"Η τελειομανία μπορεί εύκολα να σας κοστίσει την ψυχική σας ηρεμία, τη χαρά της ζωής αλλά και την αυτοπεποίθησή σας"

Η τελειομανία μπορεί εύκολα να σας κοστίσει την ψυχική σας ηρεμία, τη χαρά της ζωής αλλά και την αυτοπεποίθησή σας. Πρόκειται για μια διαδικασία που συντελείται σταδιακά και συνήθως αντιλαμβάνεται κανείς ότι έγινε τελειομανής αφότου συντελεστεί αυτό και όχι στην πορεία.

Η τελειοθηρία αυξάνει τα επίπεδα του στρες και της δυσαρέσκειας σε καθημερινή βάση. Το παράδοξο είναι ότι ενώ κανείς προσπαθεί να φτάσει στο τέλειο για να ανακουφιστεί από το στρες και να νιώσει καλύτερα, στην πραγματικότητα βάζει τον πήχη κάθε φορά ψηλότερα, με αποτέλεσμα να μη νιώθει ποτέ καλά.

Τα χαρακτηριστικά της τελειοθηρίας

Μήπως οι υψηλές προσδοκίες καταστρέφουν την εσωτερική σας γαλήνη;

Αν αναρωτιέστε μήπως είστε τελειομανής, το πιθανότερο είναι ότι είστε, τουλάχιστον σε ένα βαθμό! Οι τελειομανείς μοιάζουν με τα άτομα που κυνηγούν τις υψηλές επιδόσεις, αν και οι δύο κατηγορίες παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές, οι οποίες συμβάλλουν στο στρες της τελειοθηρίας.

Απόλυτη Σκέψη

Οι τελειομανείς, όπως και οι άνθρωποι με υψηλές επιδόσεις, θέτουν υψηλούς στόχους και εργάζονται σκληρά για την επίτευξή τους. Ωστόσο, τα άτομα με υψηλές επιδόσεις ικανοποιούνται όταν κατακτήσουν το στόχο τους ή έστω φτάσουν κοντά σε αυτόν, ενώ οι τελειομανείς δε δέχονται τίποτε άλλο από την τελειότητα.

Επικριτική Ματιά

Οι τελειομανείς είναι πολύ επικριτικοί με τον εαυτό τους. Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις νιώθουν υπερηφάνεια για τα επιτεύγματά τους και υποστηρίζουν τους άλλους, ενώ οι τελειομανείς είναι μονίμως δυσαρεστημένοι με τον εαυτό τους και εντοπίζουν τις ατέλειες στη δική τους δουλειά και σε αυτή των άλλων. Η εμμονή τους με την ατέλεια είναι τέτοια, που δεν τους επιτρέπει να αντιληφθούν τίποτε άλλο, με αποτέλεσμα να είναι επικριτικοί και σκληροί με τον εαυτό τους και τους γύρω τους.

Κίνητρο και Φόβος

Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις τείνουν προς τους στόχους τους με την επιθυμία και το κίνητρο να τους πραγματοποιήσουν και ευχαριστιούνται με την όποια πρόοδο σε αυτή την κατεύθυνση. Οι τελειομανείς, από την άλλη, αισθάνονται φόβο και άγχος σχετικά με τους στόχους τους και ο φόβος μήπως και δεν τους πραγματοποιήσουν τους ωθεί σε δράση. Οι τελειομανείς θεωρούν αποτυχία αν δεν φτάσουν στην τέλεια πραγματοποίηση του στόχου τους.

Μη ρεαλιστικοί Στόχοι

Οι στόχοι των τελειοθήρων δεν είναι πάντα ρεαλιστικοί και πραγματοποιήσιμοι. Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις θέτουν υψηλούς στόχους και αισθάνονται ενθουσιασμό ή ένα κύμα αδρεναλίνης όταν φτάσουν και λίγο πιο ψηλά, οι τελειομανείς θέτουν μη ρεαλιστικούς στόχους, οπότε ούτε πετυχαίνουν ούτε είναι ευχαριστημένοι.

Επικέντρωση στο Αποτέλεσμα

Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις ευχαριστιούνται το κυνήγι του στόχου όσο και την πραγμάτωσή του, ενώ αντίθετα οι τελειομανείς δε μπορούν να βρουν ευχαρίστηση σε τίποτε άλλο παρά στην επίτευξη του στόχου τους. Είναι τόσο απορροφημένοι από τον ίδιο τον στόχο τους και το φόβο της αποτυχίας, που δεν απολαμβάνουν τη διαδικασία της προσωπικής πορείας και ανάπτυξης.

Κατάθλιψη από Ανεκπλήρωτους Στόχους

Οι τελειοθήρες είναι λιγότερο χαρούμενοι και ήρεμοι από τα άτομα που έχουν υψηλές επιδόσεις. Οι τελευταίοι επανέρχονται σύντομα μετά από μια αποτυχία, ενώ οι τελειοθήρες αυτομαστιγώνονται για τις αποτυχίες τους. Αυτό βέβαια οδηγεί...

...στον Φόβο της Αποτυχίας

ο οποίος είναι πολύ έντονος στους τελειομανείς. Και αφού οτιδήποτε άλλο εκτός από την απόλυτη επιτυχία θεωρείται αποτυχία, αυτό οδηγεί στη...

...Χρονοτριβή και Αναβολή:

Αν και μοιάζει παράδοξο, ωστόσο οι τελειομανείς χρονοτριβούν και αναβάλλουν αυτά που έχουν να κάνουν, γιατί αν δεν τα κάνουν τέλεια θεωρούν ότι έχουν αποτύχει, ενώ το να μην τα κάνουν καθόλου και να τα αναβάλουν είναι γι' αυτούς παροδικά καλύτερο. Έτσι όμως διατηρείται το αίσθημα της αποτυχίας, με αποτέλεσμα να παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο.

Αμυνα

Επειδή το να μην είναι τέλειοι δημιουργεί στους τελειομανείς στναχώρια και φόβο, τείνουν να μη δέχονται την εποικοδομητική κριτική και να είναι αμυντικοί απέναντι σε κάθε σχόλιο, ενώ τα άτομα με υψηλές επιδόσεις αξιοποιούν την κάθε κριτική ως πληροφορία για βελτίωση.

Χαμηλή Αυτοεκτίμηση

Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις έχουν αντίστοιχα υψηλό αυτοεκτίμηση, σε αντίθεση με τους τελειομανείς. Αυτοί τείνουν να είναι επικριτικοί με τον εαυτό τους, να εστιάζουν σε λάθη και παραλείψεις και να μη πιστεύουν τελικά στις δυνάμεις τους και τον ίδιο τους τον εαυτό. Συχνά απομονώνονται και απομακρύνουν τους ανθρώπους από γύρω τους.

Πώς αλλάζει;

Ανάλυση Κόστους

Μελετήστε τα χαρακτηριστικά της τελειοθηρίας σας. Παρόλο που μπορεί να θεωρείτε ότι σας βοηθούν, το πιθανότερο είναι ότι αποτελούν τροχοπέδη.

Αυτογνωσία

Κατανοήστε τη συμπεριφορά σας και τις πηγές της. Κρατήστε ημερολόγιο με τις σκέψεις τελειομανίας και προσπαθήστε να βρείτε αντίλογο.

Αλλάξτε την εσωτερική σας φωνή

Απαντήστε στην εσωτερική σας φωνή, που σας λέει ότι δεν τα καταφέρατε, ότι δεν τα κάνατε όλα τέλεια και ότι αποτύχατε, με επιχειρήματα και ρεαλιστικό απολογισμό. Οι αρνητικές σκέψεις καταστρέφουν την αυτοεκτίμηση και διαιωνίζουν επιζήμιες συμπεριφορές.

Θετικό βλέμμα

Τελειομανία σημαίνει ότι κανείς βλέπει μόνο τα στραβά και τα ανάποδα και δεν αναγνωρίζει τα θετικά -στον εαυτό του ή τους άλλους-. Μαλακώστε την τάση σας να βλέπετε όλα τα λάθη και τα αρνητικά και παρατηρήστε παράλληλα και τα θετικά.

Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Τελειομανία: Περιγραφή, Αιτίες, Αντιμετώπιση

View more presentations from Dimitris Agorastos.