεύουν όλοι τους πως είμαι ο πιο κατάλληλος άνθρωπος για να τη φροντίσω, επειδή κι εγώ πεθαίνω;”
“Όχι, είπε ο Vincent. Ελπίζουν ότι εσύ δε θα φοβηθείς την αρρώστια της επειδή την έχεις”.
“Τώρα μάλιστα”, σκέφτηκα, “βρήκαν τον κατάλληλο άνθρωπο”.
“Δεν μπορούσα να αναλάβω αυτή την ευθύνη, φοβόμουν πολύ. Ο Vincent μου υπενθύμισε ότι δεν ήμουν υποχρεωμένος να το κάνω αν δεν ήθελα, η γνώμη του όμως ήταν ότι έπρεπε τουλάχιστον να τη γνωρίσω. Εγώ όμως φοβόμουν. Μετά σκέφτηκα ότι έχω ζήσει πολύ καιρό με το φόβο κι έτσι αποφάσισα να κάνω το βήμα και να τη συναντήσω.
“Ζήτησα από τον Vincent να με συνοδέψει στο σπίτι της κοπέλας. Ζύγωσα στην πόρτα, γύρισα προς το μέρος του και είπα, “Vincent, λυπάμαι, δεν μπορώ να το κάνω”.
“Είπε, “Εντάξει, ας πάμε σπίτι και τους παίρνουμε από ‘κει τηλέφωνο”.
“Γύρισα ξανά και κοίταξα την πόρτα, Εκεί ακριβώς, πίσω από εκείνη την πόρτα, ήταν όλοι μου οι φόβοι. Αποφάσισα να περπατήσω ανάμεσά τους και να δω τι θα γίνει. Κάτι με έσπρωχνε να περάσω εκείνη την πόρτα.
“Όταν μπήκα, την είδα να κάθεται σε ένα αναπηρικό καροτσάκι. Θα πρέπει να ζύγιζε γύρω στα σαράντα κιλά. Είχε υποστεί διπλό εγκεφαλικό και έτσι δεν μπορούσε να μιλήσει καλά. Είχε τα πιο μεγάλα καστανά μάτια που είχα δει ποτέ. Μέσα τους έβλεπα όλον εκείνον το φόβο. Ήταν γραμμένος στο μέτωπό της: “Φοβάμαι πως πεθαίνω, φοβάμαι πως θα πεθάνω μόνη, φοβάμαι ότι δε θα έχω κανέναν κοντά μου, φοβάμαι ότι θα φύγεις”. Εκεί, μπροστά μου, κάθονταν οι μεγαλύτεροι φόβοι μου! Την κοίταξα και ένιωσα απέραντη θλίψη. Στο μυαλό μου ηχούσε συνέχεια η φράση, “Κάνε το βήμα. Μπες μέσα στο φόβο σου”. Έκλεισα τα μάτια μου και ρώτησα, “Μπορώ να αρχίσω σήμερα;”
“Καταλάβαινα ότι είχα ανάγκη να τη βοηθήσω, να βοηθήσω μια ξένη, ένα πρόσωπο που δεν ήξερα. Αργότερα, ανακάλυψα ότι οι γονείς της, όταν έμαθαν ότι είχε AIDS, δεν ήθελαν να έχουν καμία σχέση μαζί της. Ήθελαν μόνο να βρουν κάποιον που θα αντιμετώπιζε αυτή την κατάσταση επί πληρωμή, ενώ αυτοί απλά θα περίμεναν να πεθάνει. Υπήρχαν δυο φίλοι που έρχονταν στο σπίτι να τη δουν, όχι όμως και τόσο συχνά. Ξεκίνησα με στόχο να βρίσκομαι εκεί βοηθητικά για λίγες ώρες, μετά πέρασα σε φάση πλήρους απασχόλησης και κατέληξα να είμαι ο καλύτερός της φίλος. Δεν περίμενα ότι θα μπορούσα να κάνω έστω και ένα βήμα με τους φόβους μου, όμως το έκανα. Και στο τέλος την αγάπησα.
“Μετά πέθανε. Έβλεπα το στήθος της που είχε πάψει να ανεβοκατεβαίνει. Ήρθαν από το νεκροτομείο να την παραλάβουν, γεμάτοι νεύρα και τσαντίλα που κανείς δεν τους είπε πως η κοπέλα είχε AIDS. Φοβόντουσαν να την αγγίξουν. Έτσι, μια νοσοκόμα κι εγώ προσφερθήκαμε να βάλουμε το σώμα της Jackie μέσα στη σακούλα. Είχα βαρεθεί να βλέπω παντού γύρω της το φόβο. “Φτάνει πια”, σκέφτηκα. Προτιμούσα να το κάνω εγώ παρά να τους αφήσω να την πλησιάσουν. Ήταν το δυσκολότερο πράγμα που είχα κάνει ποτέ στη ζωή μου. Συνέχισα να της λέω, “Χωρίς φόβο, Jackie, χωρίς φόβο”.”

Ο Troy πολέμησε το φόβο με την αγάπη και νίκησε.
Η καλοσύνη πάντα νικάει το φόβο.
Έτσι μπορείτε να τον νικήσετε κι εσείς, γιατί ο φόβος δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την αγάπη. Η δύναμή του ορθώνεται πάνω σε κούφια θεμέλια. Κάνοντας το βήμα μέσα στο φόβο, μπορείτε να τον νικήσετε.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που φοβόμαστε στη ζωή. Φοβόμαστε να μιλήσουμε μπροστά σε κοινό, φοβόμαστε να βγούμε ραντεβού, φοβόμαστε ακόμα και να παραδεχτούμε τη μοναξιά μας. Σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ πιο εύκολο να μείνουμε άπραγοι, παρά να μας απορρίψουν και να έλθουμε αντιμέτωποι με τα επακόλουθα συναισθήματα. Πράγματι, οι φόβοι μας ξεγελούν, επειδή είναι τόσο καλά διαστρωματωμένοι, ο ένας πάνω στον άλλον.

Μπορούμε να ξεφλουδίσουμε έναν προς έναν τους φόβους μας, μέχρι να φτάσουμε στον πιο βαθύ, σ’ εκείνον που πάνω του στηρίζονται όλοι οι άλλοι
.

Και αυτός, συνήθως, είναι ο φόβος του θανάτου.
Ας υποθέσουμε ότι ανησυχείτε υπερβολικά για ένα σχέδιο που ετοιμάζετε στη δουλειά. Αν ξεφλουδίσετε αυτόν το φόβο, θα δείτε ότι κάτω απ’ αυτόν υπάρχει ο φόβος ότι δεν είστε άξιοι να τα καταφέρετε. Το επόμενο υπόστρωμα κρύβει κι άλλους διαδοχικούς φόβους: το φόβο ότι δε θα πάρετε αύξηση, ότι θα χάσετε τη δουλειά σας και τελικά ότι δε θα τα καταφέρετε να επιβιώσετε, κάτι που ουσιαστικά αποτελεί το φόβο του θανάτου. Ο φόβος της μη επιβίωσης είναι το υπόστρωμα πολλών από τους οικονομικούς και εργασιακούς μας φόβους.
Ας υποθέσουμε ότι φοβάστε να ζητήσετε από κάποιον ή κάποια να βγείτε μαζί ραντεβού. Πίσω από το φόβο αυτόν υπάρχει ο φόβος της απόρριψης και πίσω από αυτόν ο φόβος ότι δε θα υπάρξει ποτέ κάποιος ή κάποια για σας. Από κάτω υπάρχει ο φόβος ότι δεν είστε αξιαγάπητο πρόσωπο και εφόσον οι άλλοι δε σας αγαπούν, πως είναι δυνατόν να επιβιώσετε; Όταν οι άνθρωποι νιώθουν ανεπαρκείς, ο βασικός τους φόβος είναι ότι

“Δεν είμαι αρκετός”
.

Γιατί βλέπουμε ανθρώπους στα πάρτι να στέκονται αμίλητοι σε μια γωνιά: Επειδή φοβούνται ότι δεν είναι καλοί στο να γνωρίζουν και να μιλάνε με άλλους στα πάρτι, πράγμα που πηγάζει από το φόβο ότι δεν είναι αρκετοί. Οι άλλοι είναι αρκετά γοητευτικοί, οι άλλοι είναι αρκετά όμορφοι, αρκετά ευχάριστοι, αρκετά ενδιαφέροντες, όμως οι άνθρωποι αυτοί φοβούνται ότι οι ίδιοι δεν είναι τίποτε απ’ όλα αυτά.
Όλα τελικά καταλήγουν στο φόβο του θανάτου, που βάσιμα αποτελεί την αιτία του μεγαλύτερου μέρους της δυστυχίας μας. Από φόβο πληγώνουμε, άθελά μας, τα αγαπημένα μας πρόσωπα, για τον ίδιο λόγο αναστέλλουμε τους εαυτούς μας σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Από τη στιγμή που κάθε φόβος έχει τη ρίζα του στο φόβο του θανάτου, εάν μάθουμε να χαλαρώνουμε απέναντι στο φόβο που περιβάλλει το θάνατο, θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οτιδήποτε άλλο με μεγαλύτερη ευκολία.
Οι άνθρωποι που πεθαίνουν αντιμετωπίζουν τον υπέρτατο φόβο, το φόβο του θανάτου. Έρχονται αντιμέτωποι με το φόβο του θανάτου και συνειδητοποιούν ότι δεν τους συνθλίβει, ότι δεν έχει πλέον δύναμη επάνω τους. Οι άνθρωποι που πεθαίνουν μαθαίνουν ότι ο φόβος δεν έχει καμία σημασία, όμως για τους υπόλοιπους συνεχίζει να είναι πολύ πραγματικός.

Εάν μπορούσαμε κυριολεκτικά να μπούμε μέσα σας και να αφαιρέσουμε όλους σας τους φόβους – τον κάθε έναν χωριστά – πόσο διαφορετική θα μπορούσε να είναι η ζωή σας; Σκεφτείτε το λίγο. Εάν τίποτε δε σας εμπόδιζε να ακολουθήσετε τα όνειρά σας, πιθανόν η ζωή σας σήμερα να ήταν πολύ διαφορετική. Αυτό μαθαίνουν οι άνθρωποι που πεθαίνουν. Η πορεία προς το θάνατο οδηγεί τους χειρότερους φόβους μας στο προσκήνιο για να τους αντιμετωπίσουμε κατάματα. Μας βοηθά να δούμε τη δυνατότητα που υπάρχει για μια άλλη ζωή και το όραμα αυτό απομακρύνει και τους υπόλοιπους φόβους μας.
Δυστυχώς, όταν οι φόβοι αυτοί μας εγκαταλείπουν, οι περισσότεροι από μας είμαστε πολύ άρρωστοι ή πολύ γέροι για να κάνουμε τα πράγματα που θα κάναμε πριν, αν δεν είχαμε το φόβο. Γερνάμε και αρρωσταίνουμε χωρίς να έχουμε καν δοκιμάσει τα κρυφά μας πάθη, χωρίς να έχουμε ανακαλύψει τη δουλειά που πραγματικά μας αρέσει, χωρίς να έχουμε γίνει εκείνοι που θα θέλαμε να γίνουμε. Εάν κάναμε τα πράγματα εκείνα που λαχταρούσαμε να κάνουμε, θα ήμασταν πάλι γέροι και άρρωστοι – δε θα ήμασταν όμως γεμάτοι πικρίες και μετάνοιες. Δε θα νιώθαμε ότι τελειώνει μια ζωή που έχουμε μισο-ζήσει. Γι’ αυτό το μάθημα που πρέπει να πάρουμε είναι σαφές:
πρέπει να υπερβούμε τους φόβους μας όσο ακόμα είναι καιρός, τώρα, που μπορούμε ακόμη να κάνουμε τα πράγματα που ονειρευόμαστε.

Για να υπερβούμε, ωστόσο, τους φόβους μας θα πρέπει να μετακομίσουμε στον τόπο της αγάπης.
Ευτυχία, άγχος, χαρά, πικρία – έχουμε πολλές λέξεις που περιγράφουν τα πολλαπλά συναισθήματα που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Βαθιά όμως, στον πυρήνα της ύπαρξής μας υπάρχουν μόνο δύο:

αγάπη και φόβος
. Όλα τα θετικά συναισθήματα προέρχονται από την αγάπη, όλα τα αρνητικά συναισθήματα από το φόβο. Από την αγάπη απορρέει η ευτυχία, η ικανοποίηση, η γαλήνη και η χαρά. Από το φόβο πηγάζει ο θυμός, το μίσος, το άγχος και η ενοχή.

Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν μόνο δύο βασικά συναισθήματα, η αγάπη και ο φόβος. Είναι ακριβέστερο να λέμε ότι υπάρχει μόνο αγάπη ή φόβος, επειδή δεν μπορεί να νιώθουμε και τα δύο αυτά συναισθήματα ταυτόχρονα, την ίδια ακριβώς στιγμή. Είναι αντίθετα. Όταν βρισκόμαστε στο φόβο, δεν είμαστε σ’ έναν τόπο αγάπης. Όταν είμαστε σ’ έναν τόπο αγάπης δεν μπορεί να είμαστε σ’ έναν τόπο φόβου. Μπορείτε να σκεφτείτε κάποια στιγμή στη ζωή σας που νιώθατε ταυτόχρονα το φόβο και την αγάπη; Αδύνατον.
Θα πρέπει να αποφασίσουμε σε ποιόν από τους δύο τόπους θα ανήκουμε. Δεν υπάρχει ουδετερότητα σ’ αυτό. Εάν δεν επιλέξετε ενεργητικά την αγάπη, τότε θα διαπιστώσετε ότι βρίσκεστε σε έναν τόπο φόβου ή ενός από τα παράγωγα συναισθήματά του. Η κάθε στιγμή μας δίνει την ευκαιρία να επιλέξουμε τον έναν ή τον άλλον τόπο. Και θα πρέπει συνεχώς να κάνουμε αυτή την επιλογή, ειδικά σε δύσκολες καταστάσεις όπου αμφισβητείται η επιλογή της αφοσίωσής μας στην αγάπη.
Η επιλογή της αγάπης δε σημαίνει ότι δε θα νιώσετε ποτέ ξανά το φόβο. Αυτό που ουσιαστικά σημαίνει είναι ότι πολλοί από τους φόβους σας τελικά θα βγουν στην επιφάνεια για να θεραπευτούν. Αυτή είναι μία συνεχής διαδικασία. Να θυμάστε ότι, αφού επιλέξετε την αγάπη, θα νιώθετε φόβο με τον ίδιο περίπου τρόπο που πεινάτε ενώ έχετε φάει. Για να θρέψουμε και να γαλουχήσουμε τις ψυχές μας, πρέπει αδιάλειπτα να επιλέγουμε την αγάπη και να απομακρύνουμε το φόβο, ακριβώς όπως τρώμε για να θρέψουμε το σώμα μας και να απομακρύνουμε την πείνα.
… Όλοι οι φαντασιακοί μας φόβοι αφορούν είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον, μόνο η αγάπη ανήκει στο παρόν.

Το “τώρα” είναι η μόνη αληθινή στιγμή που έχουμε και η αγάπη το μόνο πραγματικό συναίσθημα, επειδή είναι το μόνο που εξελίσσεται στο παρόν. Ο φόβος βασίζεται πάντα σε κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν και μας κάνει να φοβόμαστε για κάτι που νομίζουμε ότι μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Το να ζούμε λοιπόν στο παρόν σημαίνει να ζούμε στην αγάπη, όχι στο φόβο.

Αυτός είναι ο στόχος μας, να ζούμε στον τόπο της αγάπης. Και μπορούμε να δουλέψουμε στην κατεύθυνση του στόχου αυτού, μαθαίνοντας να αγαπάμε τους εαυτούς μας. Όταν εμποτίζουμε τους εαυτούς μας με αγάπη, τότε αρχίζουμε να ξεπλένουμε όλους μας τους φόβους.


Δυστυχώς, οι περισσότερο από μας είμαστε γεμάτοι φόβους. Πολλοί μοιάζουμε με τον Joshua, έναν τριανταπεντάχρονο γραφίστα, ο οποίος συνεργάζεται με τυπογράφους ως ελεύθερος επαγγελματίας. Έχει σπουδάσει καλές τέχνες και το όνειρό του ήταν η ζωγραφική, τώρα όμως περνάει τον περισσότερο χρόνο του σχεδιάζοντας επαγγελματικές κάρτες.
Αυτός ο άντρας είχε μεγάλα όνειρα κάποτε, φοβόταν όμως να απλώσει το χέρι στη χρυσή ευκαιρία.

“Είναι η φτιαξιά μου τέτοια”, επέμενε. “Δεν είμαι εγώ ο τύπος του επιτυχημένου”.

Συζητώντας πάνω σ’ αυτό, προσπάθησα να καταλάβω τι ήταν εκείνο που τον έκανε να νιώθει τόσο ανάξιος. Δεν ήταν το ότι είχε περάσει κάποια τρομερή αποτυχία ή κάποια ταπείνωση, δεν θα μπορούσε εξάλλου, γιατί είχε να ζωγραφίσει από τότε που τελείωσε το κολλέγιο. Πηγαίναμε μπρος πίσω, έως ότου κάποια στιγμή σκοντάψαμε σε μια αναφορά του για το θάνατο του πατέρα του.

“Ο πατέρας μου ήταν σαν κι εμένα”, μου εξήγησε ο Joshua. “Ήθελε να κάνει πολλά πράγματα, όμως απλά δεν μπορούσε να τα κάνει. Ήταν σαν κι εμένα, κάτι σαν αποτυχημένος”.

Συνεχίζοντας τη συζήτησή μας, συνειδητοποιήσαμε ότι δεν υπήρχε κάποιος προφανής λόγος που να εξηγεί την αδυναμία του πατέρα του να πραγματοποιήσει τα όνειρά του.
“Γιατί ήταν ο πατέρας σου ‘κάτι σαν αποτυχία’:” Ήθελα να επιμείνω εκεί. “Μήπως ήταν μουγκός; Μήπως δεν μπορούσε να συναναστραφεί με ανθρώπους; Ατάλαντος; Μήπως είχε ζήσει αλεπάλληλες αποτυχίες; Τι ήταν εκείνο που τον κρατούσε;”
Ο Joshua σκέφτηκε πολλή ώρα πριν τελικά απαντήσει, “Δεν είχε τίποτα στραβό. Ήταν έξυπνος, ταλαντούχος και τα πήγαινε μια χαρά με τους άλλους. Θα μπορούσε να κάνει οτιδήποτε ήθελε, όμως δεν προσπάθησε ποτέ. Και έλεγε πάντα, “Στη δική μας οικογένεια τα πράγματα ποτέ δεν πήγαν κατ’ ευχή”. Θυμάμαι ακόμα ότι, όταν ο μπαμπάς ήταν στα τελευταία του, ήθελε να έλθει σε επαφή με έναν παλιό του φίλο, που είχε να τον δει πάνω από είκοσι χρόνια. Δεν ήλθε όμως, επειδή πίστευε πως ο άνθρωπος αυτός δε θα ήθελε να μάθει νέα του μετά από τόσα χρόνια”.
Ξαφνικά, κάτι άστραψε στο πρόσωπο του Joshua. “Ξέρω για τι πράγμα μιλούσε”, είπε.

“Έχω πάντα την αίσθηση ότι δεν είμαι αρκετά καλός. Δεν είμαι αρκετά καλός για να ζωγραφίσω”.

Το πρόβλημα αυτού του νέου άντρα δεν ήταν ότι σχεδίαζε επαγγελματικές κάρτες αντί να ζωγραφίζει, ήταν ότι ένιωθε ανεπαρκής, ανεπαρκής να ριψοκινδυνεύσει την ολοκλήρωση του επαγγέλματός του. Τον ρώτησα τι θα άλλαζε στη ζωή του τώρα, εάν δεν είχε το φόβο που είχε. “Θα έκανα μαθήματα ζωγραφικής”, μου απάντησε.
Αυτό ήταν ένα καλό παράδειγμα τι σημαίνει “παραγκωνίζω το φόβο”.
“Αυτό θα ήταν διαφορετικό απ’ ότι έκανε ο πατέρας σου, έτσι δεν είναι;” τον ρώτησα.
Σκέφτηκε για ένα λεπτό και μετά απάντησε: “Ναι. Ο μπαμπάς πέθανε αφήνοντας άθικτους όλους του τους φόβους”.
Ο Joshua έχει την ευκαιρία για μια διαφορετική ζωή, μια ζωή με λιγότερο φόβο. Ίσως κάποτε να γίνει ένας σπουδαίος ζωγράφος ή μπορεί απλά να απολαμβάνει τη ζωγραφική ως τέχνη η χόμπυ και όχι ως επάγγελμα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, δε θα ζει πλέον μέσα στο φόβο ούτε θα πεθάνει μ’ αυτόν.

Όλοι ζούμε με το ενδεχόμενο του θανάτου, οι άνθρωποι όμως που πεθαίνουν ζουν ως υποψήφιοί του. Τι κάνουν με την οξυμένη επίγνωση που έχουν; Ριψοκινδυνεύουν περισσότερα πράγματα, επειδή δεν έχουν πλέον τίποτε να χάσουν. Οι ασθενείς που βρίσκονται στη μεθόριο της ζωής λένε ότι νιώθουν απίστευτη ευτυχία, όταν συνειδητοποιούν ότι δεν έχουν πλέον να φοβηθούν τίποτε, ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν.

Αυτό που μας κάνει δυστυχισμένους στη ζωή είναι ο ίδιος ο φόβος και όχι τα πράγματα που φοβόμαστε.


Ο φόβος έχει πολλά προσωπεία – θυμός, προστασία, αυτάρκεια. Θα πρέπει να μετατρέψουμε το φόβο μας σε σοφία. Κάθε μέρα κάντε ένα μικρό βήμα μπροστά. Εξασκηθείτε στην αρχή με τα μικρά πράγματα που φοβάστε να κάνετε.

Η τεράστια δύναμη που έχει πάνω σας ο φόβος υπάρχει μόνο όταν δεν τον προκαλείτε
.

Μάθετε να χρησιμοποιείτε τη δύναμη της αγάπης και της καλοσύνης για να ξεπεράσετε το φόβο.

Η συμπόνια μπορεί να σας βοηθήσει να συμμαχήσετε με την αγάπη και την καλοσύνη σας όταν έρχεστε αντιμέτωποι με το φόβο.

Την επόμενη φορά που θα φοβηθείτε, να είστε ευσπλαχνικοί και πονετικοί.


Εάν βρίσκεστε κοντά σε έναν άρρωστο άνθρωπο, ακόμα και σε κάποιον που έχει ένα απλό κρυολόγημα, μπορεί να νιώσετε την ανάγκη να κρατήσετε κάποιες αποστάσεις, επειδή φοβάστε μην κολλήσετε. Μην απομακρυνθείτε, συμπονέστε τον – ξέρετε πως είναι να έχεις κρυολόγημα.
Εάν αυτό που σας σταματά είναι ο φόβος ότι αυτό που είστε ή αυτό που έχετε κάνει δεν είναι αρκετό, νιώστε συμπόνια για τον εαυτό σας… Θα ξαφνιαστείτε όταν δείτε πώς η συμπόνια διαλύει ακαριαία το φόβο, η συμπόνια και για τον εαυτό σας και για τους γύρω σας.
Εάν μπορέσουμε να καταλάβουμε ότι κάθε άνθρωπος μέσα του είναι λίγο τρομαγμένος, όπως είμαστε κι εμείς, τότε μπορούμε να ζούμε με μεγαλύτερη συμπόνια και λιγότερο φόβο.

…Εάν ζείτε με το φόβο, στην ουσία δε ζείτε. Η κάθε σκέψη που κάνετε είτε ενισχύει το φόβο είτε διευρύνει την αγάπη.

Η αγάπη γεννάει αγάπη, επεκτείνει τον εαυτό της. Ο φόβος γεννάει το φόβο, ειδικά όταν μένει κρυφός.


Επίσης, παράγετε περισσότερο φόβο, όταν οι πράξεις σας πηγάζουν από φόβο.

Την αληθινή ελευθερία τη ζούμε μόνο όταν κάνουμε τα πράγματα που μας τρομάζουν περισσότερο απ’ όλα.

Κάντε το άλμα και θα βρείτε τη ζωή, δε θα τη χάσετε. Μερικές φορές, το να ζούμε μια ασφαλή ζωή, σεβόμενοι απόλυτα όλους μας τους φόβους, τις ανησυχίες και αγωνίες, είναι ότι πιο επικίνδυνο μπορούμε να κάνουμε.

Μην κάνετε το φόβο μόνιμο συγκάτοικο της ζωής σας: όταν εγκαταλείπουμε τους φόβους μας ή τουλάχιστον ζούμε κόντρα σ’ αυτούς, κατά έναν παράδοξο και εκπληκτικό τρόπο, επιστρέφουμε στον ασφαλή μας τόπο. Μπορείτε να μάθετε να αγαπάτε χωρίς αναστολές, να μιλάτε χωρίς επιφυλάξεις και να νοιάζεστε χωρίς αυτοάμυνες.

Από τη στιγμή που θα βρεθούμε στην άλλη πλευρά των φόβων μας, τότε ανακαλύπτουμε μια νέα ζωή.

Τελικά η αγάπη γίνεται η εγκατάλειψη των φόβων μας.


Όπως είχε πει και Helen Keller, “Η ζωή είναι είτε μία παράτολμη περιπέτεια είτε ένα τίποτε”.

Εάν μπορούμε να μάθουμε αυτά τα μαθήματα του φόβου, τότε μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή που προκαλεί δέος και θαυμασμό. Μια ζωή που είναι πέρα ακόμη και από τα όνειρά μας, μια ζωή χωρίς φόβο.

Απόσπασμα από το βιβλίο της Elisabeth Kübler-Ross & David Kessler: “Μαθήματα ζωής”

psycheandlife2.wordpress.com





Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2011

Ω, τι μαγική ώρα όταν ένα παιδί αντιλαμβάνεται για πρώτη φορά πως μπορεί να διαβάζει τυπωμένες λέξεις..

Animated Insects, Beautiful Flowers,  Animated Gifs, Animated Flowers, Animated Graphics, Insects, Bugs, Ladybugs, Animated Ladybugs, Keefers Pictures, Images and Photos


" Ω, τι μαγική ώρα όταν ένα παιδί αντιλαμβάνεται για πρώτη φορά πως μπορεί να διαβάζει τυπωμένες λέξεις.
Για κάμποσο διάστημα η Φράνση διάβαζε συλλαβιστά τα γράμματα, πρόφερε τον ήχο τους και μετά έβαζε τους ήχους μαζί για να σχηματίσει μια λέξη. Μια μέρα όμως κοίταξε μια σελίδα και η λέξη "ποντικός" πήρε στη στιγμή την σημασία της. Η Φράνση κοίταξε την λέξη και η εικόνα ενός γκρίζου ποντικού πέρασε απο το μυαλό της. Το φράγμα ανάμεσα στον ξεχωριστό ήχο κάθε γραμματος και τη συνολική σημασία της λέξης έπεσε, και η τυπωμένη λέξη έπαιρνε αμέσως έννοια με μια γρήγορη ματιά. Διαβασε μερικές σελίδες βιαστικά και σχεδόν αρρωστησε απο την υπερδιεργεση. Ήθελε να ξεφωνίσει. Μπορούσε να διαβαζει..!! Μπορούσε να διαβαζει!!

Από εκεινη την ώρα το διάβασμα έκανε ολόκληρο τον κόσμο της. Δεν θα ενιωθε πια μοναξιά, ούτε θα λυπόταν που δεν είχε στενές φιλες. Φίλες της έγιναν τα βιβλία και έβρισκε πάντα ένα που ταίριαζε στην διάθεση της στιγμής."

Ένα δέντρο μεγαλωνει στο Μπρουκλιν"






Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Lutum στα λατινικά σημαίνει λάσπη, πηλός, αλλά και φυτά που δίνουν κίτρινο χρώμα. Από εκεί έχουμε το luteus για το κίτρινο...






Ηξερα μια ηλικιωμένη κυρία που παρ' όλες τις πιέσεις των δικών της να τρώει ό,τι είχε πει ο γιατρός εκείνη επέμενε να τρέφεται μόνο με όσα έκαναν σ' εκείνην όρεξη. Πορευόταν στη ζωή πλέον με ένα κλασικό αξίωμα, διατυπωμένο μάλιστα και σε δικά της ελληνικά: «Οποιον τον αρέσει τον ωφελεί κιόλας». Οι δικοί της όμως, που δεν πολυπίστευαν σε τέτοια αξιώματα, για να είναι σίγουροι της έδιναν κάποιο συμπλήρωμα. Που όμως εκτός από βιταμίνες περιείχε και λουτεΐνη. Ψάξαμε λοιπόν περισσότερο για να δούμε αν αυτή η λουτεΐνη ήταν για καλό ή μήπως θα δημιουργούσε άλλα προβλήματα στη… φιλοσοφημένη γιαγιά.

Lutum στα λατινικά σημαίνει λάσπη, πηλός, αλλά και φυτά που δίνουν κίτρινο χρώμα. Από εκεί έχουμε το luteus για το κίτρινο. Ετσι κάποιος λατινομαθής χημικός προφανώς ονόμασε και μια κίτρινη ουσία λουτεΐνη. Η παρουσία της λουτεΐνης είναι έντονη σε τρόφιμα πολύ κοινά, άλλο αν δεν είμαστε τόσο εξοικειωμένοι μαζί της όπως (νομίζουμε ότι) είμαστε με ουσίες όπως ο σίδηρος και η βιταμίνη C. Καλαμπόκι, μάνγκος, αβγά και κυρίως σπανάκι περιέχουν λουτεΐνη, που δεν είναι βιταμίνη και σωστά στη συσκευασία του συμπληρώματος αναφερόταν ότι: περιέχει βιταμίνες και λουτεΐνη.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι το σπανάκι πρέπει να μας είναι τόσο γνωστό και προσφιλές τόσο για τον σίδηρό του όσο για τη λουτεΐνη του (και το φολικό οξύ). Και σωστά ίσως σε αυτή τη «φιλοσοφημένη» γιαγιά έδωσαν το σχετικό συμπλήρωμα, διότι η λουτεΐνη παρέχει σημαντική βοήθεια σε όποιον υποφέρει από εκφυλιστικές καταστάσεις στα μάτια του. Στο πίσω μέρος του σκοτεινού θαλάμου που μπορούμε να πούμε σχηματικά ότι είναι το μάτι μας βρίσκεται ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων νευρικών κυττάρων που ονομάζεται αμφιβληστροειδής χιτώνας. Το φως φθάνοντας εκεί μετατρέπεται από τα νευρικά κύτταρα σε ηλεκτρικό ερέθισμα και από εκεί πορεύεται σαν τέτοιο ως τον εγκέφαλο.

Στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς βρίσκεται μια περιοχή που ονομάζεται ωχρά κηλίδα και βοηθάει να διακρίνουμε τις λεπτομέρειες στο κέντρο της εικόνας. Στη δεκαετία του 1980 έρευνες σχετικά με την ωχρά κηλίδα έδειξαν ότι εκεί βρίσκονται δύο ουσίες, η ζεαξανθίνη και η λουτεΐνη. Οσοι υπέφεραν από εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας είχαν μικρότερη ποσότητα από αυτές τις ουσίες εκεί. Ο ρόλος τους έχει πάντως αρχίσει να γίνεται κατανοητός. Λειτουργούν σαν ένα φίλτρο για τις πολύ ενεργητικές ακτίνες φωτός που βρίσκονται στην περιοχή του μπλε χρώματος και της υπεριώδους ακτινοβολίας.

Αυτές οι ακτίνες φαίνεται ότι με την πάροδο του χρόνου καταπονούν την ωχρά κηλίδα, ευνοώντας ίσως με την ενέργεια που μεταφέρουν τη δημιουργία ελευθέρων ριζών. Οι δύο ουσίες, ζεαξανθίνη και λουτεΐνη, είναι αντιοξειδωτικές ουσίες, ό,τι πρέπει δηλαδή για να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες αυτές ρίζες. Οταν για διάφορους λόγους ελαττώνεται η ποσότητά τους σε εκείνο ακριβώς το σημείο, η ωχρά κηλίδα και κατ' επέκταση η όρασή μας υποφέρουν.

Σήμερα πιστεύεται ότι διατροφή πλούσια σε λουτεΐνη και ζεαξανθίνη βοηθάει στο να μην επέλθει σε μεγάλη ηλικία αυτός ο εκφυλισμός στη λειτουργία της ωχράς κηλίδας. Και μια διατροφή πλούσια σε αυτές τις ουσίες πρέπει να περιλαμβάνει σπανάκι οπωσδήποτε, τις περιφρονημένες από τους καλοφαγάδες λαχανίδες και καλαμπόκι, αν και το τελευταίο υστερεί πολύ απέναντι στα άλλα δύο σε περιεκτικότητα των ουσιών που μας ενδιαφέρουν. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που ψάχνουν τη λουτεΐνη στο φαρμακείο, όπως περιγράφηκε στην αρχή. Αλλά έχουν διατυπωθεί προς το παρόν κάποιοι ενδοιασμοί γι' αυτό. Οπως αναφέρει, για παράδειγμα, ο Joe Schwarz στο βιβλίο του «An apple a day», η μεγάλη ποσότητα σε καροτενοειδή - και σε αυτά ανήκει και η λουτεΐνη - μπορεί να εμποδίσει την απορρόφηση από τον οργανισμό άλλων σημαντικών ουσιών, όπως είναι το λυκοπένιο, του οποίου τη σημασία έχουμε τονίσει παλαιότερα. Ισως τελικά να ισχύει το «καλύτερα σπανάκι παρά χαπάκι»…
Science
http://www.tovima.gr/science







Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2011

Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΣΤΕΛΝΕΙ ΕΝΑ ΜΗΝΥΜΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ, ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΟ ΤΟΥ ΔΕΝΔΡΟ..



ΜΕ ΤΟ ΔΕΝΔΡΟ ΑΥΤΟ Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΙ ΕΝΑ ΜΗΝΥΜΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ. ΒΡΗΚΕ ΕΝΑΝ ΠΑΝΕΞΥΠΝΟ ΤΡΟΠΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕ ΕΝΑ ΔΕΝΔΡΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΝΟΜΑΣΕ ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΟ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΜΑΖΙ (ΠΑΤΑΤΕΣ ΜΕΛΙΤΖΑΝΕΣ ΠΙΠΕΡΙΕΣ ΒΛΗΤΑ κλπ.) ΟΠΩΣ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΑΦΕΝΤΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ . ΔΙΑΔΩΣΤΕ ΤΟ ΚΑΙ ΟΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΑΣ ΤΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙ ΣΕ ΟΣΕΣ ΠΙΟ ΠΟΛΛΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΜΠΟΡΕΙ...





Πώς να σωπάσω

Στίχοι: Κώστας Κινδύνης

Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης

Πώς να σωπάσω μέσα μου
την ομορφιά του κόσμου;
Ο ουρανός δικός μου
η θάλασσα στα μέτρα μου

Πώς να με κάνουν να τον δω
τον ήλιο μ'άλλα μάτια;
Στα ηλιοσκαλοπάτια
Μ' έμαθε η μάνα μου να ζω...

Στου βούρκου μέσα τα νερά
ποια γλώσσα μου μιλάνε
αυτοί που μου ζητάνε
να χαμηλώσω τα φτερά;






How could I silence

How could I silence within me
the sheer beauty of the world?
The skies are mine alone
the sea within my measurements

How can they force me see the sun
using different eyes?
On these solar stair steps
My mother taught me being her son…

Inside the waters of the swamp
What language do they address me
those who dare to ask of me
to lower my wings to lay down?




Cómo callar

¿Cómo callar dentro de mí
la belleza del mundo?
El cielo mío
el mar en mi tamaño.

¿Cómo me pueden hacer que vea
el sol con ojos dinstintos?
En los escalones del sol
mi madre me enseñó a vivir.

¿En el agua del cieno,
en qué idioma me están hablando
los que me están pidiendo
que baje las alas?







Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2011

“Δεν σας είπα,κύριέ μου,να τον πάτε στον ζωολογικό κήπο;»



ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Γέλιο, χιούμορ και... βιολογία
Το γέλιο και το χιούμορ αποτελούν αντικείμενο πολύ σοβαρής επιστημονικής έρευνας με συχνά απροσδόκητα ευρήματα

ΜΓέλιο, χιούμορ και... βιολογία. «Ναι» του απαντά εκείνος. Οπότε ο Καραγκιόζης τον ξαναρωτάει όλος απορία: «Και δεν τα τρως όλα;».

Μπαίνει κάποιος σε ένα βιβλιοπωλείο όπου είναι γνωστός με τον βιβλιοπώλη και του λέει: «Κάθε φορά που έρχομαι εδώ θυμάμαι τον Καραγκιόζη τι είπε στον φούρναρη και θέλω κι εγώ να σε ρωτήσω σαν κι εκείνον: Δικά σου είναι όλα αυτά τα βιβλία; Και αμέσως μετά να ξαναρωτήσω: Και δεν τα διαβάζεις όλα;».

Αυτοί που «λύνονται από τα γέλια»

Ακούν ήρεμα μιαν αφήγηση αλλά αν αυτή τους φανεί πραγματικά αστεία δεν τους βαστούν τα πόδια τους και σωριάζονται στο πάτωμα! Ναι, δεν διαβάζουμε γι΄ αυτό κάθε ημέρα, μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο στους 2.000 και θεωρείται σύμπτωμα μιας σπάνιας ασθένειας με ελληνότροπη ονομασία. Καταπληξία ονόμασαν τη νοσηρή κατάσταση όπου κάποιος ξαφνικά μπορεί να χάσει τον μυϊκό έλεγχο και έτσι να πάψουν να τον κρατούν και τα πόδια του. Αρκεί ο οργανισμός του να ταραχτεί. Από οργή, από σεξουαλική διέγερση, αλλά όπως αποδείχθηκε και αν δει ή ακούσει κάτι που θα του φανεί υπερβολικά αστείο. Αυτό το τελευταίο προβλημάτισε κάποιους ερευνητές και ανάμεσα σ΄ αυτούς τον νευρολόγο-ψυχίατρο Αllan Reiss από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.

Διαθέτοντας αρκετά μέσα ξεκίνησε από υγιείς εθελοντές που δεν είχαν αντίρρηση να βρεθούν στο κλειστοφοβικό περιβάλλον ενός μαγνητικού τομογράφου. Εκεί μέσα λοιπόν περνούσαν μπροστά από τα μάτια τους εικόνες άλλες αστείες και άλλες αδιάφορες. Ενώ οι άνθρωποι του πειράματος μετρούσαν την εγκεφαλική δραστηριότητα, οι εθελοντές είχαν την υποχρέωση να πατούν ένα κουμπί αξιολογώντας την εικόνα που έβλεπαν. Αν την θεωρούσαν αστεία και πόσο. Οι μετρήσεις έδειξαν ότι το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου σε όσες εικόνες θεωρήθηκαν αστείες είχε έντονη διέγερση. Τελικά από αυτή την προσπάθεια βγήκε ένα πρώτο συμπέρασμα: Κάτι αστείο γενικά βοηθάει να αισθανόμαστε καλά. Και ένα δεύτερο ήταν ότι στις γυναίκες η διέγερση ήταν μεγαλύτερη. Οταν επαναλήφθηκαν τα ίδια με τους πάσχοντες από καταπληξία παρατηρήθηκε ότι έβρισκαν λιγότερες εικόνες αστείες και τις βαθμολογούσαν και με μικρότερο βαθμό. Δείγμα ότι προκειμένου να μη λυθούν τα γόνατά τους και σωριαστούν στο πάτωμα πιέζουν τον εαυτό τους να είναι πολύ πιο επιλεκτικοί στο τι πράγμα βρίσκουν αστείο. Μπορείς δηλαδή να πιέσεις τον εαυτό σου να μη γελάσει για οποιονδήποτε λόγο. Στις οθόνες, οι περιοχές όπου φαίνεται ότι καταπιέζουμε κάποιο συναίσθημα ήταν ενεργοποιημένες αλλά ταυτόχρονα η αντίδραση του συστήματος επιβράβευσης ήταν πολύ πιο ζωηρή απ΄ ό,τι στους υγιείς και συμμετείχε και ο υποθάλαμος.

Η υπερδραστηριότητα του υποθαλάμου του εγκεφάλου δικαιολογεί και τις αλυσιδωτές αντιδράσεις, αφού ο υποθάλαμος δίνει εντολές στο νευροφυτικό σύστημα, υπεύθυνο για λειτουργίες που δεν γίνεται να ελεγχθούν με τη θέλησή μας όπως η σωματική θερμοκρασία, η πίεση του αίματος και η σεξουαλική διέγερση. Ενας μάλιστα που βρήκε πολύ αστείες κάποιες εικόνες έφθασε να έχει μια κρίση παράλυσης μέσα στον τομογράφο. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στους ερευνητές να σαρώσουν την ίδια στιγμή τις διάφορες περιοχές του εγκεφάλου. Και φάνηκε κάτι που λίγο περισσότερο παραστατικά και κάπως λιγότερο ιατρικά θα το λέγαμε «βραχυκύκλωμα» στον εγκέφαλο.

Ετσι λοιπόν από τις περιπτώσεις των ανθρώπων με καταπληξία μάθαμε βέβαια αρκετά για το πόσο οδυνηρό είναι για εκείνους να γελούν αλλά και για τα ευεργετικά αποτελέσματα του γέλιου σε όλους τους άλλους που δεν υποφέρουν όταν γελούν.

Κλόουν για λόγους υγείας

Στην πόρτα του θαλάμου σε ένα νοσοκομείο παίδων της Γερμανίας μπορεί να ακουστεί ένα ελαφρό διακριτικό χτύπημα και από τη μισάνοιχτη πόρτα να φανεί πρώτα μια κόκκινη μύτη κλόουν και πίσω από αυτήν μια κυρία που ρωτάει αν μπορεί να μπει. Εχει εκπαιδευτεί τρία ολόκληρα χρόνια σε σχολή κλόουν και έχει την ειδικότητα να χαρίζει το γέλιο σε άρρωστα παιδιά στα νοσοκομεία και σε ηλικιωμένους. Γιατί; Διότι το γέλιο κινητοποιεί τον οργανισμό σε διάφορα σημεία του. Εκτός από το αυτονόητο, ότι βελτιώνει την εισπνοή και την εκπνοή, βάζει επιπλέον σε κίνηση το κομμάτι του εγκεφάλου που ρυθμίζει τελικά την έκκριση ενδορφίνης. Μιας ορμόνης που απαλύνει τον πόνο και αμβλύνει τις εντάσεις. Μειώνει δηλαδή ό,τι αποκαλούμε στρες. Με το ξέσπασμα του γέλιου και όσο πιο απροσδόκητο ήταν αυτό και μεγάλο σε διάρκεια, τόσο καλύτερα. Διότι η πίεση ανεβαίνει, αλλά μετά οι μετρήσεις έδειξαν πως έρχεται μια φάση ηρεμίας, η πίεση πέφτει σημαντικά, οπότε οι αρτηρίες χαλαρώνουν και διευρύνονται βελτιώνοντας την κυκλοφορία.

Αφορμή για πολλές από τις μέχρι σήμερα έρευνες έδωσε η περίπτωση ενός αμερικανού δημοσιογράφου, του Νorman Cousins, που καθηλώθηκε στο κρεβάτι από μια οδυνηρή φλεγμονή των οστών της σπονδυλικής του στήλης. Οι γιατροί είπαν ότι ήταν κάτι ανίατο. Εκείνος αποφάσισε να θεραπεύσει τον εαυτό του με ένα πρόγραμμα γέλιου. Και παρατήρησε ότι οι πόνοι καταπραΰνονταν και ο ύπνος του γινόταν πιο υποφερτός. Μετά από σκληρή προσπάθεια και πολύ γέλιο κατάφερε να αυτοθεραπευτεί.



Χιούμορ, αυτός ο άγνωστος

Τι είναι όμως αυτό το χιούμορ, που δεν καταφέραμε να έχουμε και μια ελληνική λέξη γι΄ αυτό αν και ένας από τους φιλοσόφους που θεωρείται ότι διέθετε άφθονο ήταν ο Δημόκριτος; Το αποκτάς ή το κληρονομείς; Σε ποια ηλικία εμφανίζεται; Σε τι το χρειάζονται οι άνθρωποι; Είναι κατάκτηση νοητική ή κατάλοιπο; Το σίγουρο είναι πως πρόκειται για ένα από τα πιο δύσκολα ερευνητικά αντικείμενα. Δύσκολο να το ορίσεις και ακόμη πιο δύσκολο να διατυπώσεις μια γενική θεωρία γι΄ αυτό. Ο αριθμός των σχετικών εργασιών και των ακόμη λιγότερων βιβλίων το επιβεβαιώνει. Και κάποια απόλυτα παραδεκτή θεωρία για το χιούμορ, που έχει χαρακτηριστεί σαν μια από τις πιο εκλεπτυσμένες εκδηλώσεις στη ζωή του Ηomo Sapiens, δεν υπάρχει ακόμη. Πάντως για την ηλικία του έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο Ηomo Sapiens το διέθετε εδώ και τουλάχιστον 35.000 χρόνια. Διότι βρέθηκε στην Αυστραλία ένας πληθυσμός ιθαγενών που είχε ζήσει σε πλήρη απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο για όλες αυτές τις χιλιάδες χρόνια και όμως διαπιστώθηκε ότι στις συνομιλίες τους υπήρχαν και σημεία με τα χαρακτηριστικά που θεωρούμε και σήμερα ότι προδίδουν μια αίσθηση του χιούμορ. Και επειδή με πιθανότητα μεγάλη οδηγεί στο γέλιο, μια κατάσταση επιθυμητή επίσης τις περισσότερες φορές, φαίνεται ότι ευνοήθηκε η ανάπτυξή του στους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της εξελικτικής τους πορείας. Σήμερα μερικές από τις επικρατέστερες απόψεις είναι οι παρακάτω:

* Το χιούμορ ξεπηδάει μέσα από απροσδόκητες και αντικρουόμενες (incongruous) καταστάσεις.Και μάλιστα η τυπική μορφή είναι: Μια κατάσταση κοινωνικά και λογικά αποδεκτή και ακριβώς μετά έρχεται η παραβίαση αυτής της τάξης. Το χιούμορ δίνει διέξοδο στις πιέσεις που δημιουργούνται κάποιες φορές εξαιτίας της έμφυτης σεξουαλικότητας και επιθετικότητάς μας.Ποιος τη συνιστά αυτή τη θεωρία; Φυσικά ο Φρόιντ και όσοι ακολούθησαν στα βήματά του.

* Το χιούμορ χρησιμοποιείται για να δείξει κάποιος την ανωτερότητά του και να ανέβει στην εκτίμηση της ομάδας.

* Το χιούμορ δίνει πολύτιμες πληροφορίες γι΄ αυτόν που το εκπέμπει και ανταμείβει τον «πομπό» με φιλικά συναισθήματα από τους απέναντι δέκτες.

* Το χιούμορ και το γέλιο διευκολύνουν τη συνεργασία.Μερικοί πάντως επιμένουν να το συνδέουν και με τον αυτοσαρκασμό,αν και οι θεωρητικοί του χιούμορ δεν το θεωρούν αυτό απαραίτητο.

* Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία το χιούμορ έχει τον ίδιο τρόπο δράσης με τα σήματα που εκπέμπει ένα πολεμικό αεροπλάνο προς ένα ή περισσότερα άλλα για να αναγνωρίσει αν είναι φιλικά ή εχθρικά.Δηλαδή η ανταπόκριση στο χιούμορ μας, χωρίζει, κάπως χοντρά εκφρασμένο, αυτούς που μας ταιριάζουν από εκείνους που δεν μας ταιριάζουν.

Ανατομία ενός αστείου

Εχει ειπωθεί πως το να εξηγήσεις ένα ανέκδοτο είναι σαν να κάνεις χειρουργική τομή σε βάτραχο. Βλέπεις τι έχει μέσα αλλά ο βάτραχος (τις πιο πολλές φορές) πεθαίνει. Το επιχειρούμε όμως στην παρακάτω αφήγηση αναζητώντας μηχανισμούς για το χιούμορ:

«Ενας Αμερικανός φθάνει στη Στοκχόλμη γιατί την επόμενη ημέρα θα είχε κάποιες συναντήσεις για δουλειές.Εχοντας το απόγευμά του ελεύθερο βγαίνει για έναν ξέγνοιαστο περίπατο στην πόλη. Μετά από λίγο όμως διαπιστώνει ότι τον ακολουθεί κατά πόδας ένας μικρός πιγκουίνος.Πηγαίνει λοιπόν σε έναν αστυνομικό που έκανε την περιπολία του εκεί γύρω,του αναφέρει το περιστατικό και τον ρωτάει τι να κάνει. “Να τον πάτε στον ζωολογικό κήπο”ήταν η απάντηση του αστυνομικού. Την άλλη ημέρα,την ίδια περίπου απογευματινή ώρα, ο αστυνομικός βλέπει τον Αμερικανό με μια σακούλα ποπ κορν στην αγκαλιά να προχωρεί στον δρόμο έχοντας,δίπλα του πια, τον ίδιο πιγκουίνο. Χωρίς να χάσει καιρό πλησιάζει, σταματάει το παράδοξο ζευγάρι και ρωτάει:“Δεν σας είπα,κύριέ μου,να τον πάτε στον ζωολογικό κήπο;».

Μέχρις εδώ λοιπόν έχουμε μια σχετικά ομαλή αφήγηση, με κάποιες παραδοξότητες είναι η αλήθεια, που όμως δεν έχουν προκαλέσει το γέλιο ή κάποια άλλη αντίδραση. Απλά έχει στηθεί ένα σκηνικό. Αν στη συνέχεια η απάντηση του Αμερικανού ήταν για παράδειγμα: «Α, ναι; Δεν κατάλαβα καλά» ή «ο Ζωολογικός ήταν κλειστός» , δηλαδή κάτι απόλυτα φυσιολογικό, η ιστορία ξεθυμαίνει. Η απάντηση όμως του Αμερικανού ήταν: « Εντάξει. Με τον φίλο μου από δω πήγαμε χθες στον Ζωολογικό όπως μας είπατε, σήμερα όμως συμφωνήσαμε να πάμε σινεμά». Τότε έχουμε ακριβώς αυτή την παραδοξότητα, την congruity που, κατά μια γενική, θα λέγαμε και γενετική, σύμβαση ανάμεσα σ΄ εμάς και σε όποιον διηγείται την ιστορία θεωρείται ότι έχει καθιερωθεί εντελώς σιωπηλά ώστε εκεί ακριβώς να αναδυθεί ξαφνικά ο απροσδόκητος και αστείος πυρήνας της ιστορίας. Εκεί, αν βρήκαμε πραγματικά κάτι αστείο, πρέπει ν΄ αναγνωρίσουμε ότι βρεθήκαμε στο σημείο που δημιουργήθηκε η σπίθα ανάμεσα στον αφηγητή και στον αναγνώστη ή στον ακροατή. Και προχωρούμε τώρα στο παράδειγμα της αρχής, με τον Καραγκιόζη να ρωτάει τον φούρναρη για τα καρβέλια. Εδώ έχουμε απλά ένα αστείο. Στη συνέχεια, όταν κάποιος το χρησιμοποιεί αυτό για να κάνει μια ομοιόθετη μετάβαση από τα καρβέλια στα βιβλία, έχουμε πάλι μια απόπειρα επικοινωνίας με γέφυρα μια χιουμοριστική λεκτική εκπομπή με βασικό στοιχείο κι εδώ μια παραδοξότητα, τη σύνδεση βιβλίο-> καρβέλι βιβλιοπωλείο>φούρνος. Προκαλώντας έτσι ένα πιθανό γέλιο από τον βιβλιοπώλη-δέκτη, μια καλύτερη ατμόσφαιρα, ίσως και μια καλύτερη τιμή.

Εκπαιδεύοντας τους μικρούς

Πώς όμως μεταδίδεται το χιούμορ από τη μια γενιά στην επόμενη; Η απάντηση φαίνεται πως είναι η εξής: μόνον με το να εκπαιδεύουμε τα παιδιά συστηματικά και από τις τρυφερές ακόμη ηλικίες σε αυτό. Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει κληρονομικότητα στο χιούμορ, ούτε καν κοινωνικές προδιαγραφές. Ανθρωποι από οπουδήποτε μπορούν να σε κάνουν να γελάς συνέχεια. Ψάχνοντας πάντως σε εργασίες βρίσκεις κάποιες προτάσεις κατά ηλικία, εντελώς σχηματικές βέβαια, ενώ παίζει ρόλο και η επινοητικότητα του κάθε γονιού:

* 18-24 μήνες: Αρχίζει η εξάσκηση με πράγματα που αποκτούν άλλη χρήση. Κρατάει το παιδί ένα ξύλο και τραγουδάει σαν να είναι μικρόφωνο,ανοίγει τα χέρια και κάνει πως είναι φτερά.

* 2-2,5 ετών: Ο,τι έγινε με τα αντικείμενα τώρα γίνεται με τις λέξεις. Βλέπει έναν σκύλο και ο ενήλικος του λέει γελώντας ότι λέγεται γάτα. Βρίσκει κι εκείνο ανάλογα παραδείγματα.

* 3 ετών και άνω: Τότε γίνεται κουβέντα για το πόσο αστείο θα ήταν αν τα αυγά πετούσαν και τράκαραν επάνω μας,αν τα μπιφτέκια έπεφταν στα κεφάλια μας, αν τα πινέλα με την μπογιά περπατούσαν στο πάτωμα. Σε αυτή την ηλικία που το παιδί έχει και την έννοια του καθαρού- βρώμικου γίνεται και το πολύ αποτελεσματικό με το ποδαράκι του που ο ενήλικος το φέρνει στη μύτη του και ξαφνικά το τινάζει μακριά διότι δήθεν βρωμάει.Αυτό φέρνει πολλά γέλια. Το θέμα είναι ότι μπορείς να δεις λίγο αργότερα αυτό να το κάνουν μερικά παιδιά σε άλλα και να σκεφθείς ότι ο σπόρος αρχίζει να πιάνει!

* 6-8 ετών: Από αυτή την ηλικία αρχίζει το παιδί να ξεχωρίζει το αστείο από το ψέμα και μπαίνει και η διπλή έννοια διαφόρων λέξεων μαζί με κάποια απλοϊκά λεκτικά αστεία-ανέκδοτα.

Οπως φαίνεται από τα παραπάνω, το χιούμορ επάγεται από τον γονιό στο παιδί όπως το ηλεκτρικό φορτίο από τον έναν αγωγό στον άλλον. Η σχέση με τη γλώσσα, η πνευματικότητά μας, η δυναμική της ομάδας όπου ανήκουμε (χιούμορ διαθέτουν και άνθρωποι χωρίς διπλώματα και πτυχία) δείχνουν ότι υπάρχει εν δυνάμει σε όλους και κάτι μας σπρώχνει (εξελικτικά;) προς το να το δείχνουμε όποτε μπορούμε και μάλιστα από μικρή ηλικία. Οπως έλεγε ο Λένι ο Βρωμόστομος, «δεν έχω δει στρώμα που να μην έχει μια κηλίδα από καφέ σκουριά επάνω του. Λες και κάποιος στο εργοστάσιο έχει σαν δουλειάπροτού πακεταριστούν να στάζει μια τέτοια κηλίδα επάνω τους».


algaldadas@yahoo.gr